Гъэмэфэ зекlо лъэ­хъаныр Адыгеим щаублагъ. Хабзэ зэ­рэхъугъэу, жъоны­гъокIэ мэфэ зыгъэ­псэфыгъохэм къа­щегъэжьагъэу бжыхьэм нэс ар кIощт.

Аужырэ илъэсхэм якъэ­гъэлъэгъонхэмкIэ, респуб­ликэм къихьэрэм ипчъагъэ хэхъо зэпыт. ГъэрекIо нэбгы­рэ 512-мэ тишъолъыр зэрагъэлъэгъугъ. Ыпэрэ илъэсым егъэпшагъэмэ, ар процентитIум ехъукIэ нахьыб. Мыгъи а пчъагъэм хэмы­хъощтмэ къыщымыкIэнэу мэ­гугъэх.
Республикэм къихьэрэ зекIохэм сыда анахьэу къыхахырэр?
АР-м зекIонымкIэ ыкIи зыгъэпсэфыпIэ чIыпIэхэмкIэ и Комитет ышIыгъэ уплъэкIунхэм къызэрагъэ­лъэгъуагъэмкIэ, экологическэ зекIоным пэрытныгъэр шъолъырым щиIыгъ. Мы лъэныкъом фэгъэзагъэхэр Кавказ биосфернэ за­поведникым икордонхэу «Гъозэрыплъэрэ» «Лэгъо­накъэрэ». Ахэм илъэсым къыкIоцI Iоф ашIэ. «Лэ­гъонакъэм» изекIо рыкIуа­пIэхэр джырэ уахътэм зэфэшIыгъэх. Ахэм якъызэIухыжьын непэ бэхэр ежэх. Анахьэу зыкIэхъо­псыхэрэр къушъхьэм зэпырыкIэу хым екIурэ лъэс­рыкIо гъогур ары.
«Кавказ чIыопс ухъумапIэм ичIыналъэхэр зе­кIохэм сыдигъуи якIасэх. Ахэм апхырыкIырэ лъа­гъохэр джыри зэфэшIы­гъэхэми, зэIухыгъэ Iахьым къыщакIухьаныр, зэрагъэ­лъэгъуныр цIыфхэм агу рехьы. Джащ фэдэу чIыопс саугъэтхэр якIуапI. ЦIыфыбэ яуалIэ Рыфабгъо псыкъефэххэм, — къы­Iуагъ АР-м зекIонымрэ зыгъэпсэфыпIэ чIыпIэ­хэмрэкIэ и Комитет ипа­щэ игуадзэу Джарымэ Бэлэ.
Рафтингыр, Мышъэкъо экстрим-зыгъэпсэфыпIэр, псы фабэхэр, онэгурыс къэкIухьаныр — мыхэри цIыфыбэ кIопIэ зыгъэпсэфыкIэх. Ахэм гъэмафэм имызакъоу кIымафэми Iоф зэрашIэрэм емылъыты­гъэу сыдигъуи ащыжъот. Джащ фэдэу зекIоным илъэныкъуакIэхэми Адыгеим зы­щаушъомбгъу.
«Къоджэ, гастрономическэ зекIоныр зыфэпIощтхэр АдыгеимкIэ лъэ­ныкъуакIэх, ау гугъэпIэшIухэр яппхынхэу щыт. Адыгэ къуаер тишъольыр инэпэеплъ, ыцIэ чыжьэу ыгъэIугъ. Былымхэр зы­Iыгъхэу, ар изыхырэ унагъохэр къуаджэхэм адэсых. Ахэм зекIохэм апае мастер-классхэр зэхащэх ыкIи агу рихьыхэу бэхэр яуалIэх, — къыхигъэ­щыгъ Джарымэ Бэлэ.
Хъугъэ-шIэгъэ зекIоныр тишъолыр къэкIорэ зекIо пчъагъэхэм ахэзыгъа­хъо­рэмэ ащыщ. Мэфэп­чъым хэт мэфэкIхэу, ­лъэпкъ нэшанэ зиIэхэр бэмэ шIу алъэгъугъэх. Ахэр: хьалыжъом, къэбым, адыгэ къужъым ямафэхэр. Аужырэ илъэсхэмкIэ анахь хъу­гъэ-шIэгъэ ин хъурэр Адыгэ къуаем имэфэкI. Лъэпкъ нэшанэ зиIэ зекIо зыгъэпсэфыпIэ инэу ДжэгокIо гъэхъунэм щашIырэм мыгъэ ар апэрэу щагъэ­мэфэкIынэу рахъухьэ.
ЗекIохэм зыщагъэпсэфынымкIэ якIасэ хъугъэ­хэм ащыщ республикэм икъэлэ шъхьаIэ. Мыгъи ар игуапэу апэгъокIыщт. Мэз­дахэр, Шъхьэгощэ псы­Iушъо зыгъэпсэфыпIэр, гупчэ мэщытыр, музейхэр, Еутых Асе иордэунэ хьа­кIэхэм агу рехьых ыкIи зекIозещэхэм Iоф зэра­шIэщт лъагъохэр рахъу­хьэхэ зыхъукIэ ахэр шIокI имыIэу ахагъэуцох. Джащ фэдэу Мыекъуапэ итарихъ нэIуасэ уфэзышIырэ экскурсиехэр зэхащэх.
Анцокъо Ирин.