Дунаеу тызщыпсэурэр дахэ, тызфэбанэрэр мамырныгъ. ТищыIэкIэ-псэукIэ нахь дахэ, нахь дэгъу хъугъэ. ТикIалэхэм, типшъашъэхэм гъэсэныгъэ зэрагъэгъотыгъ, унагъохэр ашIагъэх, сабыеу къафэ­хъухэрэм тащэгушIукIы.

Хъугъэ-шIэгъэ зэфэшъхьафэу ныбжьыкIэхэм япхыгъэхэм ягу­хэкIи зэхэтэшIэ. Унагъо зиIэ кIалэхэр ешъуагъэу рулым Iо­тIысхьэхэшъ, хьадэгъум дэгу­Iэхэрэм фэдэу зэлъэчъэх. Сабыеу къакIэныхэрэр ты зиIэхэм яхъуапсэхэзэ ящыIэныгъэ къа­хьы. Ащ фэдэ авариехэм ахэ­кIодэгъэ кIалэхэм янэ-ятэхэр гу­хэкIым ыхьыхэзэ ядунай ахъожьы.
Бэмэ япсауныгъэ зэщы­къуагъ, рулым Iусхэу, къяхъу­лIэрэри къагурымыIоу лъыдэ­кIуаем, инфарктым къахэкIэу зыгу къэуцухэрэри къахэкIы. Ахэм ащыщ иунагъу непэ сыкъызтегущыIэщтыр.
ЗекIогъу Ибрахьимэ ипшъа­шъэу Сафиет Къэзэныкъое гурыт еджапIэр къызеухым, Краснодар дэт техникумым чIэхьагъ, бухгалтер сэнэхьатыр къызIэкIигъэхьагъ. Тэхъутэмыкъое райгазым Iоф щишIэнэу пшъэшъэ фыжь нашхъоу, пшъэ­шъэ ищыгъэ дахэу, шъхьац блэгъэшхо зытелъ Сафиет къа­гъэкIуагъ. Нэтыхъуае анахь кIэ­лэшхоу, анахь кIэлэ дэгъоу, лъытэныгъэ зыфашIэу дэсыгъэ Гунай Хъызыррэ Сафиетрэ 1971-рэ илъэсым насыпэгъу зэфэхъугъэх. Гуащэ фэхъугъэм пхъу иIагъэпти, нысэм щыгушIукIэу, ыгъашIоу щытыгъ, ышъхьи дигъэсэжьыгъ: пщэ­рыхьакIи, дэн-бзэнри — бзы­лъфыгъэр зыфэгъэсэгъэн фэе пстэури нысэ ныбжьыкIэм хилъ­хьагъ. IофшIэнэу унэм илъыр гъэцэкIэгъахэу, иунэ фабэу, пщэрыхьэгъахэу, сабыеу къа­фэхъугъэри диIыгъэу, нысэм гуфэбэныгъэ фишIызэ дэпсэугъ. Сафиет ныбжьыкIагъ нахь мы­шIэми, а пстэури къыгурыIоу, лъытэныгъэшхо гуащэм фишIыщтыгъ. ГухэкI нахь мышIэми, гуащэу Хьаур, зыкIи мысымэ­джагъэу зэо-запсэ мэхъу. Унагъом тхьамыкIагъоу къыфэкIуа­гъэр лъэшэу къин къащы­хъугъ.

Ау, сыдэу пшIын, къанэрэр щыIэн фай. АIэ зэкIэдзагъэу Сафиетрэ Хъызыррэ яунагъо зэрэхагъэхъощтым фэбанэх, унагъом сабыиплI къехъо. Мафэ горэм унэ ныкъошIэу яIэм ищыкIэгъэ гъучIхэр къыщэфынхэу Хъызыр машинэм итIысхьи, дэкIыгъ. Чыжьэ дэдэ мыкIуа­гъэу рулым кIэрысыгъэ Хъызыр ыгу къэуцугъ. КIэлэ псаоу дэкIы­гъэм къыгъэзэжьыгъэп. Сафиет къе­хъулIагъэр гухэкIышхо щыхъугъ, ащ икуо макъэ къуаджэм дэсхэр къызэлъигъэущыгъэх. Хъызыр сабыиплI къыкIэныгъ. Унэр ныкъошIы, бжьыхьэр къэсы, сабыихэр цIыкIух. Сафиет игу­мэкI цIыфхэм къагурыIуагъ, адыгэ хэбзэ дахэр сыдым ­ымыуас?! Гупси, Iахьыли, гъу­нэгъуи, ныбджэгъуи зэрэугъоигъэх, шъузабэу къэнэгъэ бзылъфыгъэм деIагъэх, унэ ныкъошIри аухыжьыгъ, пчъэIупэми бгъагъэ фашIыгъ. Сафиет хъупхъэ дэдагъэти, къэнэгъэ Iофхэр ыгъэцэ­кIэжьхи, бжыхьэм унэм чIэхьа­жьыгъэх.
Хъулъфыгъэ зэрымыс уна­гъор къурэу шъхьапэр зыпызыгъэм фэд. Сабыйхэр ятэ кIэупчIэхэ къэс Сафиет нэпсым етхьалэ. Ащ зэреIожьы: «Мыхэр сэры зыщыгугъхэрэр, къэсIэтынхэ фае, езгъаджэхэмэ, хэти инасып зыхэлъ гъогур ыгъотын». Бзылъфыгъэ ныбжьыкIэм а гухэлъыр ыгу риубытагъ, зэрэфаеуи хъу­гъэ. Зы IофшIэным пчыхьэм къыIукIыжьмэ, чэщырэ Iоф зы­щашIэрэм Iухьэзэ, игухэлъ къы­дэхъуным ар фэкIо… Анахьы­жъэу Симэ аскъэлэе нысэ хъу­гъэ, Бэгъушъэ Адам шъхьэгъусэ фэхъугъ, Мыекъуапэ щэ­псэух. Адам илъэсыбэрэ милицием участковэу Iоф щишIагъ, джырэ мафэхэм пенсием щыI.
Симэ Отраднэм дэт гурыт еджапIэм ыуж Адыгэ къэралыгъо университетым чIэхьагъ, 1994-рэ илъэсым факультетэу «Хьисапыр, информатикэр ыкIи къэзылъытэрэ техникэр» зыфи­Iорэр къыухыгъ. А илъэс дэдэм гурыт еджапIэу N 3-м Iухьагъ, илъэсиплIырэ ащ щылэжьагъ. 1998-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу дэеу зэхэзыхыхэрэмрэ зы­лъэгъухэрэмрэ зыщаIыгъхэ Адыгэ республикэ еджапIэм Iоф щешIэ. 2015-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу еджапIэм ипащэ игуадзэу мэлажьэ.
Бэгъушъэ Симэ илъэс 28-рэ хъугъэ Iоф зишIэрэр. ИIофшIэгъухэми, кIэлэеджакIохэми, ны-тыхэми шъхьэкIафэ къыфа­шIы. Къэралыгъоми ащ иIофшIэн къыхигъэщызэ, щытхъу тхылъы­бэ, щытхъуцIэ зэфэшъхьафхэр къыфигъэшъошагъ.
Зэшъхьэгъусэхэм яшъэо на­хьыжъэу Асфар Мыекъопэ къэ­ралыгъо технологическэ университетым псэолъэшIынымкIэ ифакультет къыухыгъ, инженер-­проектировщикэу мэлажьэ, уна­гъо иI.
ЯтIонэрэ кIалэу Хъызыр Адыгэ къэралыгъо университетым ияплIэнэрэ курс ис, факультетэу «Хьисапымрэ компью­тернэ шIэныгъэмрэ» зыфиIорэм щеджэ, ау Iоф ышIэнэуи уахътэ къыхегъэкIы. Ар артист-вокали­стэу фольклорнэ-этнографиче­скэ ансамблэу «Ащэмэзым» хэт.
Заремэ яенэрэ классым ис, спортым пылъ, «Движение первых» зыфиIорэ организацием хэт.
Симэ къыкIэлъыкIорэ Саидэ кIэлэегъадж, ар ицIыкIугъом къыхихыгъэ сэнэхьатэу щыт. КIэлэцIыкIоу зыдэджэгухэрэм ишэн-гъэпсыкIэкIэ, иIушыгъэкIэ къахэщыщтыгъ, еджапIэм зы­чIэсыми олимпиадэхэм текIоныгъэхэр къащыдихыщтыгъ. Мыекъуапэ дэт кIэлэегъэджэ институтым (университетым) зыщеджэми ар купым ипэ-
щагъ, дэгъоуи щеджагъ. Джырэ мафэхэм поселкэу Инэм ия 6-рэ еджапIэ ублэпIэ классхэр щырегъаджэх. ИцIыкIугъом къы­хихыгъэ сэнэхьатыр шIу дэдэ елъэгъу, сабыйхэм зэрафыщытым, гуфэбэныгъэ зэрафыриIэм пае ны-тыхэр лъэшэу къыфэразэх. Саидэ ригъаджэхэмэ ашIоигъоу кIэлэцIыкIоу еджапIэм къычIэхьащтхэр спискэм хэуцох. Анахь кIэлэегъэджэ дэгъоу еджа­пIэм чIэтмэ ар апэ ит. Дипломхэр, щытхъу тхылъхэр администрацием ыкIи респуб­ликэ пащэхэм мымакIэу къыфагъэшъошагъэх. Саидэ ичы-
лэ щыдэкIуагъ, Бжьыхьакъомэ яныс, гукIэгъуныгъэрэ гуфэбэныгъэрэ зэфыряIэу Саидэрэ Арамбыйрэ зэдэпсэух, сабыиплI зэдапIу. Пшъэшъэ нахьыжъым медицинэ институтыр къыухыгъ, адрэхэр еджапIэм щеджэх. Саи­дэ зыхэхьагъэхэр дэгъоу къыфыщытых, агъэлъапIэ, ежьыри лIакъом идахэ еIуатэ, егъэбаи. Арамбый сэнаущыгъэ ин хэлъ, ащ усэ дахэхэр етхых, лъэп­къым итарихъ изэгъэшIэн ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу пылъ.
Мыхэм ашыпхъоу Сусаннэ культурэм иIофышI. КультурэмкIэ Академие магистратурэр къыщиухыгъ. Хэшхыхэм яныс. Сусаннэрэ Асхьадрэ сабыищ зэдапIу. Сэнаущыгъэ ин зыхэлъ бзылъфыгъэм рассказхэр, усэхэр етхых. Ятэу имыIэжьым фитхыгъэ усэм бэмэ уарегъэгупшысэ.
Непэ уимаф о,
ау утигъусэп,
Гум уилъ зэпытэу
гъашIэр къэтэхь,
Уичэф макъэ
лъэшэу къытщэкIэ,
УиIаплI пытэ
тэ тыфэныкъу.
Тэ тыщэIэфэ
утщыгъупшэщтэп,
Гум уилъ зэпытэу
гъашIэр къэтхьыщт,
Джэнэт лъапIэр
Тхьэм къыуитынэу
Типэпэ IэшIу,
Тхьэм тыпфелъэIу.
АнахьыкIэу Риммэ илъэситф ыныбжьыгъ ятэ зышIокIодым. Ащ медицинэ институтыр къыухыгъ, цашIэу мэлажьэ. Нэпсэумэ яныс, зы шъао унагъом щапIу.
Сафиет игухэлъхэр зэкIэ къыдэхъугъэх. Ны Iушым ыпхъу­хэр ышъхьэ дигъэсагъэх, адыгэ шэн дахэхэр ахилъхьагъ, хъуп­хъэх, акъылышIох, насыпышIох. Сафиет лIакъоу зыхэсым, чылэу зыдэсым лъытэныгъэ ин щыфашIы. «Ным нахь лъапIэ тыдэ къипхын?» зэдырагъаштэу къаIо илъфыгъэхэм. Бзылъфыгъэ Iу­шыр лIакъом иIэпыIэгъу, гуащэм ригъэшIагъэр хьаулые хъу­гъэп. Лъытэныгъэ зыфашIэу Гунэе Сафиет, лIыблэнагъэ зезыхьэгъэ бзылъфыгъэм, ыныбжь илъэс 73-рэ мэхъу. Ащ ехъулIэу сы­фэхъохъу, бэгъашIэу, шIоу щыIэр къыдэхъоу, илъфыгъэхэм ятхъагъо ылъэгъоу бэрэ адыщыIэнэу сыфэлъаIо.
Хьахъурэтэ Светлан.
Нэтыхъуай.