Къэралыгъо программэ зэфэ­шъхьафхэм яшIуагъэкIэ аужырэ илъэсхэм гурыт еджапIэхэр, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэр кIэу ашIых, зищыкIагъэхэм гъэцэ­кIэжьынхэр арашIылIэх.

Джыракъые гурыт еджапIэр ахэм зэу ащыщ. Ар зэтырагъэпсыхьагъ, аужырэ шапхъэхэм адиштэрэ оборудованиер, мебелыр чIагъэуцуагъ, дахэу зэIуахыгъ. КIэлэегъаджэхэм джырэ уахътэм ди­штэрэ классхэм Iоф ащашIэ.
Мы сэнэхьатым урылэжьэныр, ащ да­кIоу кIэлэеджакIохэр шIэныгъэм илъа­гъо тепщэнхэр псынкIэп. Сабыим идунэееплъыкIэ, игупшысакIэ, игумэкI-гугъа­пIэхэр зэхапшIэу ебгъэджэныр сэнаущыгъ. Уахътэм диштэрэ кIэлэегъаджэхэм ащыщ непэ зигугъу къэтшIыщт Къатмэс Саидэ. Ар кIэлэегъадж, сабыихмэ ян. Еджэркъое гурыт еджапIэм ыуж кIэлэ­егъэджэ колледжэу Андырхъое Хъусен ыцIэ зыхьырэр къыухыгъ. 1994-рэ илъэ­сым щыублагъэу Джыракъые гурыт еджапIэм щэлажьэ. Илъэс щэкIым къы­кIоцI АР-м гъэсэныгъэмкIэ и Министерствэ, Адыгэ Хасэм, Шэуджэн районым иадминистрацие гъэсэныгъэмкIэ игъэ­IорышIапIэ ярэзэныгъэ ыкIи ящытхъу тхылъыбэ къыфагъэшъошагъ.
Джыракъые еджапIэм тызщеблэгъэгъэ мафэм Саидэ «Адыгэ быракъым ихъишъ» зыфиIорэ Iофтхьабзэр зэхищагъэу тытефагъ.
— Адыгэхэм ятамыгъэ шъхьаIэхэм ащыщ быракъым тырэгушхо, ижъырэ адыгэ чIыгум исхэми, IэкIыбым щыпсэу­хэу зитарихъ чIыгужъ зэпхыныгъэ дызи­Iэхэми зэфэдэу ар агъэлъапIэ. Уибыракъ плъытэным къикIырэр уитарихъ, уикульту­рэ, уишэн-хабзэхэм уасэ афэпшIыныр ары. ШэкI уцышъоу дышъэ жъогъо пшIы­кIутIурэ зэблэдзыгъэ щэбзищрэ зыте­шIыхьагъэр лIэшIэгъубэ хъурэ тарихъ гъогушхо къэзыкIугъэ адыгэ лъэпкъым ынап, ячIыгу гупсэ зэрэфэшъыпкъэхэм, цIыф лъэпкъыбэу республикэм щыпсэу­хэрэм языкIыныгъэ гъэпытэгъэным, аIэ зэкIэдзагъэу ти Адыгей гупсэрэ ти Хэ­гъэгушхоу Урысыемрэ джыри нахь зэте­гъэпсыхьагъэ хъунхэм тапэкIи зэрэфэлэ­жьэщтхэм яшыхьат. КъыткIэхъухьэрэ лIэ­ужхэм ар зэхашIэн фае, — еIо Саидэ.
Сабыибэ уиIэныр непэрэ мафэм зэрэмыпсынкIэр хэткIи шъэфэп. АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зэшъхьэгъусэхэу Саидэрэ Вячеславрэ 2021-рэ илъэсым «Ным ищытхъу Тхылъ» къафигъэшъошагъ, ащ сомэ мини 100 кIы­гъугъ.
Сабыих зэрыс унагъом ищыIэкIэ-псэу­кIэ тыкIэупчIагъ.
— Адыгэмэ зэраIоу, «дунаим къыте­хъо­рэ сабый пэпчъ рызыкъ иI». ЦIыфэу къэхъурэм иапэрэ такъикъ щегъэ­жьагъэу «щыIэныгъэм итхылъ» ытхынэу регъажьэ. Ар Iужъущтмэ е пIокIэщтмэ, гъэшIэгъонэу узIэпищэщтмэ ежьыр зэлъытыгъэр. Ти­кIалэхэу Мурат, Мурадин, Муртаз гъогу занкIэ тетхэу, сэнэхьатхэр яIэу, ятэ ящысэтехыпIэу мэлажьэх. Типшъашъэхэу Заринэ, Зарет, Ренатэ щыIэныгъэм чIыпIэ дахэ щаубытыгъ. НыситIурэ пхъо­рэлъфхэмрэ тиIэх. ЩыIэныгъэм къызди­хьырэ къиныгъохэм уямыгупшысэу сабыйхэр къэбгъэхъунхэ фае, ахэм на­сып къыздахьы, — еIо Саидэ.
«Бын Iужъур гъэбэжъу» аIо адыгэмэ. АкъылышIуагъэр, зэгурыIоныгъэр, зэде­Iэжьыныр, унэгъо хабзэхэр Къатмэсхэм зэрахьэ, ясабыйхэр ябаиныгъ.
Лъэпшъыкъо Фатим.