Урысые проектэу «КIэлэцIыкIугъом инавигаторхэр» зыфиIорэм къыдыхэлъытэгъэ Iоф­тхьабзэу «Музеим узIэпызыщэрэ идунай» зыцIэр Теуцожь Цыгъо имузей-унэу Гъо­бэкъуае дэтым щыкIуагъ.

Ащ кIэщакIо фэхъугъэх муниципальнэ координаторэу Шэуджэн Маринэ, пIу­гъэнымкIэ пащэм иупчIэжьэгъухэр, му­зеим иIофышIэхэр.
Iофтхьабзэм хьэкIэ гъэшIуагъэу къырагъэблэгъагъ биологическэ шIэныгъэ­хэмкIэ докторэу, профессорэу, Теуцожь Цыгъо ихэшыпыкIыгъэ тхыгъэхэр зыдэхьэгъэ тхылъым иавторэу, ашугым ипхъорэлъфэу Iэшъынэ Юныс. Джащ фэдэу районым ыкIи Адыгэкъалэ якIэлэ­еджакIохэр хэлэжьагъэх.
НыбжьыкIэхэм нахь ашIогъэшIэгъоныным пае мыр джэгукIэ шъуашэм илъэу рагъэкIокIыгъ. Музеим идунай зыщагъэгъозэным, ащ зызэрэщыбгъэ­псыщтымкIэ шIэныгъэу аIэкIэлъыр гъэпытэгъэным, культурнэ шIэныгъэу яIэм хагъэхъоным, тарихъ кIэныр къызэте­гъэнэгъэным Iофтхьабзэр фэIорышIагъ.

Музеим ипащэу Тхьаркъохъо Юрэ къэзэрэугъоигъэхэр къырищэкIыхэзэ, чIэлъхэм ятарихъ игъэкIотыгъэу къафиIотагъ. «ДышъэхэдыкI искусствэр» зыфиIорэ къэгъэлъэгъонэу СтIашъу За­ремэ къыгъэхьазырыгъэми еплъынхэ амал яIагъ.
Iэшъынэ Юныс Iофтхьабзэу зэхаща­гъэм мэхьанэшхо зэриIэр хигъэунэфыкIыгъ.
— КъыткIэхъухьэрэ лIэужхэм титарихъ зэряжъугъашIэрэр сигуапэ. БлэкIыгъэм ишIэжь мыпытэу, тинеущрэ мафэ щыIэщтэп. Сятэжъ ишIэжь зэрэжъугъэлъапIэрэмкIэ, итхыгъэхэр еджакIохэм зэряжъугъашIэрэмкIэ тхьашъуегъэпсэу шъосэIо, — къыIуагъ ашугым ипхъо­рэлъф.
Джащ фэдэу Теуцожь Цыгъо лите­ратурэм чIыпIэу щиубытырэм дакIоу, унагъом зэрэщашIэщтыгъэр, нэмыкI лъэ­ныкъомкIэ зыфэдагъэр, ащ икIалэхэм якъэбархэр Iэшъынэ Юныс къэзэрэу­гъоигъэхэм къафиIотагъ.
Культурнэ кIэным иухъумакIохэр ашугым итхыгъэхэм игъэкIотыгъэу къатегущыIагъэх. Ащ ыуж Гъобэкъое гурыт еджапIэм ия 8-рэ класс ис Тхьаркъохъо Рэмэзан Теуцожь Цыгъо ипоэмэу «Пщы-­оркъ зау» зыфиIорэм щыщ пычыгъом къеджагъ.
Навигаторхэм якомандэрэ профессорэу Iэшъынэ Юнысрэ зэдыряIэгъэ Iэнэ-хъураемкIэ Iофтхьабзэр аухыгъ.
Iэшъынэ Сусан.
Сурэтхэр авторым иех.