Мы гущыIэжъыр зыфэпхьын плъэкIыщтхэм ащыщ Урысые Федерацием изаслуженнэ, Адыгэ Рес­публикэм инароднэ врачэу, Пироговым иорден къызыфагъэшъошэгъэ хирург IэпэIасэу Жэнэ Аскэр.

«Жэнэ зэшыхэр» — джа­ры Адыгеим щагъэлъэ­пIэхэрэ, зищытхъу бэрэ зэхэтхырэ врачхэу Аскэррэ Адамэрэ ягугъу ашIы зыхъукIэ нахьыбэрэм ягущыIэ къызэрэрагъажьэрэр. КъызыхэкIыгъэхэ лъэп­къыр, унагъор, къуаджэр агъэдахэхэу, ежьхэри ахэм арыгушхохэу ящыIэныгъэ гъогу ахэр рэкIох.
Непэ тэ зигугъу къэтшIы тшIоигъор мы мафэхэм зимэфэкI хэзыгъэунэфыкIыгъэ Аскэр ары.
Афыпсыпэ щыпсэущтыгъэхэ Жэнэ зэшъхьэгъусэхэу Чэримэрэ Разиетрэ яунагъо мэкъуогъум и 24-м, 1954-рэ илъэсым къихъогъэ апэрэ шъэо­жъы­ем Аскэр фаусыгъ. Ежь къызэриIорэмкIэ, кIэлэцIыкIугъор гъэшIэгъоныгъ, ны-тыхэр кIэлэегъэджа­гъэх. ЕджапIэр дышъэ ме­далькIэ къыухыгъ, медицинэ институтыр — дэгъу дэдэу. ИакъылкIэ, иIоф­шIакIэкIэ къылэжьыгъ тын лъапIэу, щытхъуцIабэу къыфагъэшъошагъэхэр. Ау пстэуми анахь лъапIэу Аскэр ылъытэрэр цIыфхэм яшIулъэгъу, ялъытэныгъ ары. Ахэм зэращымыкIэ­рэр насыпыгъэу зыфелъэгъужьы.
Ащ ишыхьат 2022-рэ илъэсым «Тэхъутэмыкъое районым ицIыф гъэшIуагъ» зыфиIорэ щытхъуцIэр къы­зыфагъэшъуашэм, а хъугъэ-шIагъэм хэлэжьэгъэ нэбгырэ мин пчъагъэр Аскэр ыцIэ къызыраIом къызэрэпэгъокIыгъэхэр. ЦIыфхэм ишIуагъэу аригъэ­кIырэм фэшI гущыIэ фабэу къыфаIуагъэр АскэркIэ тын пстэуми анахь лъапIэу зэрэщытыр къыхигъэщыщтыгъ.
1977-рэ илъэсым, Пшызэ къэралыгъо медицинэ институтыр къызиухыгъэм къыщегъэжьагъэу, Аскэр цIыфхэм япсауныгъэ икъэу­хъумэн фэлажьэ. 1985-рэ илъэсым специалист ныбжьыкIэу шIэныгъэ дэгъурэ IофшIэкIэшIурэ зэралъэгъу­лIагъэхэр Адыгеим ихирург шъхьаIэ хъугъэ. 1988-рэ илъэсым кандидат диссертациер къыушыхьатыгъ. Адыгэ республикэ клиническэ сымэджэщым лъынтфэ хирургиемкIэ Гупчэу щигъэпсыгъэм илъэси 10-м ехъурэ пэщэныгъэ дызэрихьагъ. Аскэр ыгу къэ­кIы­жьы: «Пчэдыжьым жьэу едгъажьэти, пчыхьэ кIахэ охъуфэ тыгу етыгъэу Iоф тшIэщтыгъ, операциябэ тшIыщтыгъ. Командэ дэгъу, врач ныбжьыкIэ IэпэIа­сэхэр, сэ езгъэджагъэхэр, сигъусагъэх. Ахэм ащыщ­хэр нэужым къезгъэблэ­гъагъэх «Я ХХI-рэ лIэшIэгъум иклиникэу» Шъэумэн Хьазрэт Афыпсыпэ къы­щы­зэIуихыгъэм иврач шъхьа­Iэу IофшIэныр зесэ­гъа­жьэм…»

Мы клиникэм икъызэIу­хыни, ащ Iоф зэришIэрэми афэгъэхьыгъэу мызэу, мы­тIоу сэ сшъхьэкIэ тхыгъэхэр згъэхьазырхэу, ащ сыкIоу хъугъэ, Аскэр иIоф­шIакIи слъэгъугъэ. Бэ мы лIым гъэшIэгъонэу хэплъа­гъорэр — ицIыфыгъэкIи, илъэпкъ, илъэныкъо, икъуа­джэ, ащ ицIыфхэм шIулъэ­гъоу афыриIэмкIи зэбгъэп­шэн плъэкIыщтыр макIэ.
Хирург IэпэIасэм, исэ­нэ­хьат фэшъыпкъэу илъэсипшI пчъагъэхэм лажьэ­рэм фэгъэхьыгъэу бэ къэ­пIон, къэптхын плъэкIыщтыр, ищыIэныгъэ гъогу имафэ пэпчъ гъэшIэгъоны, ау ащ фэдэ пшъэрылъ сэ непэ зыфэзгъэуцужьырэп. Арэу щытми, зы лъэныкъо джыри къыхэзгъэщы сшIои­гъу — Аскэр езыгъэ-
джагъэхэр, щысэтехыпIэу иIэ­гъэ врач нахьыжъхэу ЖэнэлI Заурбый, Хьагъундэкъо Нурбый, нэмыкIхэми ягугъу къымышIэу, лъытэныгъэу афишIырэр къыхимыгъэщэу зы гущыIэгъу дэсшIыгъэу къэсшIэжьырэп.
ЦIыф Iушым удэгущыIэныр сыдигъуи гъэшIэгъон. Ащ фэдэшъ Аскэр, уIукIэ къэс зы лъэныкъо горэ кIэу хэолъагъо: исэнэхьат хэшIыкIышхо зэрэфыриIэм имызакъоу, искусствэм, литературэм ар афэщагъ, бгъэшIэгъон фэдиз хъоу тиадыгэ тхакIохэм, орэды­Iохэм къатегущыIэн ылъэ­кIыщт. Лъэшэу ар рэгушхо, гъунэнчъэу лъытэныгъэ фешIы иIахьыл Жэнэ Къы­рымызэ. Илъэс зэкIэлъыкIохэми ар Къэралыгъо Советым — Хасэм идепутатыгъ.
Ары, Аскэр щыIэныгъэ гъогу дахэ тет. Иунагъо исхэр зэкIэ медицинэм иIо­фышIэх: ишъхьэгъуси, ыкъуи, ыпхъуи. Арышъ, цIыфхэм япсауныгъэ икъэу­хъумэнкIэ ахэм апшъэ ифэрэр макIэп, ащ икъе­жьапIэр унагъом ышъхь ары.
КIэухым къыхэзгъэхъо­жьы сшIоигъу Аскэр ятэ Чэримэ гущыIэгъу сыфэ­хъу­гъэу «кIэлэ дэгъухэр ппIугъэх, тят, Адыгеим икIэлэ пIугъэ пэрытхэм ахэтых» зесэIом, «сэ сы­лIы дэгъукIэ ахэр ащ фэдэ хъугъэхэп, Iоф зыдашIэжьыгъэшъ, шъхьахыгъэхэпышъ ары» къызэрэсиIогъагъэр.
Непэ Аскэр тыфэгушIо имэфэкI мафэкIэ, июби-
лей­кIэ ыкIи тыфэлъаIо псауныгъэ пытэ иIэу, игъэ­хъагъэхэм джыри ахи­гъа­хъоу, ибын-унагъо ихъяр ылъэгъоу, цIыфхэм алъы-­тэу илъэсыбэрэ къытхэтынэу.
ЖакIэмыкъо
Аминэт.
Сурэтхэр: «АМ-м» ихъар­зынэщ.