«ЦIыфхэм сишIуагъэ язгъэкIыным гухахъо хэсэгъуатэ»
Бэрзэдж Асет къалэу Мыекъуапэ инароднэ депутатхэм я Совет хэт, НыбжьыкIэ парламентэу АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм щызэхащагъэм социальнэ политикэмкIэ, унагъом иIофхэмкIэ ыкIи псауныгъэм икъэухъумэнкIэ икомитет ипащ.
Джащ фэдэу ар «Единэ Россием и НыбжьыкIэ Гвардие» и Адыгэ шъолъыр къутамэ ипащ, федеральнэ орган шъхьаIэм и Координационнэ совет хэт, мы политическэ партием иобщественнэ штабэу АР-м щыIэм ипащэ игуадз. Джырэблагъи ар УФ-м и Къэралыгъо Думэ и НыбжьыкIэ парламент социальнэ политикэмкIэ ыкIи псауныгъэм икъэухъумэнкIэ и Комитет итхьаматэ игуадзэу агъэнэфагъ.
Асет Адыгеим икъэлэ шъхьаIэ къыщыхъугъ, щапIугъ, гурыт еджапIэм ыуж Адыгэ къэралыгъо университетым экономикэмкIэ ифакультет къыухыгъ. Урысыем ипарламентаризмэ и Мафэ ипэгъокIэу депутат ныбжьыкIэм гущыIэгъу тыфэхъугъ.
— Асет, укъызэрыхъухьэгъэ унагъом нэIуасэ тыфэшI.
— Сэ сабыибэ зэрыс унагъо сыщапIугъ, зы шыпхъу ыкIи шы сиIэх. Сятэ Бэрзэдж Муратэ игъашIэ псэолIэшIыным ритыгъ, «УФ-м ипсэолъэшI ГъэшIуагъ», «АР-м изаслуженнэ псэолъэшI» зыфаIорэ щытхъуцIэхэр къызфагъэшъошагъэхэм ащыщ. Мыекъуапэ дэт унэ зэфэшъхьафыбэм, гущыIэм пае, АР-м и Правительствэ зычIэтыр, Лъэпкъ музеир, ипподромыр, Къэралыгъо филармониер, АКъУ-м физкультурэмрэ спортымрэкIэ иинститут испортзал, нэмыкIыбэми яшIын хэлэжьагъ. Сянэ Сарыет къуаджэу Хьакурынэхьаблэ къыщыхъугъ, инженер-технолог сэнэхьатыр зэригъэгъотыгъэу хьаджыгъэм хэшIыкIыгъэ гъомылапхъэхэр къыдэзыгъэкIыхэрэ комбинатэу Мыекъуапэ дэтыгъэм илъэсыбэрэ щылэжьагъ.
— Политикэр Iоф псынкIэп, «чIычIэгъ псыкIуапIэу» иIэр бэ. Сыда ащ ухэзыхьагъэр?
— СыдигъокIи гъэсэкIо шъхьаIэу сиIагъэхэр сятэжъхэу Бэрзэдж Хьатэжъыкъорэ Нухьэрэ. Ахэр яни яти ямыIэу къэтэджыгъэх, янэжъ зыпIугъэхэр, арышъ, лъэшэу зэрэIыгъыгъэх, ныжъым щысэу къаригъэлъэгъугъэм тетэу пхъорэлъф-къорэлъфхэм япIун-лэжьын яIахь мымакIэу халъхьэщтыгъ. Бэрэ тиунагъохэмкIэ тызэрэугъоищтыгъ, тызэхэсыщтыгъ, сятэжъхэм ящыIэныгъэ гъогу щыщ пычыгъохэр къытфаIуатэу къыхэкIыщтыгъ. Сятэжъ Хьатэжъыкъо автотранспортнэ трестым игъашIэм Iутыгъ пIоми хъущт, ащ иинженер шъхьаIэщтыгъ. Ащ ыш Нухьэ Хэгъэгу зэошхом иветераныгъ, ыныбжь илъэс 18 джыри мыхъугъэу кIэлъэIуи заригъэщэгъагъ. Зэо ужым тарихъымкIэ кIэлэегъэджэ къызэрыкIом щыригъажьи Адыгэ автоном хэкум и Апэрэ секретарь IэнатIэм нэсыгъагъ.
Ахэм къаIуатэхэрэм сакIэдэIукIызэ, сэри политикэм зыщысыушэтынэу сыгу исыубытэгъагъ. Сигупсэхэми сигухэлъхэр сIэкIауIэягъэхэп, къыскъоуцуагъэх. Ащ нахьыбэу кIуачIэ къысхилъхьагъ.
— Удепутатыныр сыда оркIэ?
— Депутат ухъуныр псынкIэп. ХэдзакIохэм агу пщэфышъун, цыхьэ къызфябгъэшIышъун, уахэхьан, уахэтын, ящыIакIэ зыфэдэм, зыгъэгумэкIыхэрэм, игъо алъэгъухэрэм защыбгъэгъозэн фае. ХэдзынхэмкIэ кампанием узщыхэлэжьэрэ уахътэм а цыхьэшIыным «ылъапсэ огъэчъы», ау ар къэбгъэшъыпкъэжьын фае. Ащ укъыпкъырыкIызэ уапэкIэ пшIэщтыр огъэнафэ. ЕтIанэ узэдеIэжьзэ цIыфхэм ящыIакIэ нахьышIу зэрэхъущтым, гумэкIыгъоу яIэхэр зэрэдэбгъэзыжьыщтхэм уадэлажьэ.
— ЦIыфэу о къыоуалIэхэрэр сыда анахьэу зыгъэгумэкIыхэрэр?
— ЗэкIэри зэфэшъхьаф. Юридическэ IэпыIэгъу зищыкIагъэ къахэкIы, псэупIэ-коммунальнэ фэIо-фашIэхэр зыгъэцакIэхэрэм яIофшIэн фэгъэхьыгъэ тхьаусыхэ тхылъхэр къытахьылIэуи мэхъу. ГущыIэм пае, пандемием илъэхъан гуфакIохэр адедгъэIэнхэу къыкIэлъэIущтыгъэх. ХэдзыпIэ коеу узщыхадзыгъэм цIыфхэм уащыIукIэми Iофыгъо зэфэшъхьафыбэ къычIэщы.
— ЗэкIэми уадеIэшъуа?
— Зыкъытфэзгъазэхэрэм ягумэкIыгъохэм зэкIэми, хэзыгъэ имыIэу, тахэплъэ, татегущыIэ, хэкIыпIэ афэхъущтхэм тызэдягупшысэ, ищыкIагъэмэ, министерствэу е къулыкъоу Iофым фэгъэзагъэм лъытэгъэIэсы. Амалэу тиIэмкIэ зыпари IэпыIэгъунчъэу къэдгъанэрэп.
— Джырэблагъэ Къэралыгъо Думэм и НыбжьыкIэ парламент социальнэ политикэмкIэ ыкIи псауныгъэм икъэухъумэнкIэ и Комитет итхьаматэ игуадзэу уагъэнэфагъ…
— СэркIэ ар мэхьанэшхо зиIэ Iофэу щыт, пшъэдэкIыжьышхо зыпылъ пшъэрылъэу сэлъытэ. ШIуагъэ къытэу сиIофшIэгъоу ащ хэтхэм садэлэжьэнэу сыхьазыр.
— Депутат Iофым нэмыкIхэми уапылъ. Зыгъэпсэфыгъо уахътэ а зэпстэумэ ахэбгъуатэмэ, сыдэущтэу ар бгъа-кIора?
— СицIыкIугъом къыщыублагъэу тхылъ седжэныр сикIас. Унагъоу сыкъызэрыхъухьагъэм тхылъыбэ иIагъ. Ахэм къахэсхызэ сыхьат пчъагъэрэ тхылъхэм сапэсэу хъущтыгъ. Джыри ар хэсынагъэп. СурэтшIынри нахьыпэкIэ сикIасэщтыгъ, ау джы ащ пае уахътэ къыхэзгъэкIыжьышъурэп. ЗекIоныри сикIас. Урысыем чIыпIэ дэхабэу иIэр зэкIэ зэзгъэлъэгъуным сыкIэхъопсы. Зыгорэхэми сащыIагъ. IофшIэным уигъэпшъыгъэу, чIыпIэу уздэщыIэр зэблэпхъу пшIоигъоу мэхъу. Джащыгъум къалэм сыдэкIышъ, тичIыопс идэхагъэ сыгу къыдесэгъэщае. Ащ кIуачIэ къысхелъхьажьы.
— Асет, депутат Iофыр лъыбгъэкIотэн гухэлъ уиIа?
— Ары. СиIофшIэн шIу сэлъэгъу. ЦIыфхэм сишIуагъэ язгъэкIыным гухахъо хэсэгъуатэ, сапэкIи а Iофыр лъызгъэкIотэным сыфегъэчэфы.
— Урысыем ипарламентаризмэ и Мафэ уиIофшIэгъухэм сыда къяпIощтыр?
— СиIофшIэгъухэм зафэзгъазэзэ къасIомэ сшIоигъу: цIыфыгъэ пхэлъэу уипшъэрылъхэр бгъэцэкIэнхэр пстэумэ анахь шъхьаI. Джащыгъум умышIэшъун щыIэп.
ДэгущыIагъэр
ХЪУТ Нэфсэт.