Top.Mail.Ru

«Театрэр хэмытэу сищыIэныгъэ слъэгъурэп»

Image description

Даур Жаннэ 1996-рэ илъэсым щыублагъэу Лъэпкъ театрэм Iоф щешIэ. «Псэлъыхъохэр», «Шъузабэхэр», «ГъашIэм имэзищ», «Мэз пшыс», «Ахадэрэр дэхъурэп», «Слуга двух господ» — зэкIэмкIи роль 20-м къехъу къышIыгъ. Театрэр ищыIэныгъэ щыщ шъыпкъэу елъытэ.

Роль пэпчъ сабыим фэдэу зэхэошIэ, апэ ощынэ, етIанэ екIолIакIэ къы­фэогъоты, уесэ, нэужым угу фэбагъэ къыфехьэ, шIу олъэгъу, къеIо Даур Жаннэ ыкIи актер сэнэхьатым къыфэзыщэгъэ гъогум иублапIэ зыфэдагъэр къытфызэIуехы.Сянэжъ къы­зэриIотэ­жьыщтыгъэмкIэ, сабый псынкIэу сыщытыгъ. Апэрэ лъэбэкъухэр мэзипшIым сшIыгъэх, илъэс мыхъоу сыкъэ­гущыIагъ. «Еплъ ар, зэрэартисткэр!», — къыса­Iощтыгъ зэкIэми. ШъыпкъэмкIэ, орэд къэс­Iонэу, сыкъэшъонэу сикIасэщтыгъ. Гурыт еджапIэм сыщеджэфэ Iофтхьабзэу щызэхащэхэрэм зэкIэми сахэлэжьэнэу сикIэсагъ. Ар къызысэухым, гъунэгъу бзылъфыгъэм къысфихьыгъэ гъэзетым итыгъэ мэкъэгъэIумкIэ, теат­ральнэ студием ия 2-рэ курс ныбжьыкIэхэр зэра­штэхэрэр къисыджыкIыгъ. Сянэ фэя­гъэп, ау сятэ къызкъозгъэуцуи ащ сычIэхьагъ. ЗэкIэмэ анахь «мастер» дэгъоу Тхьа­кIумэщэ Налбый сикIэлэегъэджэнэу синасып къыхьыгъ. «Актерское мастерство» ащ тигъашIэщтыгъ. Зыхьэ Заурбыйрэ Мэлайчэтрэ, Биданэкъо Мариет, КIуращынэ Фатим тызыгъасэщтыгъэхэр.
Апэ пстэури сшIогъэшIэгъоныгъ, сшIот­хъэгъуагъ. ЕтIанэ сэнэхьатым нахь лъэ­шэу сызэрэхищэрэр зэхэсшIагъ. Нэужым IофшIэным изэтеусэягъэ сы­къыгъэпшъыгъ, апэрэ нэпсхэр, щтагъор, цыхьэ зытемылъыжьыр къызэкIэлъыкIуа­гъэх. Сызхэхьагъэм сыхэкIыжьынэу сыфэягъ, ау сянэ сызэтыриIажэщтыгъ. «Сценэм ущыпсэуныр» хъопсэгъо IэшIоу зэрэсиIагъэр сыгу къыгъэкIыжьыщтыгъ. Уахътэр къэси театрэм Iоф сшIэнэу сычIэхьагъ…
IофшIэным сыхилъэсагъ. Сипшъашъэу Дианэ къызысфэхъуми мэзищ нахь ымыныбжьэу сыкъыдэкIыжьыгъ. Кулисэ кIыбым щыIэу ар къэхъугъ пIоми хъущт, IофышIэ ренэу къыздасщэщтыгъ, сяни бэрэ сфиIыгъэу къыхэкIыщтыгъ. АщкIэ бэ къыстенагъэр, ицIыкIугъом епхыгъэ охътэ шIагъор сIэкIэкIыгъ. Арэу щытми, сырэгушхо, сынасыпышIу зэрэсиIэмкIэ, гушхуагъэ къысхелъхьэ.
— Сыда анахь къинэу, анахь узыгъэщынэу уисэнэхьат хэлъыр?
— Анахь щынагъор тисэнэхьаткIэ роль уимыIэу, уащыгъупшагъэу укъэнэныр ары. Апэрэ сценэ къыдэкIыгъоми гур мэлъэпэрапэ, уигумэкI зыдэпхьыжьыщтыр умышIэу. Ау такъикъитфырэ узытетыкIэ ахэр пхэкIыжьы. РолыкIэ къызыуатыкIэ, ащи джэнджэшхэр угу къырегъахьэ — пфэгъэцэкIэщта, сыд фэдэу хъущта уигерой, сыдэущтэу пэблагъэ зыфэпшIыщта, уиIофшIэн уигъэрэзэжьыщта? ЕтIани къэбгъэлъагъорэр сыдэущтэу цIыфхэм агу нэсыщта? Ащ фэдиз гумэкIыр шъхьэм щызэблэкIы. «Слуга двух господ» зыфиIорэ спектаклым Беатриче ироль къыщысшIыгъ. Хъулъфы­гъэкIэ заригъаштэ шIоигъоу бзылъфыгъэ образэу къэсшIырэм зэхъокIыныгъэ ин­хэр фэхъух. Хъулъфыгъэ шъуашэр, зекIуакIэр, къэгущыIакIэр — зэкIэри зэблэсхъун фэягъ. Ар ушэтыпIэ фэдагъ, къыздэмыхъуным сытещыныхьэщтыгъ. Ау щэIагъэ пхэлъэу Iоф зыдэпшIэжьы зыхъукIэ пстэури къыбдэхъущт. Хъулъфыгъэ образыр сценэм къызэрэщысшIыгъэр бэмэ агу рихьыгъэу къысаIожьыгъ. «Шъузабэхэр» зыфиIорэ спектаклым къыщысшIырэ ролыр къыздэхъуфэ къин сыхэтыгъ. Сэщ фэдахэп бзылъфыгъэ образэу къэзгъэлъэгъуагъэр. Ар къэоубытыфэ, къэогъотыфэ, оштэфэ бэ пкIэ­хэкIырэр…
— Сэнэхьатым сыда анахь дэгъоу къыпхилъхьагъэу плъытэрэр?
— Актерым бэ нэшэнэ дэгъоу хэ­лъын фаер. ЗэригъашIэрэр дэгъоу ышъхьэ риубытэн, ицыхьэ зытелъыжьын, жьы кIэ­тын, щэIэгъэшхо хэлъын, пшъэдэкIы­жьэу телъыр зэхишIэн, къарыу хэлъын фае. Ролым узэрэхахьэрэм фэдэу, укъы­хэкIыжьышъуныри IэпэIэсэныгъэм щыщ. Театрэр уишъыпкъэу шIу олъэгъу­мэ, ахэр зэкIэ бгъэцэкIэшъущт. ТикIэлэ­егъаджэхэм ар ренэу къытаIощтыгъ. Ащ фэдэу тыхъуным пае Iоф зыдэтшIэжьыщтыгъ.
— УищыIэныгъэ зыгорэ щызэблэп­хъунэу уфэягъэба?
— ЦIыфхэм афэдэу къыздэмыхъугъэ горэхэри, сызкIэхъопсыхэрэри щыIэх. Гитарэм къезгъэIошъунэу зэзгъэшIэнэу сыфай. Ар къыздэхъуным Iоф дэсэшIэ, ау уахътэ икъоу фэзгъотырэп. Рольхэм афэгъэхьыгъэмэ, «Иммерсивный театр» зыфаIорэ къэгъэлъэгъоным фэдэм сыхэ­лэжьэнэу сыфай. СищыIэныгъэ хэты­гъэм, хэтым ыкIи сапэкIэ къэкIощтымкIэ синасып сыфэраз. Непэ къысэуцокIыгъэу хъурэр зэкIэ сэштэ, ау етIани кIэу къэ­хъурэм лъэбэкъу фэбдзынэу уфай.
Мамыр уашъор уашъхьагъэу укъэущыныр, шIу плъэгъурэ Iофым уфэлэжьэныр, къыппэблэгъэ цIыфхэм яIэпыIэгъу зэхэпшIэныр, зыфэбгъэуцужьырэ пшъэ­рылъхэр къыбдэхъунхэр, уянэ-уятэхэр, уисабыйхэр псаунхэр насыпыгъ. Ахэр ау сыдми къыддэхъун фаеу тэлъытэ, ахэр зэкIэ уиIэнхэр джары насыпыгъэр. Арышъ, сэ сынасыпышIоу зысэлъытэжьы.
Ацумыжъ Адам.
АР-м изаслуженнэ артист.