Сабыим уфэусэшъуныр — Тхьэм къыуипэсырэ шIушIагъ… Ащ фэдэкIэ Тхьэр къетагъ Унэрэкъо Фатимэ Аслъан ыпхъум. Исэнэ­хьаткIэ хьисапымкIэ ыкIи физикэмкIэ кIэлэегъэджагъ, ау исэнау-щы­гъэкIэ ар егъэджэкIо-кIэлэпIугъ.

Сабыим идунэелъэгъукIэ, игупшысакIэ, игумэкI-гугъапIэхэр Фатимэ зэхишIэу, гурыIогъу афэхъоу афэусагъ ыкIи ригъэ­джагъэх. Уахътэм диштэрэ екIо­лIакIэ иIэу, сабыймэ агу рихьырэ хъугъэ-шIагъэхэр адыгэбзэ гурыIогъошIукIэ ытхыгъэх.
Унэрэкъо (Дэхъужь) Фатимэ Шэуджэн районым ит къуаджэу Пщычэу кIэлэегъэджэ унагъом къихъухьагъ. Янэу Аулъэ Саният урысыбзэмкIэ, ятэу Дэхъужь Аслъан хьисапымкIэ кIэлэ­егъаджэу щытыгъэх ыкIи ахэм ясэнэхьат Фатимэ къыхихыгъ.
Яунагъо творческэ зэфыщытыкIэ илъыгъ ыкIи ащ ыпкъ къикIыкIэ ицIыкIугъом щегъэжьагъэу тхылъхэм яджэным, музыкальнэ еджапIэм кIоным, шахмат ешIэным уахътэу иIэр зэкIэ атыригъэкIуадэщтыгъ.
Хьатыгъужъыкъое гурыт еджа­­пIэр дышъэ медалькIэ къыу­хи Фатимэ Адыгэ къэралагъо кIэлэ­егъэджэ институтым ифизикэ-­хьисап факультет чIэ­хьагъ. Ин­ститутыр къызиухыгъэм щегъэ­жьагъэу анахь цIыкIухэм кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм Iоф щадишIэнэу ригъажьи, физикэмрэ хьисапым­рэкIэ кIэлэ­егъаджэу, зещэкIо шъхьаIэу, кIэ­лэегъэджэ зэхэщакIоу илъэс 37-рэ лэжьагъэ.
Фатимэрэ ишъхьэгъусэу Нурбыйрэ кIалэрэ пшъашъэрэ зэ­дапIугъ. Сабыйхэм адыгабзэм иIэшIугъэрэ ибаигъэрэ аригъэшIэным пае тхылъхэу «Тыджэгу­зэ теджэ» ыкIи «Iушыцэ ихьи­сап» Фатимэ ытхыгъэх. Ащ адыгабзэ­кIэ зэридзэкIыжьыгъэ урыс тхы­дэхэр кIэлэцIыкIу театральнэ купэу «Щыгъыжъыем» икъэгъэ­лъэгъонхэм ахэуцуагъэх. Илъэс пчъагъэм Фатимэ Адыгэ респуб­ликэ гимназием физикэмкIэ кIэлэегъаджэу щылэжьагъ, 2022-рэ илъэсым ащ иIофшIакIэ лъытэныгъэшхо фашIэу «Урысые Федерацием егъэджэнымкIэ иIофышIэ гъэшIуагъ» зыфиIорэ щытхъуцIэр къыфагъэшъошагъ. Мэлылъфэгъум и 25-м, 2023-рэ илъэсым игъонэмысэу ащ идунай ыхъо­жьыгъ.
Фатимэ кIэлэцIыкIухэм апае литературнэ тхыгъэхэмкIэ Дунэе зэнэкъокъоу Жэнэ Къырымызэ ыцIэ зыхьырэм 2022-рэ илъэсым хэлэжьагъ ыкIи текIоны­гъэр къыщыдихыгъ. Ащ ытхыгъэ пшысэ-­усэ купэу «Осмэн дунаир зэрегъашIэ» зыфиIорэм апэрэ чIыпIэр къыфагъэшъошагъ.
Илъэситфым емыхъугъэ тхылъеджэ цIыкIухэм апаеу тхыгъэ. БзэмкIэ гурыIогъошIоу, сурэтхэмкIэ IупкIэу, хъугъэ-шIагъэу къыIуатэрэмкIэ непэрэ сабыир зыIэпищэу, шIогъэшIэгъонэу, шIэныгъакIэхэр ригъэгъотэу, дунаеу тыкъэзыуцухьэ­рэм нэIуасэ фишIэу щыт. Пы­чыгъуитфэу зэхэт: «Осмэнрэ Iушмэнрэ», «Осмэнрэ щагубзыу­хэмрэ», «Осмэнрэ псымрэ», «Осмэнрэ Архимедрэ», «Ос­мэнрэ уахътэмрэ».
Осмэн цIыкIу дунаеу тыкъэзыуцухьэрэм нэIуасэ зыфешIы. Ежь-ежьырэу къыугупшысыгъэ джэгуалъэу Iушмэн игъусэу ошъогум дэбыбае, ылъэгъурэр егъэшIагъо: ошъуапщэр мэгубжы, пчыкIэр егъао, псым имолекулэхэр егъащтэх, ахэр мэзечъэх, пахъэ мэхъужьых… Физикэм илъэужэу тигъашIэ хэлъхэр хьалэмэтэу, жэбзэ да­хэкIэ усэм къеIуатэ: Архимед изакон шIуагъэу хэлъри, уахътэм мэхьанэу иIэри.
Фатимэ иусэхэм уасэ нахь афэозыгъэшIырэр илъэсищ зыныбжь сабыим игупшысакIи, изекIуакIи кIэлэцIыкIу психологием тетэу зэрэгъэпсыгъэхэр ары. «Осмэнрэ щагубзыухэмрэ» зыфиIорэ усэм Осмэн цIыкIум игупшысакIи, ишэни, итеплъи, игущыIакIи, ипсынкIагъи — зэ­кIэри нэм къыкIегъэуцо, пшIошъ егъэхъу. Илъэсищ зыныбжь пхъо­рэлъф цIыкIум кIырыплъызэ Фатимэ ар зэхилъхьагъ.
Хьамырзэкъо Нуриет.
Осмэнрэ
Iушмэнрэ
(Унэрэкъо Фатимэ
ипхъорэлъф цIыкIоу
Мырзэ Осмэн
фитхыгъэ усэхэм ащыщ)
Осмэнрэ Iушмэнрэ
Унэм икIыгъэх,
Непэ джэгунэу
Къэблачъэм дэкIыгъэх.

Осмэн кIэлэцIыкIу,
НэIуасэ зыфэшI.
Мэбзаджэ тIэкIу,
ШIыкIаеу зешI!

Игъусэ цIыкIур,
Ар хъупхъэ дэд,
ЕшIэ хьисапыр,
КъеIо орэд.

Iушмэн ащ ыцIэр,
Осмэн фиусыгъ.
Ар иджэгуалъ,
Ежь-ежьырэу ышIыгъ.

Щэрэхъхэр чIилъхьагъ,
Мотор хигъэуцуагъ.
Быбынэу, есынэу,
Iушмэн зэхилъхьагъ.

Ар суперIушэу
Осмэн рихъухьагъ,
Ар супермэнэу
Ащ IэкIэшIагъ.

«Орайдэмыр!» еIошъ —
мэбыбы Iушмэн.
«Орайдэмыр!» еIошъ —
псым есы Iушмэн.
«Орайдэмыр!» еIошъ —
ар супермэн.
«Орайдэмыр!» —
маджэ, мэгушIо Осмэн.

ГущыIэуж
Унэрэкъо Фатимэ ышыпхъоу Хьамырзэкъо Нуриет къытхыгъэм сигукъэкIыжьхэр къыгъэбырсырыгъэх. Ащ итхыгъэ гущыIэуж фэсшIы сшIоигъоу сыкъэхъугъ.
Сипшъашъэ республикэ гимназием щеджэ зэхъум, Унэрэкъо Фатимэ физикэмкIэ икIэлэ­егъэджагъ ыкIи икласс пэщагъ. Лъэшэу ынаIэ атыригъэтэу, ипредметкIэ шIэныгъэ зэраритырэм имызакъоу, ицIыфыгъэкIэ кIэлэцIыкIухэм зэрафэгумэкIырэр къыхэщыщтыгъ. Шъачэ и Лъэпкъ парк зыщаплъыхьанэу икласс зэрищэгъагъэр икIэлэ­еджакIощтыгъэхэм джы нэс агу къэкIыжьы. МэшIокум зэрэгъэ­чэфэу исыгъэх, Iулъхьэр тIо зэфашIэу хьакIэщым зы унагъо фэдэу зэдычIэсыгъэх, зекIо гъогум зыч-зыпчэгъоу щызэ­дытетыгъэх — охътэ шIагъо зэ­дырахыгъ. ЕджапIэр къаухыгъэми, ныбджэгъуныгъэр азыфагу илъынэу, зэкIэупчIэнхэу Фатимэ ахэм яушъыищтыгъ. Ежьхэми ар шIу алъэгъущтыгъ, ным фэдэу еплъыщтыгъэх.
Сэ сшъхьэкIэ сщыгъупшэрэп, я 9-рэ классыр къаухызэ, урысыбзэмкIэ ушэтыныр я 5-рэ лицеим Унэрэкъо Фатимэ ынаIэ зытет классым икIэлэеджакIохэм щаты зэхъум, еджэпIэ щагум ыгузэгу итэу ушэтыным зырызэу къычIэкIыжьыщтыгъэхэм ар зэряжэщтыгъэр. Ятелефонхэр, ящыгъынхэр къаритыжьыщты­гъэх, псы ригъашъощтыгъэх, ушэтыныр мэкIофэ ны-тыхэу щагум къыдамыгъахьэщтыгъэхэм мыгумэкIынхэу ариIощтыгъ. Бзылъфыгъэ рэхьатэу, нэшIу-­гушIоу ар джыри сынэгу кIэт. Пшъэшъэжъыер гимназием къы­чIэкIи Адыгэ къэралыгъо университетым чIэхьагъэу Фатимэ гъэсэныгъэм епхыгъэ Iофтхьабзэ горэм сыщыIукIэгъагъ. Ри­гъэджагъэм сызэрэянэр щы­мыгъупшэу ар къыкIэупчIагъ, иеджэн зэрэлъыкIуатэрэр къысигъэIотагъ, ыпэкIэ ригъэхъунэу фэлъэIуагъ. Тэ тиуахътэ тезыгъэджагъэхэри сыгу къыгъэкIэу, Унэрэкъо Фатимэ кIэлэегъэджэ шъыпкъэу сыгу къинэжьыгъ.
Тэу Замир.