Ны-тыхэм апае ушэтын
Урысые Iофтхьабзэу «ЗыкI къэралыгъо ушэтынхэр ны-тыхэм апае» зыфиIорэр республикэм щыкIуагъ. Ар зыщызэхащагъэхэм ащыщ Мыекъуапэ ия 19-рэ лицей.
Я 11-рэ классхэр къэзыухыхэрэм янэ-ятэхэр ащ хэлэжьагъэх, ялъфыгъэхэм къапыщылъ ушэтынхэр зэрэкIощтхэр ежьхэм ашъхьэкIэ ауплъэкIугъ: гъучIлъыхъу пчъэм дэкIыгъэх, ныбжьыкIэхэр зэрэзэбгырагъэтIысыкIхэрэр, ахэм ящысыпIэхэр, ушэтыныр зэрэкIорэм зэрэлъыплъэхэрэр, гъэцэкIэнхэр къызэратыхэрэр янэрылъэгъугъ.
БлэкIыгъэ илъэсхэм ны-тыхэм урысыбзэкIэ заушэтыщтыгъ, ау мыгъэ апэрэу тарихъымкIэ ар зэблахъугъ. Ушэтын шъыпкъэр зэрэкIорэм фэдэу ащ хэлэжьагъэхэм апашъхьэ гъэцэкIэнхэр шъхьэихыгъэ къыщашIыгъэх ныIэп. Ахэр зэфэдэхэу Урысыем ишъолъыр пстэуми аIэкIагъэхьагъэх, сыхьатищрэ ныкъорэм ычIыпIэ ны-тыхэм сыхьатныкъу пIалъэу аратыгъэр.
Наталья Юрьевар апэрэхэм ащыщэу ушэтыным къычIэкIыжьыгъ. Мыгъэ ащ ипшъашъэ гурыт еджапIэр къеухы. Илъфыгъэ къыпыщылъыр шIогъэшIэгъонэу Iофтхьабзэм ар хэлэжьагъ,
— ГъэцэкIэнхэр гъэшIэгъоныгъэх. Урысыем къыщыхъугъэ хъугъэ-шIэгъэ зэфэшъхьафхэм упчIэхэр афэгъэхьыгъагъэх. НепэкIэ, зэрэслъытэрэмкIэ, зыбгъэхьазырмэ къин хэлъэп. Ау ар сэ сиеплъыкI, кIэлэцIыкIухэм ар нэмыкIэу зэхашIэ. Арэу щытми, дэгъоу сэлъытэ мыщ сызэрэхэлэжьагъэр, — еIо Наталья Юрьевам.
Тарихъыр кIэлэеджакIохэм яшIоигъоныгъэкIэ къыхахырэ предмет. Апшъэрэ еджапIэм чIэхьанхэмкIэ зищыкIагъэхэр ары ащ хадэхэрэр. АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ иминистрэ игуадзэу Артем Журавель къызэриIуагъэмкIэ, ари ны-тыхэм апае ушэтыным хэлэжьагъ, мыгъэ ар нэбгырэ 346-мэ атынэу къыхахыгъ.
— Мы илъэсым тарихъыр зыты зышIоигъо кIэлэеджакIохэм зэхапшIэу къахэхъуагъ. БлэкIыгъэ илъэсым ахэм япчъагъэ 293-рэ хъущтыгъэ. Арышъ, нэбгырэ 50-р бэу сэлъытэ. ПстэумкIи зыкI къэралыгъо ушэтынхэр нэбгырэ 1800-рэ фэдизмэ мыгъэ атынэу тэгъэнафэ, — къыддэгощагъ Артем Журавель.
ПстэумкIи ны-ты 50 фэдизмэ я 19-рэ лицеим зыщаушэтыгъ. ШIоигъоныгъэ зиIэхэм IофшIэнхэр зауплъэкIухэкIэ зэфэхьысыжьхэр аратыжьыщтых. Ны-тыхэм апае ушэтынхэр 2017-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу Урысыем щызэхащэх.
Сурэтыр: А. Лаутеншлегер.