ЗэлъашIэрэ шIэныгъэлэ­жьэу, литературоведэу, тхакIоу, общественнэ IофышIэшхуагъэу Шъхьэ­лэхъо Абу къызыхъугъэр илъэс 95-рэ хъугъэ.

Ащ фэгъэхьыгъэу гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым шIэныгъэ конференцие «Актуальные проблемы национальных литератур и литературоведения: состояние, перспективы развития» ыIоу щызэхащагъ.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэны­гъэмрэкIэ и Министерствэ илIы­кIохэр, АКъУ-м ыкIи МКъТУ-м, Адыгеим игурыт еджапIэхэм адыгабзэмкIэ якIэлэегъаджэхэр, IэкIыбым къикIыжьыгъэ тилъэпкъэгъухэр, Абу икъоджэгъухэр, иунагъо, иIахьылхэр.
МэфэкI Iофтхьабзэр шIуфэс псалъэкIэ къызэIуихыгъ гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым ипащэу, философие шIэныгъэхэмкIэ докторэу ЛIыIужъу Адам. Абу зымышIэрэ Iофтхьабзэм къызэремыкIолIагъэр ащ къыхи­гъэщыгъ ыкIи илъэс 60-м къыкIоцI шIоу ылэжьыгъэр, хьалэлэу, зафэу илъэпкъ пае зэрэщыIагъэр, хэкум пае кIэлэегъа­джэхэм ягъэхьазырын, тишIэныгъэлэжьхэм япчъагъэ хэгъэ­хъогъэным, ныбжьыкIэхэр наукэм хэщэгъэнхэм Абу иIахьы­шхо зэрахэлъыр пшIэн зэрэфаер къыкIигъэтхъыгъ. Шъхьэлэхъо Абу шъхьэлъытэжьныгъэ инырэ илъэпкъыкIэ шъхьэкIэфэныгъэшхорэ зэрэхэлъыгъэр, имафэ къэс IофшIагъэкIэ къыгъэшъыпкъагъэу ЛIыIужъум ылъытагъ. Лъэпкъ лыуз-гууз ин зиIэхэм Абу зэращыщыгъэр, адыгэхэм ящыIакIэ нахьышIу шIыгъэнымкIэ зышъхьамысыжь-мыпшъы­жьэу зэрэщытыгъэр, Адыгэ Ха­сэм изэхэщэн-зещэн ыпшъэ зэрифагъэр, ащ итхьаматэу зэрэщытыгъэр, джащ фэдэу Шъхьэлэхъо Абу иакъыл-IушыгъэкIэ, ицIыфыгъэ дахэкIэ зыщыщ лъэпкъым къыхэщэу, цыхьэ къыфашIэу, Дунэе Адыгэ Хасэм и Хэсашъхьэ зэрэхэтыгъэр ыкIи илъэс заулэрэ ащ итхьаматэу Iоф зэришIагъэр шIогъэ инэу филъэгъугъ.
Адыгэ Республикэр гъэпсыгъэнымкIэ Абу Iофышхо дэдэ зэрилэжьыгъэр, цIыф гупсэф шъырытышъо теоми, зыщищыкIагъэм Абу пхъэшэгъэ-пытэгъэ ин илъэпкъыкIэ зэрэхэлъыгъэр республикэр къыдэхыгъэным фэбанэхэ зэхъум нафэ къызэ­рэхъугъэр хигъэунэфыкIыгъ. Иадыгэ лъэпкъ зиIэтынкIэ, хэхъонкIэ ышIэмэ, зэблэжьыщтыгъэп.
Конференцием апэрэ шIуфэс гущыIэр къыщиIуагъ АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ иминистрэу Е. К. Лебедевым.
— Шъхьэлэхъо Абу адыгэхэм агъэшIорэ цIыфышху, — къы­Iуагъ ащ, — ищыIэныгъэ зэрэщытэу иадыгэ лъэпкъ гъогу нэ­фынэ гупсэф тещэгъэным фигъэшъошагъ — шIэныгъэлэжь иныгъ, гъэсэкIо дэгъугъ, кIэлэ­егъэджэ шъыпкъагъ.
Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъ­къар, Къэрэщэе-Черкес респуб­ликэхэм янароднэ тхакIоу, Уры­сыем IофшIэнымкIэ и ЛIы­хъужъэу, общественнэ IофышIэшхоу МэщбэшIэ Исхьакъ гущыIэр лъигъэкIотагъ. Шъхьэлэхъо Абу ищыIэныгъэ зэрэщытэу лъэп­къым зэрэфигъэшъошагъэр Исхьакъ къыIуагъ. Илъэс 60-м къыкIоцI Абу шIоу ылэжьыгъэр зэрэбэр: шIэныгъэ-гъэсэныгъэу зэригъэгъотыгъэр илъэпкъ IуигъэкIэжьэу, Абу игупсэ Теуцожь районым кIэлэегъэджэ къызэрыкIоу, завучэу, директорэу Iоф зэрэщишIагъэр, етIанэ наукэмкIэ гъэзагъэу зэрэлэжьагъэр, ныбжьыкIэхэр шIэныгъэм фищэнхэр римыгъэкъоу, адыгэ лъэпкъым ищыIэкIэ-псэукIэ ылъапсэ гъэпытэгъэныр Абу ыпшъэ зэрифагъэр, зэрэIоф­шIэ­кIошхуагъэр, ежь икIэсэ адыгэ литературэм икъэбзэныгъэ-дэгъугъэ кIиугъуаеу, тхьакIохэу Цэй Ибрахьимэ, Хьаткъо Ахьмэд афэдэхэу лъэныкъо егъэзэкI ашIыгъагъэхэм ацIэ къэIэтыжьыгъэнымкIэ Абу Iофышхо зэрилэжьыгъэр, ежь ышъхьэкIи ащ утын хихэу къыхэкIыгъэми, шъыпкъэр ипкIынэу зэрэщымытыр Абу къызэригъэлъэгъуагъэр Исхьакъ ныбджэгъу-гупшысэ­гъоу иIэгъэ Абу шIугъэу филъытагъ. Лъэпкъыпсэр гъэпытэгъэнымкIэ лIыр IупкIыкIынэу зэрэщымытыгъэр, зэмылэгъу дэдагъэхэми, ежьыр, Абу, ХьэдэгъэлIэ Аскэр, Тхьаркъохъо Юныс адыгэ лъэпкъым игушIуагъуи, игумэкIи щы­гъуазэхэу, зэхэгущыIэжьхэу, зэкIэдэIукIыжьхэу зэрэщытыгъэ­хэр Исхьакъ къыриIотыкIыгъ.
«Шъхьэлэхъо Абу илъэпкъ паемэ — зышъхьамысыжьыгъ, — къыIуагъ ащ, — шIур ылэ­жьыгъ, непэ ежьыр къытхэмытыжьми, ишIэныгъэ IофшIа­гъэхэм, игупшысэ ин, ицIыфыгъэ лъагэ тарэгъуазэ». Ифэ­шъуашэу, епэсыгъэу ылъытагъ мы институтым иунэшхо зэхэ­хьапIэ хьарыф инхэмкIэ — ­«Шъхьэлэхъо А. А.» ыIоу тетхэгъэныр; ащ нэмыкIэуи, илъэс 60-м на­хьыбэм зыщыпсэугъэ тикъэлэ шъхьаIэу Мыекъуапэ изы урам анахь лъэгъупхъэм Абу ыцIэкIэ еджэнхэр зэрифэшъуашэр МэщбэшIэ Исхьакъ кIигъэтхъыгъ.
Шъхьэлэхъо Абу къызыхъугъэр илъэс 95-рэ зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ зэхахьэм икъуа­джэу Очэпщые къикIыгъэхэри, илъфыгъэхэри, ышнахьыжъ ыкIи ышнахьыкIэ яунагъохэри, Очэ­пщые къоджэ администрацием ипащэу Делэкъо Рэщыди хэлэжьагъэх. Къуаджэм ыцIэкIэ Абу фэгъэхьыгъэ гущыIэ фабэ къышIыгъ Рэщыдэ.
Я 30 — 40-рэ илъэс гъуй-­сыйхэр, зэошхом илъэхъан ыкIи зэоуж гъэблэ илъэсхэр Абу ынэ зэрэкIэкIыгъэхэр, охътэ къиным исабыигъо зэрэтефагъэр, ау цIыфы хъун фалIэу къэхъугъэти, зэреджагъэр ыкIи зэрепщэжьыгъэр; Шъхьэлэхъо Абу иадыгэ лъэпкъ фишIэрэр шIомакIэу, зышъхьамысыжь-мыпшъыжьэу зэрэщыIагъэр; пIуныгъэ-гъэсэныгъэ Iофышхом имызакъоу, мамырныгъэм игъэпытэнкIи Iофышхо зэришIагъэр, къош Абхъазым заор къызырашIылIэм, апэу ащ зыIэ фэзыщэигъэхэм Абу кIэщакIоу зэряIагъэр, узэ­къотмэ, узэрэлъэшым емыхъырэхъышэу, зимышIугъо лъэп­къым адыгэхэр зэрэгоуцуагъэ­хэр лIыгъэ хэбзэ шъыпкъагъ — напэр атызэ, лIыгъэр къыха­хыгъ тикIалэхэм, Абхъаз Рес­публикэми ыIотэжьыгъ.
МэфэкIым къыщыгущыIагъ Шъхьэлэхъо Абу илIыгъэ-цIыфыгъэ зыгъэлъапIэу, шъхьэкIэфэныгъэшхо фызиIэу Апэжьыхьэ Светланэ. Уапэ ит цIыфым мэхьанэшхо зэриIэр щысэхэмкIэ ащ къыриIотыкIыгъ.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъ ыкIи псэлъэ кIэкI фабэ къыщишIыгъ республикэ Адыгэ Хасэм итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан. Абу фэдэ лIышIухэр къызыхэ­кIыгъэ адыгэхэм ягъогу дахэу зэрэлъыкIотэщтыр ащ къыIуагъ.
АР-м илъэпкъ артисткэу, УФ-м изаслуженнэу Уджыхъу Мариет мэфэкIым къыщыгущы­Iагъ, Шъхьэлэхъо Абу адыгэхэм, лIымэфэ гъэсэгъэ къодыер арымырэу, цIыфышIу лъэш зафэу, ухэтми узэхэзышIыкIын зылъэкIыщтыгъэу зэряIагъэр, гупшысэкIо-акъылышIо инэу зэрэщытыгъэр кIигъэтхъыгъ, шIэныгъабэу, IофшIэгъабэу лъэп­къым къыфигъэнагъэхэр гъозэпIэ инхэу ылъытагъ, «ШIу зы­шIэрэм шIу фыщылъ» зэраIоу, мыщ фэдэ шIэныгъэ конференциешхор фызэхэщэгъэныр къы­лэжьыгъэу ылъытагъ. Конферен­цием хэлажьэхэрэр институтым иIофышIэу ГъукIэлI Зухра къыгъэхьазырыгъэ видеофильмэу Шъхьэлэхъо Абу фэгъэхьыгъэм рагъэплъыгъэх.
Конференциер пленарнэ зэ­хэсыгъом ыкIи темэ зэфэшъхьафхэмкIэ секции 4-м яIофшIэн лъагъэкIотагъ.
Мамырыкъо Нуриет.