Адыгэ къэралыгъо университетым и Кавказ хьисап гупчэ иIофышIэу, Урысыем шIэныгъэхэмкIэ иакадемие хьисапымкIэ иинститутэу В.А. Стекловым ыцIэ зыхьырэм илабораторие ипащэу Николай Андреевыр къалэу Москва и ВДНХ щыкIорэ къэгъэлъэгъонэу «Урысыем» лекцие къыщеджагъ, ар проектэу «ШIэныгъэр тыдэкIи щыI» зыфиIорэм къыдыхэлъытэгъагъ ыкIи тыкъэзыуцухьэрэ дунаир хьисапымкIэ кIэлэеджакIохэм къафэIотэгъэным фэгъэхьыгъагъ.

Лекциер павильонэу N 57-м изалэу «Наукэмрэ технологиехэмрэ илъэсипшI пчъагъэхэм къакIоцI» зыфиIорэм щыкIуагъ. Ащ едэIугъэхэр Кострома ифизикэ-хьисап еджапIэхэм ащыщым икIэлэеджакIохэр ары. Николай Андреевым къыIотагъ хьисапым ишIуагъэкIэ сервисыбэхэр Iэрыфэгъу зэрэхъугъэхэр. ГущыIэм пае, автоматикэ шIыкIэм тет зэ­дзэкIыныр, алгоритмэр ахэм ащыщых, автозэхъокIэу Т9-м гущыIэ нахь тэрэзхэр къыхегъэщых, хэукъоныгъэхэр егъэтэрэзыжьых.
— Шъо къышъушIошIмэ, компьютерым е IэрышI интеллектым, сервисым е виртуальнэ IэпыIэгъухэу Алисамрэ Марусемрэ шъузэхашIыкIэу, ар тэрэзэп, арэущтэу шъуемыгупшыс. Компьютерымрэ системэмрэ зэрэзекIохэрэр цIыфым ахэм алгоритмэу аритыгъэр ары, ащ хьисап хабзэр ылъапс, — къыIуагъ Николай Андреевым.
Шъугу къэдгъэкIыжьын, Николай Андреевыр Урысые Федерацием и Президент ишIухьафтынэу шIэныгъэм ыкIи инновациехэм алъэныкъокIэ шIэныгъэлэжь ныбжьыкIэхэм афэгъэхьыгъэм илауреат (2010-рэ илъэс), РАН-м и Дышъэ медаль (2017-рэ илъэс), Дунэе хьисап союзым ипремиеу Лилавити къыфагъэшъошагъэх. НэмыкI шIэныгъэлэжьхэм ягъусэу ар проектэу «ШIэныгъэр тыдэкIи щыI» зыфиIорэм иIофтхьабзэхэм ахэлажьэ. Проектыр Адыгэ къэралыгъо университетым егъэцакIэ, Урысыем гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ игрантэу къыхьыгъэм а IофшIэныр къыкIэлъыкIуагъ. Университетым илъэIу тхылъ анахь проект ин 18-у кIэлэеджэкIо бэ дэдэмэ афытегъэ­псыхьагъэхэм ащыщ хъугъэ. Проектэу «ШIэныгъэр тыдэкIи щыI» зыфиIорэм ипшъэрылъыр урысые шIэныгъэлэжьмэ хьисапым ыкIи къэбарлъыгъэIэс технологиехэм алъэныкъокIэ гъэхъагъэу ашIы­гъэхэр лъагъэкIотэнхэр амал яIэныр ары. Урысые кIэлэцIыкIу гупчэу «Орленок» зыцIэми мыщ фэдэ Iофтхьабзэ щызэхащэщт.
Проектыр мы илъэсым имэкъуогъу мазэ къыщыублагъэу шэкIогъум нэс кIощт, ащ кIэлэеджэкIо мин 240-рэ хэлэжьэнэу къалъытэ. Ахэр Къыблэ ыкIи Темыр Кавказ федеральнэ шъолъырхэм, Донецкэ, Луганскэ народнэ респуб­ли­кэхэм, Республикэу Тыва, Ямало-Нене­цкэ автоном шъолъырым, Запорожскэ, Херсонскэ ыкIи Ярославскэ хэкухэм ыкIи тихэгъэгу инэмыкI чIыпIэхэм ащыщых.
Адыгэ къэралыгъо университетым ипресс-къулыкъу