«Адыгэ макъэмкIэ» симафэ есэгъажьэ»
«Адыгэ макъэм» еджэхэу Тыркуем щыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм ащыщэу Пэрэныкъо Феридун тижурналистэу Кайхан Нэрыс дишIыгъэ зэдэгущыIэгъум изы пычыгъо гъэзетым имэфэкI мафэ ипэгъокIэу къыхэтыутыгъагъ. Тилъэпкъэгъу хэхэсыр лъэпкъ гъэзетым иныбджэгъушIоу зэрэщытыр къэзыушыхьатырэ зэдэгущыIэгъур непэ зэрэщытэу къыхэтэутыжьы.
Пэрэныкъо Феридун Тыркуем икъалэу Чанаккъалэ хэхьэрэ чылагъоу Саваштеп къыщыхъугъ, къалэу Бурсэ щэпсэу, ицIыкIугъом къыщыублагъэу адыгабзэр зэригъэшIагъ. Якъоджэ урамхэм ацIэхэр гъэшIэгъоных: ПчыхьалIыкъуай, Бжыхьэкъуай, Хьэлъэкъуай, Очэпщый. ИлъэсищыкIэ узэкIэIэбэжьмэ пенсием тIысыжьыгъэ Пэрэныкъо Феридун къэралыгъо IофшIапIэхэм аIутыгъ, джырэ уахътэм Бурсэ и Адыгэ Хасэ иIофшIэн чанэу хэлажьэ ыкIи Адыгэ хэкум щыхъурэ- щышIэрэм лъэпкъ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» инэкIубгъохэмкIэ лъэплъэ.
— «Адыгэ макъэм» сыдигъо щыублагъэу улъыплъэу ебгъэжьагъ, гъэзетым къихьэхэрэм ащыщэу сыда анахь пшIогъэшIэгъоныр?
— Шъыпкъэр пIощтмэ, Интернетым иты зыхъугъэм къыщыублагъэу «Адыгэ макъэм» къыригъэхьэрэ къэбархэм сакъылъэплъэ, сяджэ зэпыт, сыда зыпIокIэ хэкум нахь пэблагъэ тызышIырэ амалышхоу ар щыт. Симафэ пэпчъ «Хэкум ымакъ» зыфиIорэ Телеграм-каналымкIэ ыкIи «Адыгэ макъэм» исайткIэ есэгъажьэ, ахэм къарыхьэрэ къэбархэм салъэплъэ. Къыхэзгъэщынэу сыфай, сисоциальнэ нэкIубгъохэми тыркубзэкIэ зэсыдзэкIыжьзэ къарысэгъэхьажьы ахэм ащысыджыгъэхэр — сэ симызакъоу, сикIэтхакIохэми алъэгъунэу сыфай. Гъэзетым нахьыбэу къихьэрэ къэбархэр Адыгэ Республикэм къыщыхъухэрэм афэгъэхьыгъэх, къэралыгъом ихъугъэ- шIагъэхэми журналистхэр къатегущыIэх. Нахьыбэм къэбарыкIэхэр ары сызаджэрэр, джащ фэдэу сшIогъэшIэгъоных тарихъым фэгъэхьыгъэхэри. АдыгабзэкIэ сызаджэрэ пэпчъ силъэпкъыбзэ нахьышIоу сшIэным фэIорышIэ.
Тыркуем щыпсэухэрэм ямызакъоу, адыгэу дунаим щитэкъухьагъэ хъугъэхэм ящыIэныгъи «Адыгэ макъэм» чIыпIэшхо щеубыты. ТэркIэ ар амалышху титарихъ чIыгужъ щыхъурэм, къэбарыкIэу илъхэм тащыгъозэнымкIэ.
— «Адыгэ макъэм» къихьэрэ тхыгъэхэм, нэмыкI гъэзетхэм ябгъапшэмэ, сыд фэдэ уаса афэпшIырэр?
— Лъэпкъ культурэм, искусствэм, спортым, гъэхъагъэу, хэхъоныгъэу щыIэхэм афэгъэхьыгъэ къэбархэр тигъэзет бэу къызэрихьэрэм тегъэгушIо. Хэкужъым ищыIакIэ «Адыгэ макъэм» тынэ къыкIегъэуцо. Лъэпкъ гъэзетыр непэрэ мафэм ыкIи нэмыкI гъэзетэу къыдэкIыхэрэм адештэ — хъытыу нэкIубгъохэри иIэх. Ахэм яшIуагъэкIэ гъэзетым къихьэрэм тылъыплъэныр Iэрыфэгъу мэхъу. Сэ сшъхьэкIэ сигопэ дэд чIыопсым изытет зыфэдэщтымкIэ мафэ къэс къэбарыкIэхэр зэрэщаублэхэрэр.
— Тыркуем щыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм ащыщхэу ощ фэдэу «Адыгэ макъэм» лъыплъэхэрэр бэ мэхъуха?
— АдыгабзэкIэ гущыIэхэу, адыгэ тхыбзэр зышIэхэрэр ары ныIэп ащ лъыплъэнхэ зылъэкIыщтхэр. Тыркуем къыщыдагъэкIырэ гъэзетэу «Жьынэпсым» «Адыгэ макъэм» къыхиутыхэрэр къыригъэхьажьэу мэхъу, хэкужъым щыкъэбархэм гъэзетеджэхэр щегъэгъуазэх. «Хэкум ымакъ» зыфиIорэ Телеграм-каналыр «Адыгэ макъэм» зэриIэм мэхьанэшхо етэты. ТыркубзэкIэ зэдзэкIыгъэ къэбархэр ащ къехьэх. Ар хэкум къыщыдэкIырэ гъэзетымкIэ гъэхъэгъэшхоу сэлъытэ. Шъыпкъэр пIощтмэ, Тыркуем щыпсэурэ адыгэхэм «Адыгэ макъэр» лъэшэу агъэлъапIэ, Адыгеим ищыIэкIэ-псэукIэ нахь дэгъоу щыгъозэнхэм пае, тыркубзэкIэ зэдзэкIыгъэ къэбарэу къихьэрэр нахьыбэнэу тыфай. Iо хэмылъэу, лъэпкъ гъэзетым тырэпагэ.
— Хэхэс адыгэхэмкIэ «Адыгэ макъэр» къызэрэдэкIырэм сыд мэхьанэу иIэр?
— Тыркуем имызакъоу, тыдэ щыпсэурэ тилъэпкъэгъухэмкIи лъэпкъ гъэзетым мэхьанэшхо иI, тэркIэ ыкIуачIэ ины. Хэкур зэрэпсэурэм икъэбар тыщегъэгъуазэ. Лъэпкъ шэн-хабзэхэр, лъэпкъ культурэр «Адыгэ макъэм» къеухъумэх. Хэхэсхэм къаIэтырэ упчIабэм яджэуапхэр лъэпкъ гъэзетым ибгъотэщтых. Гъэсэныгъэ ыкIи лъэпкъ проектхэм ягъэцэкIэн фэгъэхьыгъэ тхыгъэхэм такъылъэплъэ, ахэм япчъагъэ нахьыбэ къэси, тэркIэ нахь дэгъу.
Тэ IэкIыбым щыIэхэмкIэ лъэпкъ гъэзетым нахь игъэкIотыгъэу тыдэлэжьэнэу тыфай. Тыркуем щызэхэщэгъэ Адыгэ хасэхэр Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэм кIэщакIо афэхъух, хэкум дытиIэ зэпхыныгъэхэм гъэзетым иIахьышIу хэлъ, ахэм нахь зэрахэдгъэхъощтым тызэгъусэу тыпылъын фай.
Лъэпкъ гъэзетым иIофышIэхэм тапэкIи гъэхъагъэ хэлъэу лэжьэнхэу, «Адыгэ макъэм» еджэхэрэм, къизытхыкIыхэрэм япчъагъэ хэхъонэу афэсэIо!
ДэгущыIагъэр
Кайхан Нэрыс.