Адыгэхэм лIышIу-цIыфышIу макIэп къахэкIыгъэр, ау етIани ахэм уахэплъэжьмэ, «Абу» пIо къодыемэ, илъэпкъ паемэ ыпсэ емыблэжьыщтыгъэ еджэгъэ-гъэсэгъэшхоу, филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профессорэу, УФ-м шIэныгъэмкIэ изаслуженнэ IофышIэшхоу, лъэпкъ гъэсэныгъэм ыкIи шIэныгъэм мыпшъыжьэу адэлэжьагъэу, кIэлэегъаджэхэм якIэлэегъэджэжьыгъэу, гъэсэкIо инэу Шъхьэлэхъо Абу пстэуми апэу шъхьэми гуми къаридзэрэр. Адыгеим ыкIи къош республикэхэм зэфэдэкIэ ащ ыцIэ щызэлъашIэ ыкIи щагъэлъапIэ, бэрэ къыраIо, зэхэтэхы. Джарэу ищыIэныгъэ лъагъо нэфын ыкIи зафэ, ишIушIагъи илъэпкъ фэбэгъуагъ.

Шъхьэлэхъо Абубэчыр (Абу) Адышэс ыкъор Теуцожь районым ит къуаджэу Очэпщые мэлылъфэгъум и 19-м, 1929-рэ илъэсым къыщыхъугъ. Къоджэ гурыт еджапIэр къызеухым, Адыгэ кIэлэегъэ­джэ училищым икурс экстернэу 1948-рэ илъэсым ыти, Очэпщые ублэпIэ еджапIэм (1948 — 1949), Нэчэрэзые илъэсибл еджапIэм илъэситIо кIэлэегъаджэу Iоф ащишIагъ. 1950 – 1951-рэ илъэсхэм дзэм къулыкъу щихьыгъ. Ащ къызекIыжьым ПчыхьалIыкъое гурыт еджапIэм кIэлэегъаджэу щылэжьагъ. 1953 – 1957-рэ илъэсхэм комсомолым и Теуцожь райком иятIонэрэ секретарэу, ащ ыужым иапэрэ секретарэу, комсомолым ыкIи партием яхэку комитетхэм Iоф ащишIагъ. Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтыр заочнэу (Iоф ышIэзэ) 1957-рэ илъэсым къыухыгъ. А илъэс дэдэм Грузием наукэхэмкIэ и Академиеу Шота Руставели ыцIэ зыхьырэм иаспирантурэ чIахьи, 1960-рэ илъэ­сым къыухыгъ. 1968-рэ илъэсым филологие шIэныгъэхэмкIэ доктор хъугъэ. 1960 – 1977-рэ илъэсхэм Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым кIэлэ­егъаджэу, кIэлэегъэджэ шъхьаIэу, доцентэу щылэжьагъ. 1977 – 1988-рэ илъэсхэм Адыгэ научнэ-ушэтэкIо институтым литературэмкIэ исектор ипэщагъ, 1988 – 1989-рэ илъэсхэм Адыгэ къэралыгъо институтым адыгэ литературэмкIэ икафедрэ ипрофессор. 1989 – 1990-рэ илъэсхэм кIэлэегъаджэхэм яшIэныгъэ­ зыщыхагъэхъорэ институтым адыгэ филологиемкIэ, тарихъымкIэ, культу­рэмкIэ якафедрэ зэхещэ, ащ ипащэу Iоф ешIэ. 1990-м къыщыублагъэу щэIэфэкIэ гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым литературэмкIэ иотдел ипэщагъ.

Шъхьэлэхъо Абу ытхыхэрэр 1954-рэ илъэсым къыщыублагъэу хиутыщтыгъэх. Литературнэ-критическэ статьяхэр адыгабзэкIэ бэу иIэх: «Адыгэ бзылъфыгъэм иобраз адыгэ литературэм къызэригъэ­лъагъорэр» (1963), «ЩыIэкIакIэм къыдэхъугъ», «Хэхъоныгъэм илъэоянэхэр», «Сатырхэм якъэхъукI», «Шъыпкъагъэр – щэтапкъэ», «МыкIосэрэ жъуагъохэр», хэшыпыкIыгъэ литературнэ-критическэ IофшIагъэхэр зы том хъухэу. «Лъэпкъ шIэжьым иджэныкъо машIу» зыфиIорэр, мыхэм анэмыкIхэри адыгабзэкIэ ыкIи урысыбзэкIэ къыдигъэкIыгъэх.
«Адыгэ литературэм итхыд» (2008) зыфиIорэм икъыдэгъэкIын иIахь ин хилъхьагъ. «Адыгэ хэхэсхэм ялитератури» 2014-м къыхиутыгъ.
Шъхьэлэхъо Абу «История адыгейской литературы в 3-х томах» зыфиIорэм адыгабзэкIэ иавтор. 1994-рэ илъэсым щегъэжьагъэу ирассказхэр ыкIи иповестьхэр зыдэт тхылъэу «Псэ закъу», «ЛIыхъужъ машIу» (1988), «Гум хэлъ мастэр» (2004), нэмыкIхэри къыди­гъэкIыгъэх.
Шъхьэлэхъо Абу егъэджэнымкIэ тхылъхэм яавтор.
Абу опсэуфэкIэ, хэку (республикэ) гъэзет ыкIи журналхэм зэпхыныгъэ пытэ адыриIагъ, илитературнэ-критическэ статьяхэр, ихудожественнэ произведениехэр зэпымыоу къащыхиутыщтыгъэх. Абу зэдзэкIын IофшIэгъэ дахи кIэлэцIыкIухэм апае урыс тхакIохэм атхыгъэ­хэмкIэ иI. ЛIы гъэсагъэм адыгэ литературэр гурыт еджапIэхэм ащызэрагъэ­шIэнымкIэ программэхэр, я 9-рэ классым пае литературэмкIэ учебникыр, я 10-рэ классым иучебник (гъусэ иIэу), адыгэ литературэм иегъэджэнкIэ методикэр (гъусэ иIэу) ытхыгъэх.
ЛIы гъэсэгъэ Iушыр Адыгэ хэку Хасэм изэхэщакIохэм (1988) ащыщыгъ, ащ илъэсыбэрэ ипэщагъ, итхьамэтэ гъэ­шIуагъ. Дунэе Адыгэ Хасэм изэхэщакIохэм ащыщыгъ, ащ ипрезидент иапэрэ гуадзэу, нэужым ипрезидентэу (1993 – 1996) щытыгъ. Теуцожь районым ыкIи Мыекъуапэ янароднэ депутатхэм я Советхэм, Адыгэ Республикэм и Парламент ядепутатыгъ, Конституци­оннэ Комиссием хэтыгъ.

Шъхьэлэхъо Абу «Адыгеим и Щы­тхъузехь» зыфиIорэ медалыр къыфагъэ­шъошагъ. Адыгэкъалэ ыкIи Теуцожь районым, къуаджэхэу Очэпщые, Щы­нджые, Аскъэлае яцIыф гъэшIуагъ, Дунэе Адыгэ академием иакадемик, Урысые Федерацием ыкIи АР-м шIэныгъэхэмкIэ язаслуженнэ IофышIэшху.
1995-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу УФ-м итхакIохэм я Союз хэтыгъ.
Шъхьэлэхъо Абу гъэшIэ дахэ къыгъэ­шIагъ, щэIэфэ игупшысэ хэмыкIэу хэтыгъэр и Адыгей, илъэпкъ арых. Иадыгабзэ дэхэ дэдэу ыгъэбзэрэбзагъ, литературэр дэгъу дэдэу ышIэщтыгъ ыкIи ыIэтыгъ, кIэлэегъэджэ пэрытыгъ, сыдигъуи цIыф зэфэ хьалэл шъып­къэIуагъ, адыгэ лъэпкъыр щэIэфэ, кIэлэ­егъаджэхэм якIэлэегъэджэжьэу, шIэныгъэр, шIур, цIыфыгъэ-адыгагъэр кIэзыугъуаеу щыIэгъэ лIы гъэсэгъэшхоу Шъхьэлэхъо Абу ащыгъупшэщтэп. Илъэпкъ ащ гъунэн­чъэу илъэпIагъ ыкIи ыIэтыгъ, ежь адыгэхэми лIышIум шъхьэ­кIэфэшхо фашIы, псаум фэдэу, непи ыцIэ раIо. Арыщтын, «шIу зышIэрэм шIу фыщылъ» зыкIаIуагъэри.
Мамырыкъо
Нуриет.
Сурэтхэр «Адыгэ макъэм» ихьарзынэщ