Тхылъ Плъыжьым илъэтегъэуцу
ЗипчъагъэкIэ макIэ хъугъэ ыкIи кIодыжьыным ищынагъо зышъхьарыт псэушъхьэхэр, къэкIыхэрэр ыкIи хьаIухэр къызыдэхьэгъэ Тхылъ Плъыжьым иящэнэрэ къыдэкIыгъо илъэтегъэуцо мы мафэхэм Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым щыкIуагъ.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх тыкъэзыуцухьэрэ дунаим икъэухъумэнкIэ ыкIи чIыопсым икъэкIуапIэхэмкIэ АР-м и ГъэIорышIапIэ ипащэ игуадзэу Ешэ Аслъан, чIыопс паркэу «ТхьачIышхом» ипащэу Шэуджэн Инвер, АР-м и Тхылъ Плъыжь иапэрэ едзыгъо иредактор шъхьаIэу, МКъТУ-м ипрофессорэу, биологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу Эмилия Сиротюк, тхылъым иятIонэрэ едзыгъо иредактор шъхьаIэу, биологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профессорэу, И.Т. Трубилиным ыцIэ зыхьырэ Пшызэ къэралыгъо университетым икафедрэ ипащэу Александр Замотайловыр, нэмыкIхэри.
Ешэ Аслъан тхылъым икъыдэгъэкIын дэлэжьагъэхэм, зиIахьышIу хэзылъхьагъэхэм щытхъу тхылъхэр пэублэм аритыгъэх.
Тхылъыр тIоу гощыгъэ, апэрэм къэкIырэ лъэпкъи 172-м ыкIи хьаIу 56-м ясурэтхэр ягъусэхэу, ятIонэрэм псэушъхьэ 279-м ясурэтхэр ягъусэхэу къыдэхьагъэх. Ахэм якIодыжьын щынагъо зэрэщыIэр аужырэ шапхъэхэмкIэ агъэунэфыгъэх, анахьэу унаIэ зытебгъэтын, узэрафэсакъын фаер Iофтхьабзэм къыщаIуагъ.
— Тхылъ Плъыжьым игъэхьазырын къыдыхэлъытагъэу шIэныгъэ-ушэтын IофшIэнхэр 2017-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 2022-рэ илъэсым нэс тшIыгъэх. КъэкIырэ къэгъагъэхэр, уцхэр ыкIи хьаIухэр зыфэдизхэр, зэрэзэтекIыхэрэр, анахь зыдэщыIэхэр, ахэм язытет, кIодыжьынкIэ щынагъохэр, анахь узылъыплъэн фаеу ахэтхэр дгъэунэфыгъэх. Ахэр илъэс къэс тэуплъэкIужьых, гухэкI нахь мышIэми, ыпэкIэ дгъэунэфыгъэ къэгъэгъэ ыкIи уц лъэпкъ зэфэшъхьафхэр бэкIэ нахь макIэ хъугъэхэу е кIодыжьыгъэхэу къыхэкIы. Тыкъэзыуцухьэрэ дунаим икъэухъумэн мэхьанэу иIэр нэбгырэ пэпчъ къыгурыIон фае, — къыIуагъ Эмилия Сиротюк.
ЗэкIэмкIи тхылъ 500-м ехъу къыдагъэкIыгъ. Ахэр гурыт еджапIэхэм, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм, апшъэрэ ыкIи гурыт сэнэхьат зыщарагъэгъотырэ еджапIэхэм ачIэлъхэ хъумэ, къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм кIодыжьынкIэ щынэгъо уц лъэпкъхэр, псэушъхьэхэр ашIэщтых ыкIи ахэм афэсакъыщтых.
Адыгэ Республикэм иапэрэ Тхылъ Плъыжь 2000-рэ илъэсым къыдэкIыгъ. Ащ къэкIырэ лъэпкъым 105-рэ ыкIи хьаIу зэфэшъхьаф 47-рэ дэхьагъ. ЯтIонэрэр 2012-рэ илъэсым тIоу гощыгъэу къыдэкIыгъ. КъэкIырэ лъэпкъи 140-рэ ыкIи хьаIу 56-рэ ащ дэтых. Ящэнэрэр гъэрекIо къыдэкIыгъ.
ЧIыопсым ибаиныгъэ икъызэтегъэнэн фэIорышIэу цIыфхэм экологием епхыгъэ къэбархэр нахь ягъэшIэгъэн фаеу Iофтхьабзэм щалъытагъ. Адыгэ къэралыгъо университетым ыкIи Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым чIыопс паркым экологие Iофтхьабзэхэр ренэу щызэхащэх.
Iофтхьабзэм къыдыхэлъытагъэу Адыгэ Республикэм ичIыопс, зипчъагъэкIэ макIэ хъугъэ ыкIи кIодыжьыным ищынагъо зышъхьарыт къэкIыхэрэм, псэушъхьэхэм афэгъэхьыгъэ докладхэр къашIыгъэх, пшъэрылъ гъэнэфагъэхэр агъэуцугъэх.
ДЕЛЭКЪО Анет.