ОшIэ-дэмышIэ Iоф къэмыхъунымкIэ анахь шъхьаIэр метеорологием ыкIи гидрологием алъэныкъокIэ игъом къэбарыр къызIэкIэбгъэхьаныр ары.

Адыгеим гидрометеорологие уплъэ­кIунхэр зыщырагъэкIокIыхэрэр илъэси 130-м ехъугъ. Апэдэдэ Мыекъуапэ метеорологие уплъэкIунхэр зыщашIыгъэр 1886-рэ илъэсыр ары, 1947-рэ илъэсым Мыекъопэ аэропортым авиаметеоро­логическэ станцие (АМСГ) къыдагъэуцуагъ.
1998-рэ илъэсым шэкIогъум респуб­ликэм ипащэхэм ялъэIукIэ Росгидрометым гидрометеорологиемкIэ ыкIи ты­къэзыуцухьэрэ дунаим иуплъэкIункIэ Адыгэ республикэ Гупчэр ыгъэпсыгъ. А уахътэм къыщегъэжьагъэу ащ пэщэныгъэ дызэрехьэ Александр Митровым.
Пащэм къызэриIугъэмкIэ, гидрометеорологиемкIэ ыкIи тыкъэзыуцухьэрэ дунаим иуплъэкIункIэ Темыр-Кавказ шъолъыр ГъэIорышIапIэм епхыгъэу Iоф ашIэ. Гупчэр загъэпсыгъэм къыщыублагъэу Гъозэрыплъэ, Шэнтыкъо, Дондуковскэм метеостанциехэр къащызэIуахы­гъэх, ащ нэмыкIэу гидропости 3 агъэ­псыгъ. Мы мафэм ехъулIэу Гупчэм метеостанциитф хахьэ: М-Мыекъуапэ, М-Гъозэрыплъэ, М-Дахъор, М-Дондуковскэр, М-Шэнтыкъор, гидрологие стан­циеу Г-Мыекъуапэ, гидропости 10. Мыщ Iоф ащызышIэрэ специалистхэр чэщ-зымафэм тыкъэзыуцухьэрэ дунаим, ом изытет лъэплъэх. ГидрометеорологиемкIэ отделым исиноптикхэм мэфищым ом изытет зыфэдэщтыр мафэ къэс зэхагъэуцо. Ом ошIэ-дэмышIэ Iоф къыздихьын ылъэкIыщтмэ агъэунэфы. ПэшIорыгъэшъ къэбарыр шъыпкъэу ыкIи игъом къэралыгъо къулыкъухэм ыкIи мыщ къылъыплъэхэрэм заIэкIахьэкIэ, ом зэрарэу къыхьыщтыр нахь макIэ зэрэхъущтым щэч хэлъэп.
Метеорологие ыкIи гидрологие уплъэ­кIунхэр ашIынхэм фэшI непэ Гупчэм ищыкIэгъэ оборудованиер иI, ахэм илъэси 100 зыныбжьхэр ахэт. Илъэси 10-кIэ узэкIэIэбэжьмэ, ахэр агъэцэкIэ­жьыгъэх, автоматикэ шIыкIэм тетэу Iоф ашIэ, къэбарэу къаугъоирэр Москва IэкIагъахьэ. Метеорологие уплъэкIунхэр сыхьатищ пэпчъ ашIы. ОшIэ-дэмышIэ Iоф щымыIэ хъумэ гидрометеорологие уплъэкIунхэр мафэм тIо зэхащэх.
— ГидрометеорологиемкIэ ыкIи тыкъэзыуцухьэрэ дунаим иуплъэкIункIэ Темыр-Кавказ шъолъыр ГъэIорышIапIэм игупчэ анахь дэгъухэм тащыщ. Тикъулыкъу IэпэIэсэныгъэшхо зыIэкIэлъ цIыфхэм Iоф щашIэ, тызэгурыIоу тызэдэлажьэ, — къыIуагъ А. Митровым.
УплъэкIунхэр зэрашIырэм имызакъоу, метеостанцием икъулыкъушIэхэм тапэкIэ ом изытет зыфэдэщтыр зэрагъашIэ. Синоптикхэм мэфищым къыкIоцI къэхъу­щтыр ары къатырэр. ГъэIорышIапIэм мэфитфым къэхъущтыр егъэунэфы. Ащ къыхэкIэу блыпэм къыщегъэжьагъэу бэрэскэшхом нэс ом изытет зыфэдэщтыр, псыр къиуным ыкIи машIор къэ­хъуным ящынагъо щыIэмэ къэбарыр апэу республикэм ипащэхэм ыкIи АР-м ошIэ-дэмышIэ IофхэмкIэ и Министерствэ аIэкIагъахьэ. Чэщ-зымафэм ом изытет зыфэдэщтыр процент 95-м кIахьэу агъэ­унэфы. Мазэм ыпэ итэу къатырэ къэбарыр пэшIорыгъэшъэу щыт.
— Шъыпкъэр пIощтмэ, ом изытет зыфэдэщтыр бгъэунэфыныр псынкIэп. Сыда пIомэ, тыкъэзыуцухьэрэ дунаим нэ­мыкI кIуачIэхэр щагъэфедэхэ хъумэ, ар тиIофшIэн пэрыохъу къыфэхъу. ГущыIэм пае, къытамыIоу ошъум пэшIуекIорэ техникэр загъэфедэкIэ, ащ иягъэ къытэкIы. Ар къызы­хэкIырэр уашъом топыщэу щагъэуагъэм пщэхэр зызэбгырифыкIэ, мыщ ыпэкIэ уплъэкIунэу тшIыгъэхэр тефэжьыхэрэп. Джары тиIофшIэн къэзыгъэ­къинырэр, — еIо пащэм.
А. Митровым къызэриIугъэмкIэ, зэ­кIэмкIи IофшIапIэм, метеостанциехэри хэтэу, нэбгырэ 67-мэ Iоф щашIэ. Дахъо, Дондуковскэ, Гъозэрыплъэ адэт метеостанциехэм Iоф ащызышIэщтхэм ащэкIэх. Анахьэу анаIэ зытырагъэтырэр къулыкъушIэхэм яшIэныгъэхэм ахэгъэхъогъэныр ыкIи ныбжьыкIэ IофышIэхэр гъэхьазырыгъэнхэр ары. ГидрометеорологиемкIэ университетыр ыкIи техникумыр къэзыухыгъэ студентхэм Гупчэм практикэ щахьы. Ащ нэмыкIэу IофышIэхэм илъэс къэс яшIэныгъэхэм зыщахагъахъо­рэ Росгидромет институтым щеджэх. КъулыкъушIэхэм ащыщыбэхэм УФ-м чIыопсымкIэ и Министерствэ, Росгидрометым ящытхъу тхылъхэр къафагъэшъо­шагъэх, нэбгыри 9-р Урысыем игидрометкъулыкъу иIофышIэ гъэшIуагъэх.
КIАРЭ Фатим.