Революцием ыпэкIэ ныбжьыкIэхэр мыухъумагъэхэу ыкIи анахь макIэ къэзылэжьхэу Урысыем щыпсэущтыгъэх. КIэлэцIыкIухэми Iоф арагъашIэщтыгъ, рабочэмэ къагъахъэрэм елъытыгъэмэ, ахэм ялэжьапкIэ фэдитIу-щыкIэ нахь мэкIагъ. Ау ныбжьыкIэмэ къагурыIощтыгъ ягъэр псэукIэ къыхэзыщыжьыщтхэр IофшIакIомэ, апэ дэдэ рабочэмэ, агуахьэхэмэ арэу зэрэщытыр.

Социальнэ зэфэныгъэм фэгъэхьыгъэ гупшысэу Адыгеим иныбжьыкIэхэм къа­хэхьэгъагъэхэм зягъэушъомбгъугъэнымкIэ зишIуагъэ къэкIуагъэр Мыекъопэ социал-демократическэ купэу 1903-рэ илъэсым ибжыхьэ зэхащэгъагъэр ары. Ащ хэтхэмрэ язэхэщакIоу А.И. Жулковскэмрэ ныбжьыкIэхэу станицэхэу Шытхьалэ, Ханскэм, Келермесскэм, Джаджэ ащыпсэухэрэм Iоф адашIэщтыгъ. Ахэм апэчыжьэ чылагъохэми зэпхыныгъэхэр адашIыгъагъэх — Хьакурынэхьаблэ, Кощхьаблэ, Хьатыгъужъыкъуае. Революцие IофшIэным ахэр хащэщтыгъэх.
Екатеринодарскэ отделым хэхьэрэ адыгэ чылагъомэ чанэу социал-демократическэ купхэр ащылажьэщтыгъэх, анахьэу ахэр зыдэщыIагъэхэр Тэхъутэмыкъуай. 1905 — 1907-рэ илъэсхэм революционнэ зэхахьэхэу станицэхэм ыкIи адыгэ къуаджэхэм ащыкIощтыгъэ­хэм Мыекъуапэ щыщ IофшIакIохэм революционнэ псалъэхэр къащашIы­щтыгъ. АщкIэ ренэу апэ итыгъэхэр ныбжьыкIэхэр ары. Ахэр пачъыхьэм итетыгъо, чIыпIэхэм ащыIэ пщыхэм апэуцужьыщтыгъэх.
1905-рэ илъэсым итыгъэгъэзэ мазэ ихъугъэ-шIагъэхэм адырагъэштагъ я 2-рэ Шъхьащэфыжь (Урупскэ) полкым, я 14-рэ пластунскэ батальоным, ахэр Мые­къопэ къэзэкъмэ яотдел ыгъэхьазырыгъагъэх, къэлэдэс мин 20-м ехъу хъущтыгъэх.

Зигугъу тшIырэмэ азыныкъор ныбжьыкIагъэх. Шъхьащэфыжьхэу зыкъэзыIэтыгъэмэ агоуцуагъэх станицэхэу Джаджэм, Дондуковскэм ыкIи Келермесскэм ащыпсэурэ ныбжьыкIэхэр. Демонстрацием хэлажьэхэрэр кIэда­ощтыгъэх пачъыхьэр тырадзынэу, конституциер ыкIи демократическэ шъхьафитныгъэр гъэпсыгъэнхэу, политическэ хьапсэдэсхэр къатIупщыжьынхэу. 1906-рэ илъэсым ищылэ мазэ и 9-м, «Лъыгъэчъэ тхьаумафэр» илъэс зыщыхъущтым, Мыекъуапэ иурамхэм рабочхэмрэ ныбжьыкIэхэмрэ зыхэлэжьэгъэхэ демон­страцие щызэхащэгъагъ. Ахэм нэш­хъэигъэ быракъхэу «Псэхэхмэ лIэны­гъэр къяжэ», «Фэхыгъэхэм щытхъур адэжь» зытетхэгъагъэхэр ахьыщтыгъэх ыкIи революционнэ «Марсельезэр» къаIо­щтыгъ.
Революционеркэ ныбжьыкIэу ыкIи зэхэщэкIо чанэу а лъэхъаным зыкъыгъэлъэгъогъагъ Мыекъуапэ щыщ Софья Дальняя-Дерман (цIэ тедзэу иIагъэр Вольская). Ар 1903-рэ илъэсым къыщыублагъэу партием хэтыгъ, Мыекъуапэ иурамхэм ащыщ ащ ыцIэ ехьы. Ар зыхэт большевик купыр 1903-рэ илъэсым Мыекъуапэ къызэкIор ары гъэзетэу «Рабочэм ымакъэ», (ахэр гъэзетэу «Правдэм» икъотэгъугъэх) зыфиIорэм икъыдэгъэкIын заублэгъагъэр, ныбжьыкIэу революцием фаблэхэрэр нахьыбэ зыхъугъагъэр. Купым ышIыгъэ плакатитIоу «НыбжьыкIэхэр» ыкIи «Бэджэхъ» зыфиIохэрэр джы къызнэсыгъэм Революцием имузееу Москва дэтым чIэлъых.
Февральскэ революциеу пачъыхьэм итедзын фэгъэхьыгъагъэм икъэбар псынкIэу Урысыем ичIыпIэ пстэуми алъыIэсыгъ. ТыдэкIи рабочхэм, мэ­къумэщышIэхэм ыкIи дзэкIолIхэм ядепутатхэм ясоветхэр ащызэхащэхэу аублагъ.
«Комсомол – ар лIыхъужъныгъэ зы­хэлъ партием икIал!» – къыщиIощтыгъ орэдым. В.И. Лениным ыцIэ епхыгъэу комсомолым игъашIэ къыхьыгъ, къызэрэхъугъэ шIыкIэри ары. Большевикхэм хабзэр заштэм ыуж IофшIэкIо ныбжьыкIэмэ ясоюз 1918-рэ илъэсым зэхащагъэр.
Октябрьскэ революцием илъэхъан, революционнэ кIуачIэхэм яIэпэчIэгъанэу алъытэщтыгъэ пролетарскэ ныбжьыкIэгъум фэгъэхьыгъэ хэушъхьафыкIыгъэ резолюциеу «НыбжьыкIэхэм ясоюзхэм афэгъэхьыгъ» зыфиIорэр РСДРП(б) ия VI-рэ зэфэс щаштэгъагъ. Зэфэсыр бэ­дзэогъум и 26-м къыщегъэжьагъэу шышъ­хьэIум и 3-м нэс рагъэкIокIыгъ.
Рабочэ ыкIи мэкъумэщышIэ ныбжьыкIэхэм ясоюзхэм яапэрэ зэфэсэу 1918-рэ илъэсым ичъэпыогъу-шэкIогъу мазэ­хэм кIуагъэр ары Урысыем и НыбжьыкIэхэм я Коммунистическэ Союз зэхэ­зыщагъэр. Джащ къыщыублагъэу, 1918-рэ илъэсым ичъэпыогъу мазэ и 29-м, комсомолым итарихъ къэпIуатэ хъущт, анахь ныбжьыкIэ организацие инэу дунаим тетыгъ. Комсомолым иеджа­пIэ СССР-м щыпсэущтыгъэ ныбжьыкIэ миллион 200-м ехъумэ акIугъ. ВЛКСМ-м ибыракъ къэралыгъо бгъэхалъхьэу 6 къытещы, ахэм ащыщэу 3-р Лениным иорденых.
ТыдэкIи комсомолым зыщиушъомбгъу­щтыгъ. Ау Пшызэрэ хы ШIуцIэ Iушъомрэ лъэпкъыбэ зыщыпсэурэ шъо­лъырыгъ, къушъхьэчIэсхэри бэ хъущтыгъэх, ахэр IофыгъуакIэу къежьагъэр аштэным дэгуIэщтыгъэхэп.
ЯцыхьэмышIыгъэ пэшIуекIуагъэр лъэпкъ Iофхэм афэгъэхьыгъэ программэу Совет хабзэм ыштэгъагъэр ары. Советмэ яя II-рэ зэфэс къыщаIопщыгъагъ Урысыем щыпсэурэ лъэпкъхэм зэкIэми зэфэдэ фитныгъэ зэряIэщтыр.
Я III-рэ зэфэсэу комсомолым зэхищэгъагъэм, ар зыхъугъагъэр 1920-рэ илъэ­сым чъэпыогъум и 2-р ары, зэкIэхэри Лениным ипсалъэ едэIущтыгъэх: «…Непэ сэ сыфэени, — къыригъэ­жьагъ Ильич, — ныбжьыкIэмэ якоммунистическэ Союз ипшъэрылъхэм сакъытегущыIэнэу, ащ елъытыгъэу, социалистическэ республикэхэм яныбжьыкIэ организациехэр сыд фэдэхэмэ нахьы­шIуа?» Ащ къыкIэлъыкIоу Лениным зэкIэхэми къагурыIонэу тхыгъэ шIэныгъэ программэу коммунистическэ пIуныгъэм фэгъэ­хьыгъэр ышъхьэ къырихыгъ. НыбжьыкIэхэм шIэныгъэ дэгъухэр яIэу, коммунистическэ обществэр зыгъэ­псыхэрэмэ апэ итынхэу, гукъэкIхэмкIэ бай зэпытынхэу, коммунистэу загъэсэн фаеу Лениныр ныбжьыкIэмэ къяджагъ. «НыбжьыкIэхэм якоммунистическэ Союз ыцIэ къызигъэшъыпкъэжьыщтыр лъэбэкъоу шIэныгъэм, пIуныгъэм, гъэсэныгъэм алъэныкъокIэ адзырэ пэпчъ гъэпщылIа­кIохэм ябэныгъэным рапхы зыхъукIэ ары», — ыIощтыгъ Лениным.
НыбжьыкIэмэ охътабэ атыригъэкIуа­дэзэ адэлажьэщтыгъ Шэуджэн Мосэ. Апэрэ Пшызэ Советскэ правительствэм хэтэу ыкIи Иван Погибельнэр игъусэу Мосэ красногвардейскэ отрядхэр зэхигъэхьажьынхэшъ, зы Филипповскэ дзэ зэришIыжьыщтым пылъыгъ. Адыгэ ныбжьыкIэ чанхэр красногвардейскэ отрядхэм ыкIи партизанхэм ахищэщтыгъэх. 1918-рэ илъэсым Шэуджэн Мосэрэ Пруссрэ апэрэ гуфэкIо отрядыр зэхащэгъагъ, ащ адыгэ ныбжьыкIэ щэхъу хэтыгъэп, Пшызэ иконтрреволюцие ебэныщтыгъэх.
И. Погибельнэмрэ И. Кочубейрэ яотрядхэм адыгэ кIэлакIэу макIэп ахэтыгъэр.
Адыгеим зы къуаджэ итыгъэп граждан заом ифронт гуфакIохэр ымыгъэкIуагъэ­хэу. Ащ фэдэу ежь яшIоигъоныгъэкIэ Дзэ Плъыжьым хэхьагъэхэм ащыщы­гъэх къуаджэу Адэмые щыпсэущтыгъэхэ Ягъумэ Айтэч, Хъут Аджэрый, Кушъутанэхэу Юныс ыкIи Сэфэр, Тухътэрэ Хъалид. Илъэс пшIыкIубл нахь ымыныбжьэу ежь ишIоигъоныгъэкIэ Дзэ Плъы­жьым хэхьэгъагъ Кощхьаблэ щыщ Даутэ Абдулахь, ар Къырым и Чангорэ иштэн хэлэжьэгъагъ. НыбжьыкIэхэу Василий Кузнецовыр, Павел Рябенкэр, Тимофей Кильдюшовыр, Иосиф Малаховыр, станицэу Ханскэм щыщ комсомольцэхэу Иван Ворониныр, Яков Рябцевыр, Николай Свечниковыр, Антон Шиповскэр ыкIи нэмыкI нэбгыришъэ пчъагъэ джащ фэдэу бэнэн Iофым псэемыблэжьхэу хэлэжьагъэх. Ахэм ащыщыбэмэ апсэ Совет хабзэм фатыгъ. Ау ащ дакIоу «белогвардейцэхэм» яотрядхэри зэхащэщэщтыгъэх. Къэзэкъ станицабэхэр зыми гомыхьэхэу, ау дзэхэм зыгъэпсэфыпIэ чIыпIэкIэ еджапIэхэр аратыхэу хъущтыгъ. Террор «фыжьыр» «плъыжькIэ» зэблахъущтыгъ, ары пэпчъ чIыпIэрысхэр хэкIуадэщтыгъэх.
Деникинщинэр зэхагъэтакъуи, Совет хабзэр Пшызэ зыщэпытэжьым, комсомол организациемэ язэхэщэн Iофыр тыдэкIи щылъагъэкIотагъ.
Граждан заом иилъэс фыртынэхэм, гъаблэм зыщебэныщтыгъэхэ лъэхъаным урыс товарищхэм, пшызэ коммунистхэм акъотхэу зэхэщэн Iофымрэ ныбжьыкIэхэм япIунрэ ыуж итыгъэх Шэуджэн Мосэ, Хьахъурэтэ Шыхьанчэрые, Степан Заема, Хьатит Махьмудэ, Даут Гутякуловыр, Цуамыкъо Айса, Максим Андриенкэр ыкIи нэмыкIыбэхэр.
Апэрэ комсомол организациехэр Адыгеим зыщызэхащагъэхэр 1920 — 1921-рэ илъэсхэр ары. Ахэр красноармейцэхэу граждан заом къыхэкIыжьыгъэхэм ащыщыгъэх, ау тIэкIу-тIэкIузэ рабочхэмрэ тхьамыкIэхэмрэ къахэкIыгъэ ныбжьыкIэхэр гъусэгъу къафэхъущтыгъэх.
Комсомольскэ ячейкэхэр Мыекъуапэ щызэхэзыщэгъагъэр Хьасанэкъо Алый, ар граждан заом хэтыгъ. Мэлылъфэ­гъум и 7-м 1920-рэ илъэсым урамэу Георгиевскэм (джырэкIэ Комсомольскэм) тетыгъэ унэ цIыкIум РКСМ-м игъэцэкIэкIо бюро щагъэпсыгъагъ, ащ хэхьагъэх Хьасанэкъо Алый, Сергей ыкIи Георгий Сагомонянхэр, Горбановскэр, Морциновичыр, Ильиныр ыкIи нэмыкIхэр.
РКСМ-м и Мыекъопэ отдел игъэцэкIэкIо бюро иапэрэ секретарэу хадзы­гъэ Хьасанэкъо Алый макIэп ышIагъэр ныбжьыкIэхэм я Союз цIыфхэр нэIуасэ фишIынхэм, ащ исатыр хэтхэм япчъагъэ нахьыбэ ышIынхэм афэшI.
Дубильнэ-экстрактнэ заводэу «Красный Октябрь» зыфиIорэми РКСМ-м икъутамэ къыщызэIуахыгъ.
Апэрэ комсомол организацие псэупIэу Николаевскэм 1920-рэ илъэсым игъатхэ щызэхащагъ. Ащ хэхьэгъагъэх: Александр Погибельнэр, Александр Кузнецовыр, Софья Руденкэр, Мария Бабичевар, зэшыпхъу Василенкэхэр, Мария Ткаченкэр. Мы къуаджэм IофшIэнышхо щашIагъ коммунистхэу Павел Олейниковым, Иван Щетиным, Мефодий Перепелкиным, Трофим Агеевым (сельревкомым итхьамат), Елена Павлюченковам. Аужырэр партийнэ организацием ыцIэкIэ комсомольскэ организацием къырапхыгъагъ.
1920-рэ илъэсым ишышъхьэIу мазэ Большой Сидоровым комсомольскэ ячейкэ къыщызэIуахыгъ. Ащ иапэрэ зэхэсыгъо Мыекъопэ отделым иинструкторэу Станюкевич къыщыгущыIэгъагъ, комсомолым ипшъэрылъхэр къыщыриIотыкIыгъагъэх. Ащ ыуж нэбгырэ 15-мэ лъэIу тхылъхэр атыгъагъэх организацием хахьэхэ ашIоигъоу.
Адыгэ автоном хэкур зыщызэхащэгъэ уахътэм комсомол организации 10 зэхащэгъэхагъ. Ахэм ащыщыгъэх РКСМ-м иячейкэхэу къутырхэу Яблоновскэм, Краснэ Башнэм, коммунэу «Свободный труд» адэтыгъэхэр.
1920 — 1923-рэ илъэсхэм бзэджэшIагъэм лъэшэу хэку зыкъыщиIэты­гъагъ. Захарченкэм, Ковалевым, Ожъым, Бандурко, Султан-Петькэ ыкIи нэмыкIхэм яфыжь-уцышъо бандэхэр Адыгеим щы­хъушIэщтыгъэх, псэупIэмэ атебанэщтыгъэх, мэкъумэщышIэхэр ахъункIэщты­гъэх, былымыр атырахыщтыгъ, красноармейцэхэмрэ апэрэ активистхэмрэ аукIыщтыгъэх.
1922-рэ илъэсым бзэджашIэхэр Аскъэ­лае дэбанэхи, коммунист-красноармейцэу Андрей Гуськовыр, бэ темышIэу къутырэу Шевченкэм щыщ коммунарэу Василий Скиба аукIыгъэх.
ЛIыхъужъныгъэ зэрихьэзэ хэкIодэ­гъагъ Паша Доценкэр, ащ ыуж разведчицэ бэлахьэу зыкъэзыгъэлъэгъогъэ Даша Агеевами ыпсэ ытыгъ. Дашэ станицэу Тенгинскэ дэжь щыхъушIэщтыгъэ Гридасовым ибандэ къычIигъэщи, зэхаригъэгъэтэкъогъагъ. Ащ ыуж бандитхэр иунэ ихьэхи, щэжъыер тIокIрэ зырэ хаIугъагъ.
Адыгэ автоном хэкур загъэпсым ыуж хэушъхьафыкIыгъэ экспедиционнэ отряд зэхащагъ, ащ ипшъэрылъыгъэр бандитизмэм иIоф шIэгъэныр арыгъэ. Комсомольцэхэр зэкI пIоми хъунэу хэушъхьа­фыкIыгъэ купмэ ыкIи подразделениехэм ахэтыгъэх, дзэ Iофым зыфагъасэщтыгъ. Апэрэ сатырмэ ахэтыгъэх Аскъэлае икомсомольцэхэр, ахэм я РКСМ ячейкэ исекретарэу Шэуджэн Аюбэ коммунэу «Зарям», псэупIэхэу Натырбовэм ыкIи Преображенскэм яотрядхэм япащэу щытыгъ. Ащ хэтхэм Анцокъом ибандэ ипащэ къаубытыгъагъ ыкIи белогвардейцэ-карателэу Бандурко ибандэ зэхагъэтэкъогъагъ.
Джащ фэдэ псэемыблэжь комсомольцэ чанмэ яшIуагъэкIэ бандитизмэм иIоф Адыгеим щаухыгъагъ. Контрреволюцием ебэнхэзэ, Адыгеим икомсомольцэхэр политическэ Iофхэм зэрафэхьазырхэр къагъэлъэгъуагъ.
Адыгеим щыIэ РКП(б) игъэцэкIэкIо бюро 1923-рэ илъэсым ищылэ мазэ и 9-м зэхищэгъэгъэ зэхэсыгъом урыс ыкIи адыгэ ныбжьыкIэмэ зэрадэлэжьэщтхэ лъэныкъохэр къыщаIотагъэх, РКСМ-м ихэку ыкIи окружной аппаратхэр агъэ­псыгъэх, ахэм яуполномоченнэхэр агъэнэфагъэх.
Апэрэ хэку гъэцэкIэкIо бюром хэхьагъэх: Мироненкэр, Филипповыр, Хъуа­жъыр. Нэужым Адыгэ хэку гъэцэкIэкIо комитетым итхьаматэу Хьахъурэтэ Шы­хьанчэрые гъусэ афэхъугъ, ащ ныбжьыкIэмэ лъытэныгъэшхо къыфашIыщтыгъ.
И. Мироненкэр РКСМ-м игъэцэкIэкIо бюро исекретарэу хадзыгъ, бандитизмэм зыщебэныхэрэ уахътэм ащ Адыгеим апэрэ комсомол организациехэр щыгъэ­псыгъэнхэмкIэ Iофышхо ышIагъ.
1923-рэ илъэсым мэзаем и 2-м РКП (б)-м ыкIи РКСМ-м яячейкэмэ язэхэсыгъоу Ширванскэ шъолъырым щызэхащэгъагъэм адыгэ ныбжьыкIэхэр комсомолым ыкIи общественнэ IофшIэным ахэщэгъэнхэмкIэ пшъэрылъхэр къагъэ­нэфэгъагъэх. Ахэм ащыщыгъэх РКП(б)-м хэтхэр къуаджэ пэпчъ епхыгъэнхэр, гъэсэныгъэм цIыфхэр къыфэщэгъэнхэр, ныбжьыкIэхэр партийнэ ыкIи комсомол Iофтхьабзэмэ къахэгъэлэжьэгъэнхэр.
1923-рэ илъэсым игъэтхэпэ мазэ ыкIэ ехъулIэу Адыгеим комсомол организацие 20 иIагъ, 7-р адыгэ къуаджэмэ ащагъэ­псыгъагъ. Ахэм нэбгырэ 300 ахэтыгъ. Адыгеим щыIэ ЦК РКП(б) игъэцэкIэкIо бюро ихэку иа I-рэ пленумэу 1923-рэ илъэсым игъэтхэпэ мазэ рагъэкIокIы­гъэм комсомол организациехэр зыфэдэщтхэм, хэхъоныгъэу ашIыщтхэм мэхьанэшхо ратэу анаIэ щытырадзэгъагъ. РКСМ-м иIофшIэн фэгъэхьыгъэ докладыр Мироненкэм ащ къыщишIыгъагъ. Анахь пшъэрылъ шъхьаIэу къагъэуцугъагъэр чIыпIэ лъэпкъхэр нахьыбэу комсомолым, анахьэу адыгэ пшъашъэхэр хэгъэхьэ­гъэнхэр ары.
Джарэу лъэшэу партийнэ-къэралыгъо къулыкъухэм анаIэ къазэрэтетым къы­хэкIэу 1923-рэ илъэсым ибэдзэогъу мазэ комсомол организацием хэтхэр фэдитIукIэ нахьыбэ хъугъэх, нэбгырэ 660-м нэсыгъагъэх, шэкIогъум ахэр 855-рэ хъугъэх, ячейкэ 46-рэ зэлъаубытыгъ, 325-р адыгагъэх.
1923-рэ илъэсым иIоныгъо мазэ ЦK РКП(б)-м игъэцэкIэкIо бюро РКСМ-м иIофшIэн щытегущыIагъэх, ащ къыкIэлъы­кIоу тыгъэгъэзэ мазэм хэку гъэцэкIэкIо комитетым итхьаматэу Хьахъурэтэ Шы­хьанчэрые РКСМ-м ичеркескэ ячейкэмэ язытет фэгъэхьыгъэ псалъэ къышIыгъ.
Анахьэу комсомольцэхэм япчъагъэ зыхэхъогъагъэр Лениныр зэлIэ ужыр ары. Къуаджэхэм, станицэхэм ыкIи къутырхэм нэшхъэигъэ зэхахьэхэр ащыкIуагъэх.
Лениныр къызэряджэгъагъэм елъытыгъэу комсомолым джыри нэбгырэ 545-рэ хэхьэгъагъ, ахэм адыгэ пшъэшъэ­жъые 20 ащыщыгъ. Комсомол организациеу 8 зэхащэгъагъ, ахэмэ нэбгыри 155-рэ зэрапхыгъ.
1924-рэ илъэсым ижъоныгъокIэ мазэ зэфэсым хэлэжьэщтхэм яспискэ хьазырыгъ. Нэбгырэ 50-мэ амакъэ атынэу фитыныгъэ яIэу ыкIи лIыкIо 14-р зэхэгущыIэжьхэрэм ахэлэжьэнхэ алъэкIынэу хадзыгъагъэх.
1924-рэ илъэсым имэкъуогъу мазэ и 4-м Адыгеим икомсомол иа I-рэ зэфэс къалэу Краснодар дэтыгъэ клубэу «Проф­интерн» зыфиIорэм щызэхащагъ. Ащ иповесткэ упчIабэ итыгъ, ахэм ятегущыIэн мэкъуогъум и 8-м нэс кIуагъэ. Зэфэхьысыжьэу зэфэсым щашIыгъэр ыкIи пшъэрылъэу щагъэуцугъэр багъэ, а зэкIэри гъэзет нэкIубгъом къыщитIотыкIын тлъэкIынэп, ау товарищэу Сенновым идоклад резолюциеу фашIыгъэм игугъу кIэкIэу къэтшIын. Ащ зэритхагъэм­кIэ, «РКСМ АЧАО-м иапэрэ зэфэс Лениным ыцIэ зыфеусыжьы ыкIи Урысые зэфэсым елъэIу зэрэ СССР-у ЛениныцIэр Быракъ Плъыжьым фэдэу ыхьынэу… НыбжьыкIэхэм я Ленинскэ Коммунистическэ Союз орэпсэу! Адыгэ-Черкес ныбжьыкIэ шъхьафитхэу Ильич ипшъэ­рылъхэр зыгъэцэкIэнхэм дэгуIэхэрэр орэпсэух!»
Апэрэ зэфэсым хэку комсомол организациер щагъэпсыгъ ыкIи РЛКСМ-м ихэку комитет хэтыщтхэр щыхадзыгъэх. Ащ хэхьагъэх: Ш. Хьахъуратэр, К. Громадскэр, Ю. Iэшъынэр, А. Шэуджэныр, М. Тлъэпшъыкъор, Д. Галенкэр. ВЛКСМ-м ихэку комитет исекретарэу хадзыгъ шахтерым икIалэу К. Громадскэр.
Адыгеим икомсомол щэIэфэ анахь пэрытэу хэгъэгум итхэм ащыщыгъ, дзэ отрядкIэ уеджэнэу щытыгъ.
Мыгъэ, 2024-рэ илъэсым ижъоныгъокIэ мазэ комсомолым иветеранхэм язэхахьэ Мыекъуапэ щырагъэкIокIыгъ, ащ унашъо щашIыгъ комсомолыр щыIэ зыхъугъэ мафэр мэфэкI шIыкIэм тетэу хагъэунэфыкIынэу. Хэку комсомол организацием ыныбжь илъэси 100 зэрэхъугъэр ежь комсомолым и Мафэ зытефэрэ 1924-рэ илъэсым чъэпыогъум и 29-м хагъэунэфыкIынэу тыраубытагъ.
Ацумыжъ
Казбек.
Тарихъ шIэныгъэхэмкIэ доктор.