Top.Mail.Ru

Хабзэм ицIыф шъыпкъагъ

Image description

Исабыигъуи тынчыгъэп, икIэлэгъуи къиныгъ,
ЛIыпкъым зеуцоми тхъагъэп.
Ау иIофшIэн къиныгъэми,
Гухахъо хигъотагъ.
Къиным къымыгъащтэу лэжьагъэ,
Хабзэм ицIыф шъыпкъагъ,
ИIофшIэнкIи иунагъокIи щысэтехыпIагъ!

Юрэ цIыкIузэ ятэ заом ащи, къыгъэзэжьыгъэп.
Заор зыщыуцужьыгъэр зытефагъэр ежь къызщыхъугъэ мафэмрэ сыхьатымрэ — жъоныгъуакIэм и 9-м, сыхьатыр 9-м. ИлъэситIу ыныбжьыгъ ятэ заом зэкIом. Ятэ зэкIодылIэгъэ нэмыцхэр зэрэзэхакъутагъэхэр лъэшэу игушIогъуагъ, ихэгъэгу ТекIоныгъэр къызэрэдихыгъэми рыгушхощтыгъ.
Унэу зычIэсыгъэхэри, тучанри, былымхэри, шыкузэкIэтхэри Кощэгъухэм аIахыгъагъэх коллективизацием игъом. Пхъэ­м­бгъу унэу къафэнагъэр афэмы­гъэплъы зэхъум, ар зэхарагъэ­хыгъ ежьхэм аIэ къихьан унэ хашIыкIыжьынэу, ау ямурад къадэхъугъэп, унэкъощэу лъэкI зиIэхэм зэкIэ ашIудащыжьыгъ. Зыгу къягъугъэхэр зэхахьэхи, чырэ пчэгъурэ мэзым къафыхащи, шIыхьафкIэ унэ афа­шIыгъ, бгъэни афытыралъхьажьыгъ.
Нэу ащ фэдиз хьазабыр зыпшъэ къыдэфагъэр колхозым щылажьэмэ, нэдэплъыпIэ зыщигъотырэ уахътэм пхъэу агъэ­стыщтыр къыхьызэ, ощхышхом хеубытэ, плъыры-стырышхом еубыты, икъоу зэIэзэжьын ымылъэкIызэ хэужъыныхьэ, тхьабылуз хехы, жьы къыщэн ымылъэкIэу, сымэджэщыр иунэу къэнэ. Унэ Iофыр зэкIэ зыпшъэ ифагъэр янэжъ, ау ащи ыныбжь хэкIотагъэу, ынэми къащыкIагъ. ЗэкIэми апэIудзагъэ хъурэр Юр. Пчэдыжьрэ тхьачэт щырхэр ыгъэшхэн, сымэджэщым, нэужым еджапIэм кIон фэягъ.


Джащ фэдэу я 10-рэ классыр къеухы, зэпхыныгъэмкIэ училищэу Ростов-на-Дону дэтым чIэхьэ, щеджэ. Ятэшэу заом летчикэу хэтыгъэр уIэгъэ хьылъэ телъэу Москва госпиталми чIэ­лъыгъ, уни къыщыратыгъэу дэсыгъ. Ау янэрэ ыш икIалэрэ афэшI нахь благъэу Назрань зыкъегъэзэжьы. Бэрэ пэмылъэу Налщык къэкIожьы, связымкIэ министрэу Iоф ешIэ. Ятэшым Налщык дэт университетми щыригъэджэн ылъэкIыщтыгъ, ау ежь Юрэ зыфэегъэ закъор апшъэрэ техническэ гъэсэныгъэ зэригъэгъотыныр ары. Ау ныр сымадж, ныжъым ылъэкIыжьырэ щыIэп, уздэкIорэ къалэм удэсыным фэшI мылъку ищыкIэгъагъ.
Почтэм IофшIэныр щырегъа­жьэ, етIанэ телевизорхэр ышIыжьынхэу Пэнэжьыкъуае унэ къыщызэIуехы, нэужым Адыгэкъалэ къэкIожьы, ащ зырегъэушъомбгъу.
Ростов щыдеджэщтыгъэ ­Хобта Анатолий Павел ыкъор Краснодар краимкIэ телерадиобыт­техникэм игенеральнэ пэща­гъэти, Юри ащ ригъэблагъи, я 5-рэ участкэм ипащэ фешIы. Ащ хахьэщтыгъэх телемас­терскойхэу къуаджэу Пэнэжьыкъуае, поселкэу Яблоновскэм, станицэу Динскоим, Адыгэкъалэ, Псыфабэ, Краснодар адэтхэр.
Нэужым илъэситIурэ Москва щеджэнэу агъэкIонэу къыраIо, ау Юрэ афакIорэп. А уахътэм унэр тэшIы, помидор тэгъэтIысхьэ, а зэкIэм сэ сизакъоу сакъыхинэн ыдэрэп. Ящэнэрэ илъэсым Анатолий Хобта тадэжь къэкIо, Iофыр зытетыр къысеIо. Сэ теубытагъэ хэлъэу есэIо зэрэкIощтыр. «КъыодэIущта?» зиIокIэ, «къысэдэIущт мызэгъэ­гум» есэIо. Бориси Кими (сшыхэр) къызэрэздеIэщтхэри гурысэгъаIо. Ахэми Краснодар Iоф щашIэщтыгъэти ышIэщтыгъэх, зыр — мебелышIыгъ, адрэр — псэолъэшIыным фэгъэзэгъагъ. Сшыхэр сиIэпыIэгъухэу тэгъэ­даIошъ, Юрэ Москва макIо ушэтынхэр ытынхэу. Ахэри етых, аштэ. Гъэмафэм мэзи­тIурэ, кIымафэм мазэрэ къэтызэ, илъэсихрэ къе­­джэ. Адыгэмэ мылъку­шIоу яIагъэр помидорыр арыба! Тымышъхьахэу тылэжьагъ, сшы-­сшып­хъухэр мыхъугъэ­мэ, а зэкIэри сэ сизакъоу сфэлъэкIыщтыгъэп, тызэдеIэжьыгъ.
Юри еджагъ, уни тшIыгъэ, сабыйхэри тпIугъэх, ащ дакIоуи пэрытныгъэр сIыгъэу сыкIэлэегъэджагъ.
Къинэу ылъэгъугъэри Юрэ пкIэнчъ хъугъэп, иIофшIэни уасэ къыфашIыгъ: связым имасте­рыгъ, Урысыем почтэ зэпхыныгъэм иIофышIэ гъэшIогъацIэ къыфагъэшъошагъ, щытхъу тхылъэу иIагъэри бэ. Ау имыIагъэр орден, ари цIыфмэ къыфагъэшъошагъэу щыт, цIыфхэр арыба лъагэу узыIэтын зылъэ­кIыщтхэр. Непэ къызнэсыгъэм ащыгъупшэрэп, шIукIэ игугъу ашIы. Типшъашъэу Сусанэ тIэкIу гужъуагъэу, джэгур зыщыкIорэ залэу цIыфхэр зыщызэхэсхэм зычIахьэм, лIы горэ къэтэджи къеупчIыгъ: «Нурет Султа­новнам урипшъашъэба?» ыIуи. Ар къыгъэшъыпкъэжьыгъ. «Уянэу Нурет СултIан ыпхъур кIэлэегъэджэ дэгъугъ, шIу тлъэ­гъущтыгъ, уятэу Юрэ Ибрахьим ыкъор ежь иIофшIэн фэ­шъхьафэу, районымкIэ купзещ, ахэр чылэдэсхэмкIэ щысэтехыпIэх». Пшъэшъэжъыем гушIуагъоу иIагъэр жэкIэ къэпIон умылъэкIынэу щытыгъ.
… Ежь лIым зыкIэупчIэжьым, РСФСР-м изаслуженнэ кIэ­лэегъэджагъэхэу ЛIыхъурэе Аюбэрэ Хъаныерэ якIалэу ЛIыхъурэе Адам къычIэкIыгъ. Джащ фэдэ щысэу къэпхьын плъэкIыщтыр бэ. Ежьыри цIыфхэмкIэ дэгъугъэ, Адыгэкъа­лэ IофышIэ кIохэрэр зыдищэщтыгъэх, сэ сыкIон зыхъукIэ «О автобусым екIуалI, мыдрэхэр IофышIэм гужъощтых» — ыIо­щтыгъ. Сэри ар тэрэзкIэ слъы­тэщтыгъ.
Районми, Адыгэкъали, респуб­ликэми лъытэныгъэшхо сишъхьэ­гъусэу Юрэ къыщыфашIыщтыгъ, непэ къызнэсыгъэ­ми ащыгъуп­шэрэп, шIукIэ игугъу ашIы. Ып­шъэкIэ Адам къызэриIуагъэу, районми къалэми купзещэу яIагъ. ИжъыкIэ зэраIоу «куп зе­зыщэрэр куп ыуас». Джащ фэдэ уасэ фашIыщтыгъ. ЕгъашIи имые енэцIыгъэп, тIэшъхьитIукIэ къэдгъэхъагъэм тырыщыIагъ.
КIэлищ зэдэтпIугъ: Налбый, Сусан, Рустам. Щыми Краснодар дэт политехническэ институтыр къаухыгъ, ялэгъухэм афэдэу щыри дахэу щыIэныгъэм игъогу рыкIощтыгъэх, ау къин къытфыкъокIыгъ, Рустам игъо­нэмысэу машинэ зэутэкIым хэкIодагъ. Тикъин цIыфхэм къыддаIэтыгъ.
Лъытэныгъэ къытфэзышIхэ- рэм зэкIэм «тхьашъуегъэпсэу» ясэIо.
Кощэгъу Нурет.
Пенсием щыIэ кIэлэегъадж.
Пэнэжьыкъуай.