УФ-м культурэмкlэ и Министерствэ «Культурэмкlэ земскэ lофышl» зыфиlорэ программэ ыштагъ, къэралыгъо программэу «Культурэм ихэхъоныгъ» зыфиIорэм ар хэхьащт. Ащ игъэхьазырын джырэ уахътэм дэлажьэх, къихьащт илъэсым кlуачIэ иIэ хъущт.

Нэбгырэ мин 50-м нэс зыдэс псэупIэхэм ар ателъытагъ ыкlи игъэцэкlэн илъэсих къыхеубытэ. Программэм ишIуа­гъэкIэ культурэм иIофышIэхэу къуа­джэхэм афимыкъухэрэр ригъэкъужьынхэр къэралыгъом имурад. Ащ елъытыгъэу къуаджэм е къэлэ гъэпсыкIэ зиIэ псэупIэхэм Iоф ащызышIэнэу кIощтхэм сомэ миллиони 2 (КъокIыпIэ Чыжьэ федеральнэ шъолъырым, Донбасс ыкIи Новороссием) ыкIи сомэ миллион (нэмыкI шъолъырхэм ащылэжьэщтхэм) аратыщт.
Программэм иIофшIэн 2025-рэ илъэсым ригъэжьэщт нахь мышIэми, изыфэгъэхьазырын макIо, шъолъырхэм язытет, фэныкъуагъэу яIэхэм якъэбар аугъои. АР-м культурэмкIэ и Министерствэ пэшIорыгъэшъ lофшIэнэу ригъэкIокIы­гъэм къызэригъэлъэгъуагъэмкIэ, Адыгеим 2025 — 2030-рэ илъэсхэмкIэ зыщыкIэрэр нэбгырэ 287-рэ.
— Тишъолъыр сомэ миллион зыщаратыщтхэм къахеубытэ. Ау ащ нахь игъэкIотыгъэ къэбар джырэкIэ щыIэгоп. ТищыкIэгъэщт пчъа­гъэр зыкIэд­гъэнэфагъэр ахъщэу тызкIэлъэIущтыр тшIэным пай. Джащ фэдэу респуб­ликэм иIахьэу хигъэхъощтри джыри гъэнэфагъэп, — къыддэгощагъ АР-м культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ.
ПэшIорыгъэшъ пчъагъэу культурэмкIэ Министерствэм ыгъэнэфагъэхэмкIэ Теу­цожь районыр пстэумэ анахьыбэу мыщ фэдэ IофышIэхэм афэныкъу. Къэблэгъэ­рэ илъэситфымкIэ нэбгыри 123-рэ ищыкIэгъэщтэу къыгъэлъэгъуагъ. Теуцожь районым культурэмкIэ ыкIи киномкIэ и ГъэIорышIапIэ испециалист шъхьаIэу Гъонэжьыкъо Фатимэ къызэриIуагъэмкIэ, 2000-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу культурэм Iоф щишIэнымкIэ сэнэхьат зэригъэгъотыгъэу зы ныбжьыкIэ къафэкIуагъэп.
— Гурыт еджапIэр къэзыухыхэ­рэм мы сэнахьатыр зэрагъэгъотынэу фаехэп. Аужырэ илъэс 24-м къакIоцI зы кIэлэеджакIо а лъэныкъор къыхихыгъэп, культурэм епхыгъэ апшъэрэ еджапIэ чIэхьагъэп. Ащ елъытыгъэуи IофышIа­кIэхэр тиIэхэп. Арышъ, программэу рахъухьэрэм бэкIэ тыщэгугъы. Тисабыйхэм Iоф зышIэн къахэмыкIмэ, фаехэр къытфэкIонхэба тэIо. Режиссерхэм, аккомпаниаторхэм, хореографхэм тащэкIэ. ЕтIанэ Iоф зышIэрэмэ янахьыбэм аныбжь хэкIотагъ. Ахэри IукIыжьынхэ, чIыпIэхэр къаунэкIынхэ алъэкIыщт. Ащи удегупшысэн фае, — еIо Гъонэжьыкъо Фатимэ.
— Ары, 2030-рэ илъэсым нэс цIыф пчъагъэу щыпсэурэм елъытыгъэу специалисти 123-рэ Теуцожь районым ищыкIагъ. Ау районхэм къагъэлъэгъуагъэхэм лэжьапкIэ аратын алъэкIыщта? Ари упчIэ. Миллионым нэмыкIэу цIыфым лэжьапкIэ ептын фаеба. Джахэр зэхэфыгъэнхэ фае.
АМ: Программэм хэлэжьэщтым хэушъхафыкIыгъэ сэнэхьат иIэн фая?
— Ар шапхъэ, зыми ар щигъэзыягъэп. АщкIэ республикэм искусствэхэмкIэ еджапIэ иI. Орэд къэIонымкIи, зэхэт къэIонымкIи, лъэпкъ Iэмэ-псымэхэмкIи, къашъохэмкIи ащ сэнэхьатхэр арегъэгъотых, ау къуаджэм Iоф щашIэнэу ныбжьыкIэхэр фаехэп. Гурыт лэжьапкIэмкIэ Президентым и Джэпсалъэ къыщиIуагъэр тэгъэцакIэ, ары нахь мышIэми, ащи къенэцIхэрэп. Арышъ, программакIэм ишIуагъэ къэкIонэу тыщэгугъы. Ау ащ тежэу тыщысэп. АР-м искусствэхэмкIэ иколледжэу Тхьабысымэ Умар ыцIэ зыхьырэм ыгъэхьазырыхэрэм афэшъхьафэу, культурэм Iоф щызышIэщтхэм яегъэджэнкIэ апшъэрэ еджапIэхэм зэзэгъыныгъэхэр респуб­ликэм адешIых. Непэрэ мафэм ехъулIэу республикэм иныбжьыкIэ 50-м ехъу къэ­ралъыгъом иапшъэрэ еджапIэхэм аще­джэх. Ахэм къагъэзэжьымэ ишIо­гъэ­шхо къэкIощт. Ащ фэшъхьафэу, лъэпкъ проектым къы­дыхэлъытэгъэ шъолъыр проектэу «Творческэ цIыфхэр» зыфиIорэм ишIуа­гъэкIэ мы аужырэ илъэсиплIым культурэм иIофышIэ 709-мэ яшIэны­гъэ­хэм ахагъэхъон алъэкIыгъ, — тыщигъэгъозагъ АР-м культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ.
«Земскэ IэзакIу» ыкIи «Земскэ кIэлэегъадж» зыфиIохэу илъэс зэкIэлъыкIохэм Урысыем щагъэцакIэхэрэм мыр атехыгъэу гъэпсыгъэщт. Ахэм афэдэу ащи къэгъэлъэгъонышIухэр иIэнхэу щэгугъых.
Анцокъо Ирин.
Сурэтыр: Теуцожь Нурет.