ФедерациемкIэ Советым и Тхьаматэу Валентина Матвиенкэм АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зэIукIэгъу дыриIагъ.

Ащ хэлэжьагъэх республикэм ыцIэкIэ ФедерациемкIэ Советым хэтхэу Хъопсэрыкъо Муратрэ Александр Наролинымрэ. Рес­пуб­ликэм исоциальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ илъэныкъо шъхьаIэ­хэм ахэр атегущыIагъэх.
Валентина Матвиенкэм рес­публикэм игъэхъагъэхэр къыхигъэщыгъэх: лъэныкъо зэфэшъхьафыбэхэмкIэ республикэм зэхъокIыныгъэшIухэр фэхъух. «Ар бэкIэ зэлъытыгъэр Адыгеим и ЛIышъхьэ теубытагъэу хэлъыр, республикэм ифедэхэр пхырищынхэ зэрилъэкIырэр, хабзэм ифедеральнэ къулыкъу­хэм ахэр зэрапхыригъэкIхэрэр ары», — къыхигъэщыгъ Феде­рациемкIэ Советым и Тхьама­тэ. ЦIыфхэм ящыIакIэ нахь зы­къызэриIэтырэм иIофыгъо­хэми шъхьафэу ынаIэ атыри­дзагъ.
Республикэм ынаIэ къызэрэтыригъэтырэм, пшъэрылъыбэхэм язэшIохынкIэ ишIуагъэ къызэрэригъэкIырэм апае Валентина Матвиенкэм зэрэфэразэр къы­Iуагъ Адыгеим и ЛIышъхьэ. Фе­дерациемкIэ Советым ащ къыщиIэтырэ Iофыгъуабэхэр сенаторхэмрэ ежь Валентина Иван ыпхъумрэ яIэпыIэгъу хэлъэу гъэцэкIагъэ хъугъэх.
ГущыIэм пае, ФедерациемкIэ Советым игъо зэрилъэгъугъэм тетэу УФ-м мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ Шапсыгъэ псыIыгъыпIэм изэтегъэпсыхьан иятIо­нэрэ чэзыу мылъкоу пэIуагъэ­хьащтыр къыхигъэкIыгъ. Джащ фэдэу цIыфхэм гуIэтыпIэ псэу­пIэхэр яIэнхэм ыкIи коммунальнэ фэIо-фашIэхэр афэгъэцэкIэгъэнхэм икъэралыгъо программэ къыдыхэлъытагъ къалэу Мыекъуапэ ипсырыкIуапIэхэр ыкIи Адыгэкъалэ ифэбэ рыкIуа­пIэхэр зэтегъэпсыхьэгъэнхэр. Адыгэкъалэ щыкIорэ Iофхэр мы илъэсым аухыщтых. А къэралыгъо программэм мы лъэхъэнэ благъэм хагъэхьащт Мыекъопэ къэлэ клиническэ сымэджэщым хэтыщт хирургическэ корпусым ишIын.
«ФедерациемкIэ Советым, хэгъэгум и Правительствэ яIэпыIэгъу ишIогъэшхо къэкIо хэгъэгум и Президентэу Владимир Путиным къыгъэуцугъэ пшъэ­рылъхэр гъэхъагъэ хэлъэу зэшIохыгъэ хъунхэмкIэ. Адыгеим иэкономикэ нахьышIум ылъэ­ныкъокIэ зэхъокIыныгъэ фэхъу», — къыхигъэщыгъ Къум­пIыл Мурат.
Адыгеим и ЛIышъхьэ къызэриIуагъэмкIэ, республикэм иэко­номикэ проценти 105-м нэсэу нахь зыкъыIэтыщт, мы илъэсым пыкIыгъэ мэзи 4-м къыкIоцI промышленностым къыдигъэ­кIырэр проценти 110,4-м нэ­сыгъ, гурытымкIэ бюджетым ежь иха­хъохэр проценти 116-рэ хъугъэх. Илъэсэу икIыгъэм цIыфхэр зычIэсыщтхэ унэ квадрат метрэ мин 567-рэ атIупщыгъ, зы нэбгырэм телъытагъэмэ, ар квадрат метрэ 1,13-рэ фэдиз мэхъу. IофшIэн зымыгъотхэрэм япчъа­гъэ къыкIичыгъ. ГурытымкIэ мэ­зэ лэжьапкIэр нахьыбэ хъугъэ. Лъэпкъ проектхэмрэ къэра­лыгъо программэхэмрэ къады­хэлъытагъэу илъэсэу икIыгъэм, инженер инфраструктурэр зэрахэтэу, псэолъэ 88-мэ Iоф ашIэ хъугъэ. Ахэм сомэ миллиард 26,4-рэ апэIуагъэхьагъ. Мы илъэ­­сым псэолъэ 62-мэ япхыгъэ IофшIэнхэр макIох. Къуаджэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным икъэралыгъо программэ зыщагъэцэкIэрэ илъэси 4-м къыкIоцI культурэм, спортым, гъэсэныгъэм, псауныгъэм икъэухъумэн ыкIи инженер инфраструктурэм алъэныкъокIэ псэолъи 165-рэ агъэпсыгъ ыкIи агъэцэкIэжьыгъ. Ахэм сомэ миллиарди 5-м ехъу апэIуагъэхьагъ. Мы илъэсым псэолъэ 12-мэ япхыгъэ IофшIэнхэр аухыщтых, ахэм сомэ миллион 970-рэ апэIухьащт. ПэшIорыгъэшъэу къызэрэрадзагъэмкIэ, илъэсэу икIыгъэм инвестициехэр сомэ миллиард 61,6-м нэсыгъэх. Илъэсэу икIыгъэм инвестициехэм алъэныкъокIэ Лъэпкъ рейтингым телъытагъэу анахь гъэхъагъэ зышIыгъэ шъо­лъыр 15-мэ Адыгеир ахэфагъ.
Мэхьанэшхо зэратырэ проект инитIумэ — промышленнэ паркэу «Инэмрэ» зыгъэпсэ­фыпIэу «Лэгъонакъэрэ» ягъэцэ­кIэнкIэ республикэр ыпэкIэ лъыкIотагъ. Промышленнэ шъо­лъырым игъэ­псын зэрэкIорэм, инфраструктурэм ишIынкIэ Iоф­хэм язытет Валентина Матвиенкэр къакIэупчIагъ. ФедерациемкIэ Советым и Тхьаматэ къыхигъэщыгъ промышленнэ шъолъырым епхыгъэ Iофтхьа­бзэхэм язэшIохынкIэ инвестициехэр нахьыбэу къызфэгъэфедэгъэнхэм мэхьанэшхо зэриIэр. Промышленнэ шъолъырэу ашIырэр хэгъэгум икъыблэ анахь инэу итыщтхэм зыкIэ зэращыщыщтыр Адыгеим и ЛIышъхьэ къыIуагъ. Гектар 200 фэдиз ащ ыубытыщт, тапэкIи нахь зырагъэушъомбгъуным иамал иIэщт. Хъызмэт зехьэпIэ 30-м къыщыублагъэу 50-м нэсмэ ащ Iоф щашIэн алъэкIыщт, IофшIэпIэ чIыпIакIэу мини 10-м ехъу къатыщт.
ЗекIоным фэгъэхьыгъэу Iоф­хэм язытет зынэсхэм къызэ­рэхагъэщыгъэмкIэ, зызгъэпсэфынэу зекIо кIохэрэм анахь лъэшэу анаIэ зытырадзэгъэ лъэныкъуи 5-мэ республикэр ащыщ. ЗекIоным ылъэныкъокIэ проектышхохэр гъэцэкIагъэ зыхъукIэ, зекIоу къихьэхэрэм япчъагъэ анахь макIэми фэдитIукIэ нахьыбэ хъущт. Мы илъэсым иапэрэ мэзищ ахэм япчъагъэ процент 30-кIэ на­хьыбэ хъугъэ.
ЦIыфхэм ыкIи бизнесым IэпыIэгъу ятыгъэным пае рес­публикэм щаштэрэ унашъохэм афэгъэхьыгъэу АР-м и ЛIышъхьэ къыIотагъ. НепэкIэ анахь пшъэрылъ шъхьаIэу щытхэр зэпхыгъэхэр хэхъоныгъэм ипсынкIагъэ къыкIемыгъэчы­гъэныр, цIыфхэм ящыIакIэ зыкъегъэIэтыгъэныр ыкIи ежь республикэм иамалхэмрэ федеральнэ гупчэм иIэпыIэгъурэ икъоу къызфэгъэфедэгъэнхэр ары.
ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм ыкIи ахэм яунагъохэм IэпыIэгъу ятыгъэным, Адыгеим ынаIэ зытыригъэтырэ Геническэ районыр зыпкъ игъэуцожьыгъэ­нымкIэ ыкIи хэхъоныгъэ ышIынымкIэ IэпыIэгъу етыгъэным шъхьафэу къащыуцугъэх.
Валентина Матвиенкэмрэ сенаторхэмрэ зигъо Iофыгъохэу республикэм къитаджэхэрэм язэшIохынкIэ IэпыIэгъу къы­зэрафэхъухэрэм, Адыгеим щыпсэухэрэм яфедэ зыхэлъ Iофтхьабзэхэу къахалъхьэхэрэм къызэрадырагъаштэрэм апае зэрафэразэр АР-м и ЛIышъхьэ икIэухым къыIуагъ.