УФ-м и Президентэу Владимир Путиным Федеральнэ ЗэIукIэм фи­гъэхьыгъэ Джэпсалъэм къыщигъэнэфэгъэ пшъэрылъхэм язэшIохын ыкIи лъэпкъ проектыкIэхэм ягъэхьазырын Адыгеим щылъэкIуатэ. АР-м иминистрэхэм я Кабинет изэIукIэу Адыгеим и ЛIышъхьэ зэ­рищагъэр а Iофыр ары зыфэгъэхьыгъагъэр.

КъумпIыл Мурат къыхигъэщыгъ амалэу щыIэхэр гъэфе­дэгъэнхэм, Владимир Путиным къыгъэуцугъэ пшъэрылъхэр гъэцэкIагъэ хъунхэм пае шIыкIакIэхэр къыхэхыгъэнхэм, республикэм исоциальнэ-экономикэ хэхъоныгъэкIэ Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэр зэшIохыгъэнхэм мэхьанэшхо зэ­ряIэр.
«Президентым и Джэпсалъэ джыри зэ зэкIэми тынаIэ тетэу тыхэплъэжьын фае. Ащ шъу­къыпкъырыкIызэ лъэныкъо пэпчъ ишъухъухь ыкIи ащкIэ ищыкIэгъэ IофшIэныр жъугъэцакIэ, Iофтхьабзэу зэшIотхырэр зэкIэ кIэуххэм нафэ къашIыщт. Хабзэм илъэгэпIэ пстэухэмкIи Iофыгъохэу зэшIотхыхэрэм якIэуххэр нафэ къытфэхъунхэм пае тишIэ зэхэлъэу пшъэ­рылъхэр зэдэдгъэцэкIэнхэ фае. Президентри ары къызыфа­джэ­рэр, тынаIэ зытырытигъадзэрэр. Арышъ, тихэгъэгу щыпсэурэ пэпчъ ищыIакIэ нахьышIу шIыгъэным къэралыгъом ипащэ ипшъэрылъхэр фытегъэпсыхьагъэу щытых, псэупIэхэм япащэхэм анэсыжьэу зэкIэми ахэм язэшIохын ткIуачIэ зэдетхьылIэн фае», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.

УФ-м и Президент Джэпса­лъэм къыщигъэнэфэгъэ пшъэ­рылъхэр анахьэу зэпхыгъэхэм ащыщ социальнэ лъэныкъор. Пстэуми апэу хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм IэпыIэгъу икъу ятыгъэным ты­наIэ тедгъэтын фае. АР-м и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, дзэкIолIхэм ыкIи ахэм яуна­гъохэм арысхэм IэпыIэгъу ятыгъэнымкIэ республикэм ама­лэу щагъэфедэхэрэм нахь зау­шъомбгъу. Мыщ дэжьым КъумпIыл Мурат УФ-м и Президент ипшъэрылъыкIэхэм къапкъы­рыкIызэ, зэкIэ къэуцурэ Iофыгъохэр зэшIозыхын фаеу щытхэм пшъэрылъ гъэнэфагъэхэр къафишIыгъэх.
АР-м IофшIэнымрэ социальнэ хэхъоныгъэмрэкIэ иминистрэу Мырзэ Джанбэч къызэриIуа­гъэмкIэ, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм ыкIи ахэм яунагъохэм IэпыIэгъу лъэ­ныкъомкIэ ящыкIэгъэ пстэуми икъоу республикэм щаIэкIагъа­хьэх. Зэтыгъо ахъщэ IэпыIэгъум хэгъэхъогъэным фэгъэхьыгъэ унашъоу мы илъэсым аштагъэри гъэцэкIагъэ мэхъу. Юридическэ IэпыIэгъур, социальнэ фэIо-фашIэхэр ыпкIэ хэмылъэу аратых хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм янэ-ятэхэм. ГущыIэм пае, «социальнэ газификациекIэ» заджэ­хэрэм тегъэпсыхьагъэу сомэ мини 100 зырыз ахэм араты, лъэIу тхылъ къэзытыгъэ нэбгыри 123-мэ ащ фэдэ IэпыIэгъур аIукIагъ. Джащ фэдэу кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм ыпкIэ хэмы­лъэу ясабыйхэр щаIыгъых, зыгъэпсэфыпIэхэм ыкIи IэзапIэхэм къащяIэзэнхэмкIэ, загъэпсэфынымкIэ ыкIи япсауныгъэ зыпкъ рагъэуцожьынымкIэ ахэм якIэлэцIыкIухэм фитыныгъэ яI. КIэ­лэеджакIохэр ыпкIэ хэмылъэу гъогогъуитIо агъашхэх, джащ фэдэу ыпкIэ хэмылъэу секциехэм, кружокхэм ахэлэжьэнхэмкIэ амал яI.

Къэралыгъо фондэу «Хэгъэгум иухъумакIохэр» зыфиIорэм икъутамэ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм IэпыIэгъушхо ареты. Ащ ипащэу ПIатIыкъо Аслъан къызэриIуагъэмкIэ, фондым иIофшIэн зыригъэжьагъэм къыщыублагъэу тхылъ 1700-рэ къыIэкIэхьагъ, ахэм япроцент 80-р зэшIохыгъэ хъугъэ. Iофыгъоу къаIэтыхэрэм янахьыбэр зэпхыгъэр дзэ комиссариатхэр къызыфагъэфе­дэхэзэ тхылъхэр гъэпсыгъэнхэр, юридическэ ыкIи медицинэ IэпыIэгъу ятыгъэныр, сэкъатныгъэ зиIэхэм ыкIи ветеранхэм техникэ амалхэр аIэкIэгъэхьэгъэнхэр ары. Джащ фэдэу кадрэ программэм ипхырыщын фэ­гъэхьыгъэ къэбарым ыкIи яIэпэIэсэныгъэ хагъэхъонымкIэ амалэу щыIэхэм Адыгеим нэ­Iуасэ щафашIых. Ащ дакIоу Президентыр шъолъырхэм къя­джэ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ опе­рацием иветеранхэр ныбжьыкIэхэр яхэгъэгу фэшъып­къэхэу пIугъэнхэм нахь чанэу хащэнхэу. Къэралыгъо фондым иреспубликэ къутамэ мыщкIэ Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэр зэ­рехьэх, кIэлэеджакIохэм зэIукIэгъухэр афызэхещэх. Къыхэгъэщыгъэн фае хэушъхьафы­кIыгъэ дзэ операцием илIы­хъужъхэу хэкIодагъэхэм яшIэжь мыкIосэным анаIэ зэрэтыра­гъэтырэр.
Адыгеим и ЛIышъхьэ пшъэ­рылъ къафишIыгъ хэушъхьа­фыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм IэпыIэгъу ятыгъэным, УФ-м и Президент а лъэ­ныкъомкIэ къафишIыгъэ пшъэрылъхэр гъэцэкIэгъэнхэм къулыкъу пстэуми акIуачIэ зэдырахьылIэнэу.

«Унашъоу тштагъэхэр щыIэныгъэм гъэцэкIагъэ щыхъун­хэмкIэ пэрыохъухэр щыIэнхэу щытэп, ар лъэныкъо пстэуми афэгъэхьыгъэу щыт. Мы Iоф­шIэным щыкIагъэу фэхъухэрэр игъом къыхэгъэщыгъэнхэ, дзэ операцием хэлажьэхэрэм ыкIи ахэм яунагъохэм IэпыIэгъу ятыгъэным иIофыгъохэр зэкIэ зэшIохыгъэнхэ фае», — къыхигъэщыгъ КъумпIыл Мурат.
Геническэ муниципальнэ шъолъырыр зыпкъ игъэуцожьыгъэнымкIэ хэушъхьафыкIыгъэу пшъэрылъхэм атегущыIагъэх. АР-м псэолъэшIынымкIэ и Министерствэ ипащэу Валерий Картамышевыр а IофыгъомкIэ зэшIуахыхэрэм къатегущыIагъ. Ащ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, илъэситIоу блэкIыгъэм Iофышхо зэшIуахын алъэкIыгъ. Мы илъэ­сымкIэ Геническэ районым еджэпIитIум атегъэпсыхьагъэу псауныгъэр зыщагъэпытэщт ыкIи спортым зыщыпылъыщтхэ гупчитIу щашIыщт. Ахэм къапэIулъ чIыпIэхэри зэтырагъэпсыхьащтых. Чкаловскэ ыкIи Ново­алексеевскэ еджапIэхэм ащ фэ­дэ гупчэхэр ащашIых. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэу «Теремокым» гъомылапхъэхэр зыщагъэхьа­зырхэрэ иблок игъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэр рашIылIагъэх, санаторнэ нэшанэ зиIэ еджэпIэ-интернатыр, еджапIэу N 2-р джащ фэдэу агъэцэкIэ­жьыгъэх.
«Илъэсэу икIыгъэм Геническэ районым бэ щыдгъэцэкIэн тлъэ­кIыгъэр, подрядчикхэм сафэраз псэуалъэхэм ягъэцэкIэжьынрэ яшIынрэ дэгъоу зэрэзэшIуахыгъэхэм пае. Джащ фэдэу хэ­дзынхэм языфэгъэхьазырынрэ ярегъэкIокIынрэ алъэныкъокIэ къытфэгъэзэгъэ Геническэ районым IэпыIэгъушIу тыфэхъугъ. УФ-м и Президент ихэдзынхэм язэхэщэн хэлэжьэгъэ пстэуми инэу сафэраз, цIыфхэм ягъэ­шхэн, культурэм алъэныкъокIэ Iоф зышIэхэрэм яшIогъэшхо къэкIуагъ мэкъэтыныр Геническэ щыкIо зэхъум мэфэкI нэшанэ Iофтхьабзэм иIэнымкIэ. ЦIыфхэм зэдыряеу щыт Iофым ыбгъукIэ щымытхэу, ащ къыхэлэжьагъэ пэпчъ сыфэраз. Пшъэ­рылъэу къытпыщылъхэр къы­дэтлъытэхэзэ тапэкIи тызфэ­гъэзэгъэ Геническэ районым IэпыIэгъоу еттырэр лъыдгъэкIо­тэщт», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.

Демографие Iофхэр
АР-м IофшIэнымрэ социальнэ хэхъоныгъэмрэкIэ иминистрэу Мырзэ Джанбэч зэхэсыгъом къызэрэщиIуагъэмкIэ, УФ-м и Социальнэ фонд ишIуагъэкIэ сабыйхэр зэрыс унагъохэм гъэрекIо сомэ миллиарди 6 фэдиз хъурэ IэпыIэгъу къаIу­кIагъ. Унагъохэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэнымкIэ федеральнэ, шъолъыр Iофтхьабзэхэр икъоу агъэцакIэх. Ахэм ахэхьэх ящэнэрэ сабыеу е ащ къыкIэлъыкIохэу зыныбжь илъэси 3-м нэмысыгъэхэм мазэ къэс зэты­гъо ахъщэ IэпыIэгъу къазэраратырэр, коммунальнэ фэIо-фа­шIэхэм уасэу атефэрэм ипроцент 30-р зэрафатырэр, гъот макIэ зиIэ унагъохэм арыс кIэ­лэцIыкIухэм яегъэджэн илъэ­сым тефэрэм ипроцент 30-р къазарафалъэгъужьырэр ыкIи нэмыкIхэр. МылъкумкIэ уна­гъохэм яIофхэм язытет нахьышIу шIыгъэным тегъэпсыхьагъэу социальнэ зэзэгъыныгъэхэр Iэу­бытыпIэ къызыфашIыхэзэ, къэралыгъо социальнэ IэпыIэгъу республикэм щарагъэгъоты. 2023-рэ илъэсым социальнэ зэзэгъыныгъэ 850-рэ адашIы­гъагъ. А гухэлъым пае 2024-рэ илъэсми сомэ миллиони 162,32-рэ къыхагъэкIыгъ. НэмыкI Iофыгъо зэфэшъхьафхэм язэшIо­хынкIи республикэм ис унагъо­хэм IэпыIэгъу зэрафэхъущтхэм ыуж итых. Ащ пае гъэрекIо Мые­къуапэ унэгъо гупчэ къыщызэIуахыгъ. Къуаджэхэм социальнэ фэIо-фашIэхэр нахьы­шIоу щафагъэцэкIэнхэм тегъэ­псыхьагъэу Красногвардейскэ социальнэ-реабилитацие гупчэу «Доверие» зыфиIорэм ащ фэдэ гупчэ мэлылъфэгъум къыщызэIуахынэу щыт, ыужкIэ респуб­ликэм исоциальнэ гупчэ пстэуми къащызэIуахын ямурад.

Iофтхьабзэу зэрахьэхэрэм яшIуагъэкIэ сабыибэ зиIэ унагъохэу Адыгеим исхэр илъэс къэс нахьыбэ мэхъух. БлэкIыгъэ илъэсым ыкIэ ехъулIэу сабыибэ зэрыс унэгъо 8697-рэ, 2024-рэ илъэсым гъэтхапэм и 1-м ехъулIэу унэгъо 8889-рэ Адыгеим щыпсэущтыгъ. Унагъом и Илъэс къыдыхэлъытэгъэ Iоф­тхьабзэхэр демографиемкIэ Iофхэр нахьышIу шIыгъэнхэм фэIорышIэщтых. ЦIыфхэр жъугъэу зыхэлэжьэщтхэ культурэ Iофтхьабзэхэр зэрахьанхэу, Iэ­пыIэгъукIэхэри аратынхэу ра­хъухьэ.
Социальнэ уплъэкIунхэр зэхащэхи, Iофтхьабзэу зэра­хьэ­хэрэм, проектхэм, нэмыкI шъо­лъырхэм ащызэшIуахыхэрэм шIуагъэу къатырэр зэрагъэшIагъ. УплъэкIунхэм афэхъугъэ кIэуххэм планернэ зэхэсыгъом щатегущыIагъэх. ГущыIэм пае, ящэнэрэ ыкIи ащ къыкIэлъыкIорэ сабыим пае зэтыгъо ахъщэу къаIукIэрэм хагъэхъонэу, сабый къэхъугъакIэхэм ящыкIэгъэ пкъыгъохэр — курэ­жъыехэр, пIэкIорхэр ыпкIэкIэ къазщаIахын алъэкIыщт пунктхэр къызэIуахынхэу игъо алъэгъугъ. Илъэс 20-м къыщегъэжьагъэу илъэс 29-м нэс зыныбжь бзылъфыгъэхэм апэрэ ыкIи ятIонэрэ сабыир къазыфэхъукIэ ахъщэ IэпыIэгъу ятыгъэн фаеу алъытагъ. Джащ фэдэу документхэм ягъэхьазырынкIэ пэIудзыгъэ шIыкIэм тетэу IэпыIэгъу зыща­фэхъущтхэ чIыпIэхэр къызэIуа­хынхэу рахъухьэ.
Демографие Iофхэр нахьышIу шIыгъэнхэм тегъэпсыхьа­гъэу АР-м и ЛIышъхьэ пшъэрылъ афишIыгъ стратегическэ гу­хэлъхэмкIэ Агентствэм ихэбзэ анахьышIухэр къызыфагъэфе­дэнхэу, пэщэныгъэ адызехьэ­гъэнымкIэ унэшъо тэрэзхэр аштэнхэу. Псауныгъэм икъэу­хъумэнкIи, нэмыкI лъэныкъо­хэмкIи амалэу, щыкIагъэу щы­Iэхэр гъэунэфыгъэнхэ, планым диштэу Iофыгъохэр зэшIохы­гъэнхэ фае. Унагъохэм Iэпы­Iэгъу ягъэгъотыгъэнымкIэ Iоф­тхьабзэу зэрахьэхэрэр зыфэ­кIожьынхэ фаер стратегическэ гухэлъхэм язэшIохын — цIыф­хэм хахъоу яIэм зыкъегъэIэтыгъэныр, гъот макIэ зиIэхэм къакIегъэчыгъэныр, чIыпIэ къин­хэм унагъохэр къарыщыжьы­гъэнхэр ары.
Мэхьанэшхо зиIэ нэмыкI пшъэ­рылъэу Президентым къы­гъэнэфагъэхэм зэу ащыщ цIыф­хэм нахьыбэ къагъэшIэным иамалхэр зехьэгъэнхэр. Гъэ­ре­кIо гурытымкIэ цIыфхэм къа­гъашIэщтыгъэр илъэс 75,4-рэ фэдиз. Мы илъэсыр имыкIызэ, ар илъэс 76-м нагъэсын ямурад. Ащ пае псауныгъэм икъэухъу­мэнкIэ Iофтхьэбзэ тедзэхэр зэрахьащтых. АР-м псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ иминист­рэу Мэрэтыкъо Рустем къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, анахьэу зэрылIыкIыхэрэр гу-лъынтфэ узхэр ары. Ахэм ябэныжьыгъэным пае сымэджэщхэм оборудованиякIэхэр ачIагъэу­цощтых, нэмыкI амалхэри зэрахьащтых.

АР-м и ЛIышъхьэ пшъэрылъ афишIыгъ МКъТУ-м имедицинэ институт кадрэхэр щегъэджэ­гъэнхэм, шъоущыгъу узым ыгъэ­гумэкIыхэрэм атегъэпсыхьэгъэ еджапIэхэр зэхэщэгъэнхэм ана­Iэ тырагъэтынэу. Мэрэтыкъо Рустем къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, ащ фэдэ еджэпIитIу агъэпсы­гъах. Зичэзыу еджапIэр Инэм иполиклиникакIэ къыщызэIуа­хыщт. 2024-рэ илъэсым амбулаторнэ онкологие IэпыIэгъу язытыщт гупчи ащ къыщызэIуа­хынэу рахъухьэ. Шъоущыгъу узым ыгъэгумэкIырэ кIэлэцIыкIухэм алъ глюкозэу хэлъыр зыфэдизыр зэрашырэ пкъыгъор ращэфынэу 2024-рэ илъэсым сомэ миллион 13 фэдиз къыхагъэкIыгъ. Ащ нэмыкIэу мыгъэ IэзэпIи 9 документхэм ягъэхьазырынкIэ электрон шIыкIэм техьащт. Флюорографием къыгъэлъэгъуагъэхэр къафызэхэфыгъэнхэм ыкIи нэмыкI ушэтынхэр ыпкIэ хэмылъэу зэхэщэгъэнхэм япхыгъэ Iофыгъохэми федеральнэ гупчэр атегущыIэ. НэмыкI псэуалъэхэм яшIыни, ягъэцэкIэжьыни лъа­гъэкIуатэ. Поликлиникэхэр джы­рэ шапхъэхэм адиштэу зэтегъэ­псыхьэгъэнхэм телъытэгъэ шъо­лъыр программэм тетэу 2030-рэ илъэсым нэс Iофтхьэбзэ 93-рэ зэрахьанэу рахъухьэ. Реанимацие отделением игъэ­кIэжьынкIи, диспансеризацием нахьыбэу цIыфхэр къыхегъэубытэгъэнхэмкIи пшъэрылъхэр Адыгеим и ЛIышъхьэ афишIыгъэх.
УФ-м и Президент и Джэ­псалъэ къыдыхэлъытагъэу джыри зы пшъэрылъ афашIыгъ. Ар зыфэгъэхьыгъэр зыныбжь хэ­кIотагъэхэм икъоу IэпыIэгъу ягъэ­гъотыгъэныр, ахэм къазэрадекIокIыхэрэм пIэлъэ кIыхьэм телъытагъэу зегъэушъомбгъу­гъэныр ары. ГъэрекIо къыщегъэжьагъэу Адыгеим мы проектыр щагъэцакIэу аублагъ. Сэкъатныгъэ зиIэхэмрэ нэжъIужъхэмрэ къадекIокIыщтхэ, IэпыIэгъу афэхъущт нэбгыри 143-рэ рагъэджагъ. ПIэлъэ кIы­хьэкIэ къадекIокIыхэрэм со­циальнэ IофышIэхэмрэ зыныбжь хэкIотагъэхэмрэ нахьыбэу аха­гъэхьанхэу рахъухьэ. Мы проектым игъэцэкIэн мыгъэ сомэ миллион 75-рэ фэдиз пэIуа­гъэхьащт. Ащ дакIоу цIыфхэм ясоциальнэ фэIо-фашIэхэр зыгъэцэкIэрэ гупчэхэм яинфраструктурэ зырагъэушъомбгъу, яIахьылхэм къазэрадекIокIыщтхэм защыфагъасэрэ, реабилитациемкIэ техникэ пкъыгъохэр къазыщаращатыщт чIыпIэхэр, мафэрэ зыдэщыIэнхэ алъэкIыщт отделениехэр къызэIуахых.
«Амал зэриIэкIэ ащ фэдэ цIыфхэм шъунаIэ нахь лъэшэу атежъугъэт. ЦIыфхэм къадекIо­кIыгъэнымкIэ пIэлъэ кIыхьэм телъытэгъэ проектыкIэм амал къеты зэсэгъэхэ чIыпIэм щы­Iэхэу ящыкIэгъэ фэIо-фашIэхэр ахэм къафагъэцэкIэнхэу. Ащ дакIоу гериатрическэ къулы­къум изегъэушъомбгъуни лъыдгъэ­кIотэщт. «Зыныбжь хэкIотагъэ­хэр чанэу, бэгъашIэу щэрэтых» зыфиIорэ отделением ишIыни мыгъэ аухыщт. Мысатыу организациехэу социальнэ Iоф­тхьа­бзэхэр зезыхьэхэрэр мыщ фэдэ Iофым къыхэжъугъэла­жьэх. Мы аужырэ уахътэм грант­хэмкIэ IэпыIэгъоу ахэм яттырэм хэп­шIыкIэу хэдгъэхъуагъ», — къы­Iуагъ КъумпIыл Мурат.

Спортыр, гъэсэныгъэр, ныбжьыкIэ Iофхэр
Джащ фэдэу зигугъу ашIы­гъэхэм ащыщ спортым пыщагъэхэр нахьыбэ хъуным, мы лъэныкъом иинфраструктурэ лъэхъаным диштэу зэтегъэпсы­хьэгъэным япхыгъэ Iофыгъохэр. ЦIыфым ипсауныгъэкIэ шIуагъэ къэзытырэ псэукIэ иIэным на­хьыбэу зыщыпылъхэ шъолъыр пэрыти 5-м Адыгеир зэращыщыр зэхэсыгъом къыщыхагъэщыгъ. 2023-рэ илъэсыр зэфэпхьы­сыжьмэ, республикэм щыпсэу­рэм ипроцент 56,8-р, ар нэбгырэ 262280-рэ мэхъу, физкультурэм е спортым пылъ. 2024-рэ илъэсым а пчъагъэр процент 59,4-м нэгъэсыгъэныр пшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщ.
АР-м физкультурэмрэ спортымрэкIэ и Комитет итхьаматэ игуадзэу Андрей Бородиным къызэриIуагъэмкIэ, мы лъэныкъом епхыгъэ учреждениехэм якIуалIэрэр нахьыбэ хъуным фэшI Iоф зэрашIэрэ графикхэм зэхъокIыныгъэхэр афашIыщтых, инструкторэу ачIэтхэм япчъагъэ хагъэхъощт, цIыфыбэ зыхэлэ­жьэрэ спорт Iофтхьабзэхэр на­хьыбэу зэхащэщтых, УФ-м и Президент кIэщакIо зыфэхъугъэ предложениер агъэфедэнышъ, ГТО-м ишапхъэхэр зыгъэцэкIэшъухэрэм хэбзэIахьэу атырэм къафырагъэгъэзэжьыщт.
АР-м и ЛIышъхьэ цIыфхэр нахь чанэу спортым, физкультурэм апыщэгъэнхэр шъолъырым ипащэхэм пшъэрылъ шъхьа­Iэу зыфагъэуцужьхэрэм зэращыщым, мыдэеуи гъэцэкIагъэ зэрэхъурэм къыкIигъэтхъыгъ. КъумпIыл Мурат къызэриIуа­гъэм­кIэ, аужырэ илъэсхэм мы лъэныкъом зэхъокIыныгъэшIоу фэхъугъэхэр, физкультурэм зыщыпылъхэу ыкIи псауныгъэр зыщызэтырагъэуцожьырэ комплексэу, площадкэу ашIыгъэхэр, агъэкIэжьыгъэхэр ащ фэIорышIэх.
Непэ цIыфхэм агъэфедэн алъэкIынэу спорт псэолъэ 996-рэ шъолъырым ит. Ахэм ащыщэу 604-р къоджэ псэупIэхэм адэт. Спорт псэуалъэу Адыгеим исхэм ящыкIагъэм ипроцент 62,1-р хьазыр.
— Псэуалъэу тшIыхэрэм цIыф­хэм шIуагъэ къафахьын, ящыIакIэ нахьышIу хъуным фэIорышIэнхэ фае. ТапэкIи федеральнэ IэпыIэгъур дгъэфедэщт, псауныгъэмкIэ шIуагъэ къэзыхьырэ псэукIэ зиIэр на­хьыбэ хъуным тыфэбэнэщт, инфраструктурэм зедгъэушъомбгъущт, мы лъэхъаным ищы­кIэгъэ техникэр, оборудованиер икъоу иIэнхэм тыпылъыщт, спортсменхэм IэпыIэгъу тафэ­хъущт, — къыIуагъ шъолъырым ипащэ.
Гъэсэныгъэм исистемэ игъэ­кIэжьыни игъэкIотыгъэу зэхэсыгъом щытегущыIагъэх. Ана­хьэу зигугъу ашIыгъэр кIэлэ­цIыкIу IыгъыпIэхэм, еджапIэхэм, гурыт сэнэхьат гъэсэныгъэ зы­щарагъэгъотыхэрэм яшIын, ягъэцэкIэжьын, ящыкIагъэр ягъэгъотыгъэныр ары.
АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэ­ныгъэмрэкIэ иминистрэу Евгений Лебедевым къызэриIуа­гъэмкIэ, Тэхъутэмыкъое районым ит къуаджэу Бжыхьэкъоежъым щашIыгъэ еджапIэу нэбгырэ 250-мэ ателъытагъэм 2024-рэ илъэсым ищылэ мазэ иIофшIэн ригъэжьагъ. ИлъэсыкIэ еджэгъоу къакIорэм поселкэу Яблоновскэмрэ АдыгеякIэмрэ ащашIырэ еджапIэхэу нэбгырэ 1100-рэ зым чIэсыным телъытагъэхэм япчъэхэр къызэIуахыщтых.
Джащ фэдэу Яблоновскэмрэ къалэу Мыекъуапэ ирайон цIыкIоу «Восходымрэ» ащашIыхэрэ, ащ пэпчъи нэбгырэ 1100-м телъытагъ, нэбгырэ 250-рэ зычIэсыщт еджапIэу Мыекъопэ районым ипоселкэу Табачнэм щырагъэжьагъэр 2024-рэ илъэсым къаухыщтых.
Ахэр затIупщхэкIэ ятIонэрэ сменэу еджэрэ кIэлэеджакIохэм япчъагъэ хэпшIыкIэу нахь макIэ хъущт. Непэ шъолъырым кIэлэеджакIоу исым ипроцент 17,1-р, ар нэбгырэ 10547-рэ, ащ тетэу гъэсэныгъэ зэрагъэгъоты.

ЕджапIэхэм ягъэцэкIэжьын фытегъэпсыхьэгъэ федеральнэ программэу 2022-рэ илъэсым атIупщыгъэми Адыгеир зэрэхэлажьэрэр зэхэсыгъом къыщыхагъэщыгъ. Ар зыпхыращырэм къыщыублагъэу еджэпIэ 16 шъолъырым щызэтырагъэпсы­хьажьыгъ. Министрэм къызэриIуагъэмкIэ, 2024-рэ илъэсымкIи гурыт еджэпIи 5 къыхахыгъ.
Джащ фэдэу кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэмрэ гурыт сэнэхьат гъэсэныгъэ зыщарагъэгъотырэ учреждениехэмрэ ягъэкIэжьыни республикэм щылъагъэкIуатэ.
Ахэм ямызакъоу, спортзал­хэр, медицинэм пае кабинетхэр агъэцэкIэжьых, ящыкIэгъэ пкъы­гъохэр ачIагъэуцох, еджапIэхэм автобусыкIэхэр афащэфых, кIэ­лэегъэджэ ныбжьыкIэхэм ясэ­нэхьаткIэ Iоф ашIэным нахь кIэгъэчэфыгъэнхэм пылъых.
НыбжьыкIэ политикэм фэ­гъэхьыгъэу къэгущыIагъ мы лъэныкъом фэгъэзагъэ Ко­митетым итхьаматэу Максим Галушкиныр. Лъэпкъ проектэу «Гъэсэныгъ» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу «Шъолъырыр ныбжьыкIэхэм апай» зыфиIорэ программэр пхыращы. НыбжьыкIэхэм сэнаущыгъэу ахэлъыр агъэфедэшъун амал ятыгъэным, специалист ныбжьыкIэхэм яIоф­шIэн шIуагъэ къафихьыным ар фэIорышIэ.
НыбжьыкIэ общественнэ организациехэм, гуфэкIо ыкIи пат­риотическэ движениехэм, студентхэмрэ кIэлэеджакIохэмрэ язэхахьэхэм язегъэушъомбгъуни Адыгеим щылъагъэкIуатэ.
АР-м и ЛIышъхьэ Прези­дентыр кIэщакIо зыфэхъугъэ лъэпкъ проектыкIэу «Урысыем иныбжьыкIэхэр» зыфиIорэм амалыбэ къызэритыщтыр, ныбжьыкIэ политикэм шъолъырым ыкIи хэгъэгум защаушъомбгъуным зэрэфэIорышIэщтыр къыхигъэщыгъ. КъумпIыл Мурат мы лъэныкъом фэгъэзэгъэ къулыкъухэм ныбжьыкIэхэм Iоф ада­шIэнэу, анахь шIыкIэшIухэр мы политикэм щыпхырыщыгъэнхэм ыуж итынхэу къафигъэпытагъ.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу.