Гъэтхасэхэм япхъын рагъэжьагъ
Уахътэм диштэу Теуцожь районым ичIыгулэжьхэр гъэтхасэхэм яхэлъхьан фежьагъэх. ЗэрагъэнэфагъэмкIэ, 2024-рэ илъэсым пстэумкIи чIыгу гектар 10828-рэ гъэтхасэхэм арагъэубытыщт.
Губгъо IофшIэнхэр зэрэрекIокIыхэрэр, бжыхьасэхэм язытет, гъэтхасэхэу апхъыщтхэр, техникэу аIэкIэлъыр зыфэдэр къедгъэIотагъ Теуцожь районым мэкъумэщымкIэ и ГъэIорышIапIэ иагроном шъхьаIэу Пщыдатэкъо Альберт.
Ащ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, гъэтхасэхэм яхэлъхьан игъорыгъоу рагъэжьагъ ыкIи мы уахътэм ехъулIэу гектар 80-м ехъу чIыгум рагъэкIугъ, ау нахь жъугъэу IофшIэныр заублэщтыр къэкIощт тхьамафэр ары. Илъэсым иапэрэ мэзих чIыгулэжьхэр ухьазырын IофшIэнхэм анахьэу пылъых. Техникэр зэтырагъэпсыхьэ, ащ рагъэхъощт гъэстыныпхъэр, гъэтхэсэ чылапхъэхэр аугъоих, бжыхьасэхэм яшIушIэх.
— Район администрацием пшъэрылъ шъхьаIэу зыфигъэуцужьыхэрэм зэу ащыщ шIуагъэ къахьэу тичIыгухэр лэжьыгъэнхэр, анахьэу нэкIэу щымытынхэр. Мы илъэсым лэжьэкIупIэхэр проценти 100-м нэсэу агъэфедагъэх. ПстэумкIи гектар 25790-рэ лэжьыгъэ зэфэшъхьафхэм арагъэубытыщт. Ащ щыщэу бжыхьэсэ гектар 14498-рэ апхъыгъах: рапсыр — 1242-рэ, хьэр — 959-рэ, коцыр — 12297-рэ. Бжыхьасэхэм язытет игугъу къэтшIымэ, ахэр дэйхэп, тIогъогогъо чIыгъэшIухэр арагъэкIугъэх. Гъэтхасэхэм гектар 10828-рэ аубытыщт: тыгъэгъазэр — 6686-рэ, чылапхъэ ашIыщт натрыфыр — 445-рэ, соер — 3495-рэ, былым Iусхэр — гектари 190-рэ. Лэжьыгъэ къэгъэкIынымкIэ анахьэу тынаIэ зытетхэм ащыщ «элитнэкIэ» заджэхэрэ чылапхъэхэр нахьыбэу агъэфедэнхэм иIофыгъо, — хигъэунэфыкIыгъ Пщыдатэкъо Альберт.
Теуцожь районым ит мэкъумэщ организациехэмрэ фермер хъызмэтшIапIэхэмрэ агъэфедэрэ лэжьыгъэ лъэпкъхэм нахь зарагъэушъомбгъуным пылъых. 2024-рэ илъэсым ипэублэ зэпымыоу псы зэкIагъэхъорэ чъыгхэтэ гектар 576-у районым щагъэтIысхьагъэм щыщэу гектар 385-мэ пхъэшъхьэ-мышъхьэ къаты. Джыри мы къэблэгъэрэ илъэситIум къыкIоцI чъыгхэтэ гетари 100-м ехъу агъэтIысхьан гухэлъ яI. Джащ фэдэу хъызмэтшIэпIэ зэфэшъхьафхэм, унаехэри ахэтхэу, хэтэрыкIхэр нахьыбэу гъэфэбапIэхэм къащагъэкIыхэ хъугъэ.
Районым ихъызмэтшIапIэхэм ящыкIэгъэ техникэр аIэкIэлъ. Ахэр пстэумкIи трактор 207-рэ, хьылъэзещэ автомобиль 47-рэ, комбайнэ 28-рэ, нэмыкIхэри.
Мэкъумэщ хъызмэтым хэхъоныгъэхэр егъэшIыгъэнхэм ыкIи мы лъэныкъом ибэдзэршIыпIэ игъэIорышIэн афытегъэпсыхьэгъэ къэралыгъо программэхэм Теуцожь районым имэкъумэщышIэхэр чанэу ахэлажьэх. Грант IэпыIэгъум ишIуагъэкIэ IофшIэпIэ чIыпIэхэми ахэхъо.
— 2023-рэ илъэсым районым иагропромышленнэ комплекс исубъектыкIи 7-мэ грант IэпыIэгъоу сомэ миллион 11,8-м ехъу аратыгъ. Ар блэкIыгъэ илъэсым сомэ миллиони 6,8-м ехъущтыгъ. Грант IэпыIэгъур зэратыгъэхэм цумпэ лъэпкъхэм гектари 6,9-рэ, лэжьыгъэхэм гектар 52-рэ арагъэубытын гухэлъ яI, — къыIуагъ районым иагроном шъхьаIэ.
Мэкъумэщ-фермер хъызмэтшIапIэу М. Шэуджэныр зипащэм унэгъо фермэ ыгъэпсынымкIэ грант IэпыIэгъу сомэ миллион 30 къыратыгъ. А ахъщэмкIэ пцэжъыехэр зыщихъущт бассейн 15, пцэжъые икра къызщыдагъэкIыщт цех ыгъэпсын, гъэучъыIалъэхэр ыщэфынхэ мурад иI.
Былымхъуными Теуцожь районым чIыпIэ гъэнэфагъэ щеубыты. ИкIыгъэ илъэсыр пштэмэ, тонн 6547-рэ къэзыщэчырэ былымхэр ыкIи щагу бзыухэр щахъугъ. Ахэм щэ тонн 3094-рэ ыкIи кIэнкIэ 10686-рэ къахьыжьыгъ. Районым ихъызмэтшIапIэхэм зэхэтэу мэл ыкIи пчэн шъхьэ 4031-рэ ащаIыгъ.
Iэшъынэ Сусан.