Игъом зэшIохыгъэнхэм пае
Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат научнэ-технологическэ университетэу «Сириусым» джырэблагъэ щыкIогъэ зэIукIэм хэлэжьагъ. Ар зыфэгъэхьыгъагъэр Темыр-Кавказ ыкIи Къыблэ федеральнэ шъолъырхэм псыр къызыдэкIыкIэ зэрарэу къафихьырэм иIофыгъохэр ары. Урысые Федерацием и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэу Дмитрий Патрушевым а Iофтхьабзэр зэрищагъ.
ЫпшъэкIэ зигугъу къэтшIыгъэ шъолъырхэм псыр къащыдэмыкIыным пае Iофы-
гъоу къэуцухэрэм, федеральнэ шъолъырхэм ощххэм ялъэхъан псыхъохэм псыр анахьэу къазщыдэкIырэм шIуагъэ къэзытыщт Iофтхьабзэхэу ащызэрахьан фаеу хъущтхэм зэIукIэм хэлажьэхэрэр атегущыIагъэх.
Дмитрий Патрушевым къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, ошIэ-дэмышIагъэ зыхэлъ тхьамыкIагъохэр къэмыгъэхъугъэнхэмкIэ игъом унашъохэр аштэнхэр зэлъытыгъэр прогнозхэр ары. Урысые Федерацием и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэ Урысыем и Къыблэ ощххэр нахьыбэу зыщыщыIэхэрэ лъэхъаныр къэмысызэ, цIыфхэм макъэ языгъэIун зылъэкIырэ системэ гъэнэфагъэу щыIэм тэрэзэу Iоф ышIэным анаIэ тырагъэтын зэрэфаер джыри зэ агу къыгъэкIыжьыгъ.
КъумпIыл Мурат зэIукIэм къызэрэщыхигъэщыгъэмкIэ, ощххэм апкъ къикIэу Адыгэ Республикэм ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм псыр къызэракIаорэм гомыIу кIэуххэр фэмыхъунхэмкIэ пэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэхэр зэрахьэх. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, непэкIэ Адыгеим цIыф псэупIэхэм е инфраструктурэм къыхиубытэрэ псэуалъэхэм псыр къакIэуагъэу агъэунэфыгъэп. Мэкъуогъур екIыфэ нэс чIыопсым изытет елъытыгъэу щынэгъо гъэнэфагъэ щыIэщт.
«ЦIыфхэм якъэухъумэнкIэ ыкIи ахэм къызыфагъэфедэн алъэкIыщт псэуалъэхэм зэрар амыхьыным апае игъом ищыкIэгъэ Iофтхьабзэхэр зэшIотэхых, дамбэхэм ыкIи къуладжэхэм язытет тэуплъэкIу», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
Адыгеим и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, 2023-рэ илъэсым федеральнэ ыкIи республикэ бюджетхэм къарыкIыгъэ сомэ миллиони 144,6-рэ ахэм апэIуагъэхьагъ. Федеральнэ къэкIуапIэхэм яшIуагъэкIэ Красногвардейскэ ыкIи Кощхьэблэ районхэм псыхъоу Лабэ идамбэхэр ащагъэцэкIэжьыгъэх, Мыекъопэ районымкIэ къуладжэр аукъэбзыгъ, Красногвардейскэ районым ипсынэпкъ агъэпытагъ. Республикэ къэкIуапIэхэм яшIуагъэкIэ псыхъохэу Къурджыпсрэ Шъхьэгуащэрэ ядамби 2 агъэцэкIэжьыгъ, Мыекъопэ районым зыми фэмыгъэзэгъэ дамбэу итыр Iуахыжьыгъ.
Шъугу къэтэгъэкIыжьы: 2007-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу республикэм ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм къулэджэ километрэ 80-м ехъу щаукъэбзыгъ, псыр тэрэзэу кIоным епхыгъэ амалхэу зэрахьагъэхэм яшIуагъэкIэ нэбгырэ мини 4-м ехъу ухъумагъэ хъугъэ. Сомэ миллиони 150-м ехъу илъэс къэс зэрарэу ахьын алъэкIыщтгъагъэхэр зэрэщагъэзыягъэхэм къыкIэкIуагъ. Iофтхьабзэхэу илъэс къэс телъытагъэу щытхэр зэкIэ икъоу зэшIохыгъэ мэхъух.
2024-рэ ыкIи 2025-рэ илъэсхэм псыр къакIэмыоным пае Адыгеим щызэшIуахыщт Iофтхьабзэхэм сомэ миллиони 117-рэ фэдиз апэIуагъэхьанэу агъэнэфагъ. Мы илъэсым Кощхьэблэ районымкIэ псыхъоу Лабэ дамби 2 игъэкIотыгъэу щагъэцэкIэжьы, Шэуджэн районымкIэ псыхъоу Джаджэ икъуладжэ иукъэбзын макIо. Джащ фэдэу Мыекъопэ районымкIэ къулэджи 4-мэ яукъэбзынкIэ проектхэр зэхагъэуцох. Джэджэ ыкIи Шэуджэн районхэм республикэ бюджетым икъэкIуапIэхэм къахагъэкIынышъ дамби 2 ащагъэцэкIэжьыщт.
ОшIэ-дэмышIагъэ зыхэлъ тхьамыкIагъохэр къэмыгъэхъугъэнхэмкIэ Iофтхьабзэхэу зэрахьэхэрэм къатегущыIэзэ КъумпIыл Мурат къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, псыр акIэоным ищынагъо анахь лъэшэу къызщыуцурэ лъэхъаным зипшъэрылъхэр зыгъэцэкIэщтхэ куп гъэнэфагъэ республикэм щызэхащагъ. Ащ нэбгырэ 3191-рэ, техникэу 810-рэ ыкIи «беспилотниккIэ» заджэхэрэм афэдэу 5 хэхьэ.
Адыгеим и ЛIышъхьэ къызэгущыIэм федеральнэ гупчэм иIэпыIэгъу анахь лъэшэу зыщящыкIэгъэ Iофыгъохэм къащыуцугъ. Пстэуми апэу ар зыфэгъэхьыгъэр Шэуджэн районымкIэ псыхъоу Фарзэ километрэ 27,7-рэ фэдиз зикIыхьэгъэ идамбэ зэтегъэпсыхьэгъэныр ары. А чIыпIэр псыр къыдэкIынымкIэ анахь гумэкIыгъо ыкIи щынагъо къызпыкIыхэрэм
ащыщ. ЦIыф псэупIи 5-у нэбгырэ 1500-м ехъу зыщыпсэухэрэм яIоф лъэшэу зэщигъэкъон ылъэкIыщт. Ащ нэмыкIэу федеральнэ IэпыIэгъур анахь зищыкIагъэхэм ащыщых шъолъыритIумэ апхырыкIырэ псыхъуи 5-мэ якъуладжэ иукъэбзын. Псыхъохэу Шъхьэгуащэ, Лабэ, Фарзэ, Щэхъураджэ ыкIи Къурджыпс якъуладжэ чъыгхэр, куандэхэр ащызэтырихьагъэх, а пстэуми къахэкIэу гидротехническэ псэуалъэхэу аIутхэми игъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынэу арашIылIэрэм шIогъэ икъу къытынэу хъурэп.
ИкIэухым КъумпIыл Мурат къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, псыхъохэм якъуладжэхэм ыкIи псырыкIопIэ пстэуми яIофхэм язытет республикэм ренэу щауплъэкIу.
Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу