Непэ адыгэ мэфэпчъым­­кIэ илъэсыкIэм иапэрэ маф. Гъэмрэ кIымрэ, чъыIэмрэ фабэмрэ зэ­хэ­кIых, цIыфхэр зэжэ­гъэхэ фабэм гъогур къызэIуехы. Ар ижъ-ижъыжькIэ адыгэ лъэп­къым къызди­штэ­гъэ шэн-хабз. Адыгэ­хэр илъэсыкIэмкIэ зэрыгъуазэщтыгъэхэр чIыопсым изэхъокIыны­гъэхэмрэ дунаим изэрэщытрэ.
— Адыгэ илъэсыкIэр мэфищэ макIо: апэрэр — унагъо пэпчъ ихъяр, ятIонэрэр — чылэ тхьэ­лъэIу, ешхэ-ешъу, джэгу, ящэнэрэр — гушIокIо маф. Апэрэ мафэм пчэдыжьым щегъэжьагъэу ошъуапщэу, чъыIэу, загъорэ осыцэхэр къыхилъэсыкIыхэу тыгъэпс зыхъужьыкIэ гъэрэ кIырэ зэхэкIыгъэу аIо, — къытфиIотагъ АР-м и Лъэпкъ музей иIофышIэу Тэу Аслъан.
Тэу Аслъан къызэриIорэмкIэ, мэфищ пэпчъ ежь ишэн-хабзэхэр пылъыгъэх: унагъор зыщыпщэрыхьэрэ джэныкъо машIом тIыщэ (къурмэн) фашIыщтыгъ, Iэнэ шыгъэхэр ашIыщтыгъэх, щэлэмэ хьалыжъохэр агъажъэщтыгъэх, удхэм защаухъумэу къэлэпчъэ дэхьэгъухэм ыкIи унэ Iупэхэм бзылъфыгъэхэм яжьэр аIуатакъощтыгъ, джэгущтыгъэх, чэфыщтыгъэх, мэфэкI чъыгэу хьамышхунтIэ е къужъэе чъыг цIыкIу, комибл готэу агъэкIэракIэщтыгъ. Къое хьалкIэ, шэкI бзыхьафхэмкIэ ыкIи шэф остыгъэхэмкIэ агъэдахэщтыгъ.
Илъэс реным гъэкIэрэкIэгъэ хьамышхунтIэ чъыг къутамэу джэрзым хэшIыкIыгъэр щыплъэгъущт тыжьынашIэу Еутых Асе и Дышъэ Ордэунэ. Ижъырэ адыгэ илъэсыкIэ чъыгым итеплъэрэ ежь итворческэ гупшысакIэрэ ащ щызэхигъэ­щагъэх. ХьамышхунтIэ къутамэр угу къыгъэкIэу комиблэу зэхэкIы, шэф осты­гъэхэр пылъагъэх, иIэшIагъэхэр шэкI бзыхьаф папкIэу пышIагъэх. Къое хьалыр угу къыгъэкIэу пхъэм хэбзыкIыгъэ хьал хъураим джэз чъыгыр тет.
— Къутамэр къуаем палъхьэ­щтыгъ, тырагъэуцощтыгъ е ышъхьагъыкIэ тыралъхьэ­щтыгъ. Унагъо пэпчъ ежь екIолIэкIэ гъэ­нэфагъэ иIагъэу аIо. Ау сэ сытыжьынашIэти, мыщ фэдэу сшIыгъэ. Пхъэ хьалэу, къое папкIэр сятэжъ ыгъэтIысыгъэгъэ кIарцэу жъы хъуи итыупкIыжьыгъагъэм щыщ. Ар згъэфедагъэ, — къытфиIотэгъагъ Еутых Асе.
Уахътэм дакIоу адыгэ илъэсыкIэм пылъ шэн-хабзэхэр чIэтынагъэх, ау аужырэ илъэсхэм къэтштэжьыгъэу дгъэ­мэфэкIырэ адыгэ илъэсыкIэм имафэ ахэр тыгу къэдгъэкIыжьынхэмкIэ ушъхьа­гъушIу. Непэ ащ фэгъэхьыгъэ мэфэкI зэхахьэ Мыекъуапэ щыкIощт. Ащ хэлажьэ зышIоигъохэр зэкIэ Пушкиным и Унэ къыпэIулъ театральнэ пчэгум къырагъэб­лагъэх. АР-м итеатральнэ зэхахьэ иартистхэр, творческэ объединениеу «Ошъа­дэм» хэтхэр, купхэу «Мыекъуапэ инэфылъхэр», «Къамыл», «Удж» ыкIи ХьакIэцIыкIу Мае ащ хэлэжьэщтых. Пчыхьэм сыхьатыр 7-м ыныкъом ар аублэщт.
Анцокъо Ирин.