Адыгеим ибюджет 2023-рэ илъэсым гъэцэкIагъэ зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ зэфэхьысыжьхэм зыщядэIугъэхэ зэхэсыгъо АР-м и ЛIышъхьэ и Координационнэ гупчэ тыгъуасэ щыкIуагъ.

АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэ игуадзэу Iэщэ Мухьамэд Iофтхьабзэм хэлэжьэнхэу къеблэгъагъэхэм шIуфэс арихыгъ. Республикэм ибюджет лъэныкъо зэфэшъхьаф­хэм япхыгъэу, шъолъырым ищы­IэкIэ-псэукIэ ащ зэрелъытыгъэм къы­хэкIэу ар гъэцэкIагъэ зэрэ­хъу­гъэм изэфэхьысыжьхэр илъэс къэс зэрашIыхэрэр хигъэунэфыкIыгъ. УФ-м финансхэмкIэ и Министерствэ инаучнэ-ушэтэкIо институт 2023-рэ илъэсым ышIыгъэ зэфэхьысыжьхэмкIэ, бюджетыр гъэцэкIагъэ зэрэхъугъэр шъхьэихыгъэу къэзыгъэлъэгъогъэ УФ-м ишъолъырхэм якуп Адыгэ Республикэр зэрэхэхьагъэр М. Iащэм къыIуагъ.
Республикэ бюджетыр гъэцэкIагъэ зэрэхъугъэм къытегущыIагъ АР-м финансхэмкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэу Екатерина Косиненкэр. 2023-рэ илъэсым лъэныкъо шъхьаIэу гъэцэкIэгъэн фэягъэхэм ащ ягугъу къышIыгъ. Ахэр: АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат къыгъэуцугъэгъэ пшъэрылъхэр, республикэм ибюджет ыкIи ихьакъулахь политикэ, УФ-м лъэпкъ ыкIи стратегическэ мэхьанэ зиIэ хэхъоныгъэхэр ышIынымкIэ къэралыгъом ипащэ иуказ игъэцэкIэн, 2012-рэ илъэ­сым УФ-м и Президент къы­дигъэкIыгъэ унашъохэм ащыщэу бюджетым епхыгъэу Iоф зышIэ­хэрэм ялэжьапкIэ къэIэты­гъэ­ным къыщымыгъэкIэгъэныр, УФ-м ихэбзэгъэуцугъэ диштэу 2023-рэ илъэсымкIэ лэжьэпкIэ анахь макIэу агъэнэфагъэм шъолъыр къэгъэлъэгъоныр нэгъэсыгъэныр, рес­публикэ ыкIи зэхэубытэгъэ бюд­жетхэр зэдиштэу гъэпсыгъэнхэр.
— БлэкIыгъэ илъэсхэм афэ­дэу, УФ-м финансхэмкIэ и Ми­нистерствэ дэтшIыгъэ зэзэгъы­ныгъэхэм адиштэу IофшIэныр лъыдгъэкIотэныр пшъэрылъ шъхьаIэу къэнэжьыгъ. Респуб­ликэм изэхэубытэгъэ бюджет ихахъохэр сомэ миллиард 54-рэ миллион 800-м нэсыгъ. Ащ щыщэу республикэм иер сомэ миллиард 24,4-рэ. 2023-рэ илъэ­сым мылъкоу дгъэ­федагъэр сомэ миллиард 58,6-рэ, тызыщыкIа­гъэр сомэ миллиарди 3,8-рэ. Арэущтэу щыт нахь мы­шIэми, 2022-рэ илъэсым егъэ­пшагъэмэ, зэхэубытэгъэ бюджетыр сомэ миллиарди 10,7-кIэ нахьыбэ хъугъэ. Республикэм иIахьыр сомэ миллиарди 2,1-рэ, чIыфэ ттелъэп, — хигъэунэфыкIыгъ финансхэмкIэ министрэм иапэ­рэ гуадзэ.
Федеральнэ бюджетым къи­кIэу республикэм къыфатIупщырэ ахъщэр 2023-рэ илъэсым процент 12,2-м нэс къеIыхыгъ, 2022-рэ илъэсым пчъагъэр процент 13,1-рэ хъущтыгъ. Министрэм иапэрэ гуадзэ къызэриIуа­гъэмкIэ, зэфэхьысыжьхэр зыфашIырэ илъэсымкIэ республикэ бюджетым фэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэм плIэгъогогъо зэхъо­кIыныгъэхэр фашIыгъэх. ГущыIэм пае, республикэ бюджетым хахъоу ышIын фэягъэм сомэ миллиарди 8,2-рэ къырагъэ­хъугъ ыкIи сомэ миллиард 45,5-м нэсыгъ. Бюджет мылъкоу агъэзекIонэу агъэнэфагъэм сомэ миллиард 14,3-рэ къырагъэ­хъугъ — ар зэкIэмкIи миллиард 52-рэ зэрэхъугъэр.
Республикэ бюджетым ана­хьыбэу хьакъулахь ыкIи мыхьа­къу­лахь тынхэр къизыгъахьэ­хэрэр къалэу Мыекъуапэ – процент 41-рэ фэдиз, ащ ыуж итых Тэхъутэмыкъое ыкIи Мыекъопэ районхэр. Екатерина Косинен­кэм къызэриIуагъэмкIэ, ахъщэр анахьэу зыпэIуагъэхьэгъэ лъэныкъохэм ащыщых: «Лъэпкъ экономикэр» – процент 26-рэ, «Гъогу хъызмэтыр» – сомэ мил­лиарди 7-м ехъу, «Социальнэ политикэр» – миллиард 13,1-рэ, ахэм ауж къыкIэлъэкIох гъэсэныгъэр, псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтыр, псауныгъэм икъэ­ухъу­мэн.
— ЗэкIэмкIи социальнэ мэхьанэ зиIэ Iофыгъохэм бюджет мылъкум ипроцент 59,2-рэ апэIудгъэхьагъ, — къызэфихьысыжьыгъ финансхэмкIэ министрэм иапэрэ гуадзэ.
2023-рэ илъэсым лъэпкъ проекти 9 шъолъырым щагъэцэ­кIагъ, ахэм сомэ миллиард 13,9-рэ апэIуагъэхьагъ: зекIоным — процент 31,4-рэ, гъэсэныгъэм – процент 25-м ехъу, гъогухэм яшIын – процент 19.
ГущыIэм пае, Гъогу фондым ыгъэфедагъэр сомэ миллиарди 7,1-рэ, ащ щыщэу сомэ миллиарди 5-р республикэ бюджетым къытIупщыгъ.
Къоджэ псэупIэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным къыдыхэлъы­тагъэу чIыпIэ бюджетхэм сомэ миллион 557-м ехъу афатIуп­щыгъ. ПсэупIэхэу Дахъом ыкIи Гъозэрыплъэ къарыкIэу Лэгъонакъэ екIурэ гъогухэм ягъэцэ­кIэжьын ыкIи яшIын, Дахъомрэ ДжэгокIо гъэхъунэмрэ азыфагу илъ гъогум ишIын сомэ миллиардрэ миллион 600-рэ атырагъэ­кIодагъ.
Тэу Замир.