Советскэ Союзым и ЛIыхъужъыцIэ къызыфагъэшъошэгъэ тилъэпкъэгъухэм афэгъэхьыгъэ арт-объект къуаджэу Тэхъутэмыкъуае дэт гурыт еджапIэу N 1-у Урысыем и ЛIыхъужъэу В.КI. Мызэгъым ыцIэ зыхьырэм бэмышIэу къыщызэIуахыгъ.

Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх муниципальнэ образованиеу «Тэхъутэмыкъое районым» иадминистрацие ипащэ иапэрэ гуадзэу Павел Беловодовыр, гъэсэныгъэмкIэ ГъэIорышIапIэм ипащэу Хъоткъо Сариет, АНО-у «Талантида» ипащэу, проектэу «Творческая перезагрузка школьных пространств «Окно в культуру» иавторэу Карен Каракьян, «Движение Первых» Тэхъутэмыкъое районымкIэ ичIыпIэ къутамэ итхьаматэу Шъыжъ Валерия, гурыт еджапIэм иадминистрацие, Движение Первых хэтхэр.
Хэгъэгу зэошхом хэкIодагъэхэм зы такъикъэ афэшъыгъуагъэх, арт-объектыр зыфэгъэхьыгъэ лIыхъужъхэм ацIэ джыри зэ агу къагъэкIыжьыгъ. Ахэр — Къош Алый Юсыф ыкъор, Ацумыжъ Айдэмыр Ахьмэд ыкъор, Андырхъое Хъусен Бо­рэжъ ыкъор, Тхьагъушъэ Исмахьил Хьа­лал ыкъор, Нэхэе Даут Ерэджыбэ ыкъор, ШIуцIэ Абубэчыр Батырбый ыкъор, Бжыхьэкъо Къымчэрый Борэкъо ыкъор.
Хэгъэгу зэошхом лIыхъужъныгъэшхо щызезыхьагъэхэм ацIэ тарихъ шIэжьым егъэ­шIэрэу хэлъыным художественнэ IофшIагъэр зэрэфэлэжьэщтым, ныбжьыкIэхэм якIуапIэу ар зэрэхъущтым ицыхьэ зэ­рэтелъыр Павел Беловодовым къыI­уагъ. Гурыт еджапIэм ипащэу ШъонтIыжъ Саниет проектым Iоф дэзышIагъэхэм зэрафэразэр, ащ социальнэ мэхьэнэ ин зэриIэр, тапэкIи АНО-у «Талантида» зэдэлэжьэныгъэ дыриIэ зэрэшIоигъор къыIуагъ.
Карен Каракьян проектым иволонтер 27-мэ, сурэтышIхэу Мирзоян Нарекрэ Оганисян Арменрэ тхьашъуегъэпсэу ариIуагъ. Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъэ­хэм лIыхъужъныгъэу зэрахьагъэр Адыгеим исхэм яшIэжь зэрэхэлъыр ащ къыхигъэщыгъ. Джары арт-объекти 9-мэ ащыщэу апэрэр къуаджэу Тэхъутэмыкъуае зыкIыщагъэпсыгъэр.
«ТекIоныгъэм ия 80-рэ илъэс ехъу­лIэу ащкIэ тятэжъхэм рэзэныгъэу афытиIэр къэдгъэлъагъо тшIоигъуагъ. Советскэ Союзым и ЛIыхъужъыцIэ къызыфагъэшъошэгъэ тичIыпIэгъухэу республикэм ис нэбгырэ пэпчъкIэ щысэтехыпIэу щытхэм лIыхъужъныгъэу зэрахьагъэм итамыгъэу тхьэркъо фыжьи 7 ошъогу къаргъом щэбыбатэ», — къыIуагъ ащ.
Шъыжъ Валерие къызэриIотагъэмкIэ, Движение Первых грантхэмкIэ изэнэ­къокъу зызэхащэрэр илъэситIу хъугъэ. 2024-рэ илъэсым Урысыем ишъолъыр 88-мэ лъэIу тхылъ мини 6 фэдиз аIэкIагъэхьагъ. Проектэу «Творческая перезагрузка школьных пространств «Окно в культуру» зыфиIорэр ары ныIэп АдыгеимкIэ зэнэкъокъум щатекIуагъэр.