ЗекIоным зиушъомбгъущт
Урысые Федерацием и Президентэу Владимир Путиным и Джэпсалъэ Урысыем хэгъэгу кIоцI зекIоным илъэныкъо шъхьаIэхэм хэхъоныгъэу ашIын фаем епхыгъэ Iофыгъохэр къыщигъэнэфагъэх.
АдыгеимкIэ зекIо къакIохэрэм япчъагъэ фэдитIу хьазыркIэ нахьыбэ шIыгъэнымкIэ гугъапIэу щыIэхэр зэпхыгъэхэр экокурортэу «Лэгъонакъэ» игъэпсын ары. Ащ нэмыкIэу джыри зы проектышхо гъэцэкIагъэ хъущт —ДжэгокIо гъэхъунэм пшъэрылъыбэ зэшIозыхыщт зекIо-рекреационнэ парк щагъэпсыщт.
АР-м иминистрэхэм я Кабинет изэхэсыгъо КъумпIыл Мурат лъэпкъ проектэу «ЗекIонымрэ хьакIэ пэгъокIынымрэ» тишъолъыр зэрэхэлэжьэщтымкIэ пшъэрылъхэр къыщигъэуцугъэх. Ащ амал къытыщт зекIонымкIэ инфраструктурэм зырагъэушъомбгъунэу ыкIи номер пчъагъэр нахьыбэ ашIынэу. ГущыIэм пае, 2024-рэ илъэсым Мыекъопэ районымкIэ зекIохэр нахьыбэу къызэкIолIэрэ чIыпIэхэм адэжь номери 122-рэ къитэджэщт. Джащ фэдэу хьакIэщи 3-мэ номер 380-рэ яIэу шIыгъэнымкIэ ыкIи зэтегъэпсыхьэгъэнхэмкIэ япроектхэр игъоу алъэгъугъэх. Ахэм ащыщых жъогъуи 5 хъурэ хьакIэщхэр зэтегъэпсыхьэгъэнхэр, жъогъуи 4 хъурэ гъэпсэфыпIэ комплексыр ыкIи жъогъуи 4 хъурэ къэлэ кIыбым щытыщт хьакIэщыр шIыгъэнхэр. ЗекIоным хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным ипрограммэ къыдыхэлъытагъэу Джэджэ районымкIэ псэупIэу Гончаркэм дендрологическэ паркэу П. В. Букреевым ыцIэкIэ щытыр щызэтырагъэпсыхьажьы.
«ЧIыпIэр дэхэ дэд. Сицыхьэ телъ ар дэгъоу къызэрэзыфагъэфедэщтым. Республикэм, муниципалитетым ыкIи бизнесым акIуачIэ зэрагъэуIун, къэралыгъо IэпыIэгъум иамалхэр зэкIэ къызфагъэфедэн фае мы илъэсым псэуалъэм ишIын ухыгъэным пае. Дендропаркыр зекIохэр
нахьыбэу къызфэзыкъудыищтхэм ащыщ хъун фае, хъугъэ-шIэгъэ зэфэшъхьафхэм япхыгъэ Iофтхьабзэхэри ащ дэгъоу щызэхэпщэнхэ плъэкIыщт», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.
Зэхэсыгъом анахьэу анаIэ зыщытырагъэтыгъэхэм ащыщ экотуризмэм ехьылIагъэу Президентым къыIуагъэр. Мыщ къыхиубытэщтых зекIо гъогухэу лъэсэу зэпачыщтхэр. А лъэныкъомкIэ Адыгеим хэхъоныгъэ тапэкIи ышIынымкIэ зишIуагъэ къэкIощт чIыопс амал дэгъухэр ыкIи анахь лъэшэу къагъэгъунэрэ чIыопс чIыпIэ гъэшIэгъонхэр бэу иIэх. Мы лъэхъаным Кавказ заповедникым игъунапкъэхэм адэжь зекIо гъогу 20 фэдиз республикэм щыриI. Анахь гъогу кIыхьэу километрэ 52-рэ хъурэр къушъхьэхэмкIэ зэпырыкIэу хым екIурэ я 30-рэ маршрутэу зэкIэми зэлъашIэрэр ары. Ахэр зэкIэ агъэунэфыгъэх, транспортыр зыдэщытыщт чIыпIэхэри агъэнэфагъэх. Джащ фэдэу АР-м икъэралыгъо программэу «Тыкъэзыуцухьэрэ дунаир къэухъумэгъэныр, чIыопс къэкIуапIэхэр гъэфедэгъэнхэр» зыфиIорэм къыделъытэ Адыгэ Республикэм ичIыопс паркэу «ТхьачIышху» зыфиIорэм лъэсэу зыщызекIонхэ алъэкIыщт гъогу километрэ 60 фэдиз зэтегъэпсыхьэгъэныр ыкIи республикэ мэхьанэ зиIэ, анахь лъэшэу къагъэгъунэрэ чIыопс чIыпIи 5-мэ ащ фэдэ лъэсрыкIо гъогоу яIэхэр нахь дэгъоу гъэцэкIэжьыгъэнхэр. Ащ хэхьэх чIыопс паркэу «Къушъхьэлъэ Адыгеир» (гъогу километри 7,5-р), республикэ мэхьанэ зиIэ чIыопс саугъэтхэу «Каньон реки Аминовка» зыфиIорэр (километри 10), «Каньон ручья Мишоко» — (зы километр), «Каньон реки Сахрай» (зы километр), «Долина реки Сюк» (километри 7,5-рэ).
Адыгеим тыкъэзыуцухьэрэ дунаим изытет къэухъумэгъэным ылъэныкъокIэ нэмыкI Iофтхьабзэхэри щызэшIуахых. Ащ фэгъэхьыгъэу къаIотагъ АР-м мэзхэмкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэу Былымыхьэ Рэщыдэ, АР-м тыкъэзыуцухьэрэ дунаим ыкIи чIыопс къэкIуапIэхэм якъэухъумэнкIэ и ГъэIорышIапIэ иIэшъхьэтетэу Сергей Колесниковым. Республикэм проектэу «Жьы къабз» зыфиIорэр щагъэцакIэ, хэбзэнчъэу хэкI итэкъупIэхэр зэрашIыхэрэм, псы къэкIуапIэхэр зэраушIойхэрэм апэшIуекIорэ Iофтхьабзэхэр илъэс къэс рахъухьэх, къуладжэхэр аукъэбзых, зипчъагъэкIэ нахь макIэ хъугъэ къэкIыхэрэр ыкIи псэушъхьэхэр зыпкъ рагъэуцожьых. 2023-рэ илъэсым лъэпкъ проектэу «Экология» зыфиIорэм къыдыхэлъытэгъэ шъолъыр проектэу «Мэзхэр къэухъумэгъэнхэр» зыфиIорэм диштэу чIыгу гектар 44,3-м чъыгхэр ащагъэтIысхьагъэх. Джыри гектари 115-мэ мы илъэсым ащ фэдэ Iофтхьабзэ ащызэшIуахынэу агъэнэфагъ.
АР-м и ЛIышъхьэ зекIоным хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным нахь чанэу гуфакIохэр, чIыопсым икъэухъумэн фэгъэзэгъэ организациехэр къыхагъэлэжьэнхэу, бизнесри ащ кIагъэгушIунэу игъо къафилъэгъугъ. Ащ нэмыкIэу кIымэфэ ужым чIыпIэхэр гъэкъэбзэгъэнхэу, шIыхьафхэр зэхащэнхэу, гъогухэм къапэIулъ, зызщагъэпсэфырэ, сатыум зыщыпылъхэ, нэмыкI чIыпIэхэм хэкIыр аIущыгъэнэу, гъэкъэбзэгъэнхэу пшъэрылъ къафишIыгъ.
«Республикэ шIыхьафхэр зэхэщэгъэнхэм, тыдэкIи къэбзэныгъэм ишапхъэхэр амыукъонхэм тынаIэ тедгъэтын, мы IофшIэным зэкIэхэми тыхэлэжьэн фае. Анахьэу ар зекIо чIыпIэхэр ары зыфэгъэхьыгъэр. ЗекIоу къакIорэр нахьыбэ хъу къэс, къэбзэныгъэмрэ зэтегъэпсыхьэгъэнымрэ тынаIэ нахь лъэшэу атедгъэтын фае», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу
Сурэтхэр: А. Гусев.