Адыгэ быракъым фэгъэхьыгъэ Iофтхьа­бзэ­хэр марафон шIыкIэм тетэу мэфэ пчъагъэхэм хыIушъо Шапсыгъэ щырагъэкIо­кIыгъэх.

Лъэпкъым ибыракъ и Мафэ аужырэ илъэсхэм игъэкIотыгъэу шапсыгъэмэ хагъэунэфыкIыщтыгъ, ау мыгъэ ар анахь лъэгэпIэ инхэм алъынэсэу, къалэу Шъачэ ыкIи ТIопсэ районым ит чылэгъо пчъагъэ къы­хагъэлажьэзэ зэрэзэхащагъэр апэрэ. Мы мэфэкIым лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зэрипхыгъэх. НыбжьыкIэхэу тарихъым, адыгэ шэн-хабзэхэм язэгъэшIэн лъэшэу пылъхэм ягуетыныгъэ, джащ фэдэу къоджэ общественникхэм яшIуагъэкIэ мэфэкI мафэр дэхэ дэдэ хъугъэ.
Адыгэу дунаим щыпсэухэрэр зэкIэ зэрыпэгэрэ быракъ уцышъоу жъогъо пшIыкIутIурэ щэбзищэу щызэблэ­дзы­гъэхэмрэ зытешIыхьагъэхэр — адыгэмэ ятарихъ чIыгоу Хэкужъым игъусэу, джащ фэдэу адыгабзэм дакIоу лъэпкъыр зэзыпхырэ тамыгъэ шъхьаI. Лъэпкъ мэфэкIэу адыгэхэр зыщыпсэурэ чIыпIэ пстэуми ащыхагъэунэфыкIырэм хэбзэ хэхыгъэ иIэ хъугъэ. Гъэ къэс, мэлылъфэгъум и 25-м, адыгэмэ языкIыныгъэ къизыIотыкIырэ быракъым имэфэкI нэбгырэ минипшI пчъагъэ зэрещалIэ, ахэр нахьыбэ мэхъу зэпыт. Хы Iушъом щыпсэурэ шапсыгъэхэри мы Iофтхьабзэм нахь чанэу хэлажьэхэу аублагъ.
ТIопсэ районым ит къуаджэу Псыбэ зэкIэмэ апэу быракъым имэфэкI хагъэунэфыкIынэу щырагъэжьагъ.
— КIэлэцIыкIу IыгъыпIэу «Колобок» зыцIэм чIэс кIэлэцIыкIу нахьыжъхэм картоным ыкIи пхъэцалэмэ быракъхэр ахашIыкIыгъэх, ахэр дышъэ жъуагъохэмкIэ ыкIи зэблэдзыгъэ щабзэхэмкIэ агъэкIэрэкIагъэх, — къыфаIотагъ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм иIофышIэмэ. — Ахэм япащэу Аллалэ Хъарет мастер-класс ублэпIэ еджапIэм щеджэрэ кIэлэцIыкIумэ къафитыгъ, шапсыгъэ дэжъые быра­къэу джэгухэм ащагъэфедэрэр зэрашIырэ шIыкIэр къафиIотагъ.
Мы мафэм Псыбэ флешмобрэ адыгэ джэгурэ щыкIуагъэх, ащ кIэлэцIыкIухэр, кIэлэеджакIохэр, кIэлэегъаджэхэр, къоджэ культурэм и Унэ иIофышIэхэр ыкIи къоджэдэсхэр хэлэжьагъэх.
Къуаджэу Хьаджыкъо Iоф­тхьэбзэ гъэшIэгъонхэр мы ма­фэхэм щыкIуагъэх.
— Тэ типшъэрылъыр титамыгъэмэ ямэхьанэ, ахэр къызхэкIыгъэхэр, лъэпIагъэу яIэр кIэлэцIыкIумэ зэхядгъэшIыкIыныр ары, — къеIуатэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэу N 97-м ипащэу Марина Баглаевам. — Тикъэралыгъо исыд фэдэрэ чIыпIэ укъыщыхъугъэми, о къэпIон плъэкIыщт: «Мыр си Хэгъэгу». ЦIыфым цIэрэ лъэкъуацIэрэ имыIэхэу зэрэмыпсэушъущтым фэдэу Хэгъэгури щыIэшъущтэп быракъи, герби, гимни имыIэхэу.

МэфэкI программэм хэтэу шыухэр зекIуагъэх, быракъхэр агъэбыбатэзэ автомобильхэр къызэпэчъагъэх, гъогоу «Шъхьа­фит — Къэлэжъ — Хьаджыкъо» зыфиIорэм рычъагъэх, ШIоикъо щыщ хореографическэ ансамблэу «Жъогъобыным» зыкъы­шIыгъ, Къэлэжъым ныбжьыкIэ адыгэ джэгу щызэхащагъ, ­адыгэ культурэм и Гупчэу ПсышIуапэ дэтым итворческэ купмэ къагъэхьазырыгъэ концертыр къатыгъ. Хьаджыкъо щызэхащэгъэ мэфэкI Iофтхьабзэм Шъачэ ыкIи ТIопсэ районым якъуа­джэхэм культурэм и Унэу адэт­хэм яIофышIэхэр хэлэжьагъэх. Спорт зэнэкъокъумэ кIэлэцIыкIумэ якъулайныгъэ къащагъэлъэ­гъуагъ, лъэпкъ джэгукIэхэр ашIо­гъэшIэгъоныгъэх.
Къалэу Шъачэ хэхьэрэ поселкэу Ахинтам игъэкIотыгъэ мэфэкI зэхахьэу мэлылъфэгъум и 30-м щызэхащагъэмкIэ адыгэ быракъым и Мафэ фэгъэхьыгъэ мэфэкI Iофтхьабзэхэр аухыгъэх. Псыбэ, Агуй-Шапсыгъэ, Шъхьафит, Къэлэжъ ыкIи Хьаджыкъо къакIэлъыкIоу эстафетэр лъа­гъэкIотагъ ШэхэкIэй къоджи­тIумэ ащыпсэухэрэм.
Общественнэ-патриотическэ Iофтхьабзэм къыдыхэлъы­тагъэу ар чIыпIэ адыгэ ныбжьыкIэхэмрэ ТОС-м и Советэу «Кичмай» зыфиIорэмрэ зэхащагъ, шыу зекIоныр, автомобиль къызэпэчъэныр ыкIи кIэлэцIыкIумэ афэгъэхьыгъэ спорт-­гъэчэфын программэр рагъэ­кIокIыгъ, лъэпкъ шхыныгъохэмкIэ Iофтхьабзэм хэлажьэхэрэр ахьэкIагъэх, кIэлэцIыкIу хореографическэ ансамблэу «Шапсыгъэмэ янартхэр» зыфиIорэмрэ орэдыIоу Нэпсэу Саидрэ концерт къатыгъ, хабзэ зэрэхъу­гъэу, ахэм адыгэ джэгур къа­кIэлъыкIуагъ, мэфэкI жъогъоустхъокIэ Iофтхьабзэр зэфашIы­жьыгъ.
…Лъэпкъ мэфэкIэу адыгэ быракъым и Мафэ адыгэ пэпчъ ежь зэрэфаеу хегъэунэфыкIы. Поселкэу Ахинтам щыщ ЛIыф Руслъанэу илъэс пчъагъэхэм адыгэ пхъэшъхьэ-мышъхьэ чъыг­хэм якъэIэтыжьын дэлажьэрэр адыгэ быракъыр ыIыгъэу къу­шъхьэу Фыщт дэкIоягъ, ащ тетэу илъэпкъэгъухэм шIуфэс къари­хыгъ, къафэгушIуагъ.
ЛIыфхэмрэ Шагуджхэмрэ ялIыкIохэм къэлэ-лIыхъужъэу Волгоград адыгэ быракъым и Мафэ щыхагъэунэфыкIыгъ. Ша­псыгъэ лIакъохэм ащыщ лIэуж заулэхэм адыгэ быракъхэр аIыгъхэу Мамаев Iуашъхьэм щыIагъэх, Адыгеим икIалэхэу ыкIи ипшъашъэхэу Сталинград къэзыгъэгъунагъэхэм, фашист техакIохэм къатезыхыжьыгъэхэм ахэтыгъэхэм яшIэжь агъэлъапIэу ясаугъэт дэжь Iухьагъэх.
Ныбэ Анзор.