Чы цIынэм пкъыгъо горэ хишIыкIыныр хэти иамал, ау непэ ащ ишъэфхэр зыIэкIэлъхэр зырыз. А макIэмэ ащыщ Кощхьаблэ щыпсэурэ Псэпытэ Аслъанбэч.

Ащ нэмыкIэу ар зыIэ къыхьырэ Кощхьэблэ районым непэ исэу зэхэтхыгъэп. IэпэIэсэныгъэр къызиштэгъэ ныбжьыр теубытагъэу ащ ыгу къэкIыжьырэп, «къызысшIэжьырэм чыматэхэр сэшIых», еIо нахь.
Илъэс 40-м къехъугъэу Аслъанбэч иунагъокIэ Кощхьаблэ щэпсэу, ау къызщыхъугъэу, игупсэ Еджэркъуае чымэтэ шIыкIэр къыщыIэкIэхьагъ. ИцIыкIугъом щагу IофшIэнхэмкIэ унагъом ищыкIэгъэ гъушъалъэхэр ны-тыхэм, гъунэгъухэм, нахьыжъхэм чым зэрэхаблыкIыщтыгъэр къешIэжьы. Ежь Аслъанбэч ытыщ Лэбэ Iушъо Iусыгъ. Матэхэм апае пцел чъыгыкIэхэр къыхэпхынхэр Iэрыфэгъугъ.
— Чым сыда хамышIыкIыщтыгъэр? Мата, къоеихылъа, чэуа, къакъыра, уна, унашъхьа! Ары ренэу тызхэтыгъэр. Матэр зэхэтIуантIэти, картоф е натрыф рыхэтхыжьыщтыгъ. Унагъом ищыкIэгъэ псэуалъэхэр тшIыщтыгъэх. Ащ сэ хэушъхьафыкIыгъэу зыфэзгъэсагъэп, яслъэгъулIагъэр кIэсшIыкIыжьызэ, зым нахьи зыр нахь дэгъоу къысфэ­хъузэ къысIэкIэхьагъ, — еIо Аслъанбэч.
А IэпэIэсэныгъэр Аслъанбэч ыужкIэ къыфэфедэжьыгъ. Дзэм къулыкъу щихьи къызегъэзэжьым, мэз хъызмэтшIапIэм мэзпэсэу Iухьагъ ыкIи чы матэхэм яшIын иIофшIэн къыдыхэлъытэгъагъ.
— Симэзпэсыгъо лъэ­хъаным, ащ дэжьым «КIэмгуе мэз хъыз­мэт­шIапIэр» аIо­щтыгъ, ТIуапсэ ща­Iыгъ сэнэшъхьэ хатэ­хэм апае чыматэхэр дгъэ­хьазы­рыщтыгъэх. Пчъагъэу зэдгъэпэшын фаер къытаIоти, джар идгъэкъущтыгъ. Мазэм мэтэ 1000 тшIын фэягъэ. Мэтэблэ куп сиIэу лажьэщтыгъэх. Зы нэбгырэм мэти 120-рэ ыблэн фэягъ. Игъо имыфэхэ зыхъукIэ сэри сахэлажьэщтыгъ, — къытфиIотагъ Аслъанбэч.

Ащ ыуж, Кощхьэблэ район администрацием мэкъу-мэщымкIэ и ГъэIорышIапIэ Аслъанбэч зыщэлажьэми, чыхэкI пкъыгъохэм яшIын ыгъэтIылъыгъэп. Ау нахьыбэу ащ ыуж ит зыхъугъэр зигъэ­псэфынэу зэтIысыжьыр ары. Матэхэм, къоеихылъэхэм афэшъхьафэу, онджэкъхэр, конхэр, бгъагъэхэр ышIыщтыгъэх. Непэ илъэс 77-рэ ыныбжьыми, ыIэхэм кIуачIэ ахэлъэу, шIыгъошIу къыпщигъэ­хъоу чы цIынэр фэIазэу еуфэ. ЫмышIымэ фэзэщэу ыIорэп, есагъэшъ ыуж итэу ары зэрилъытэрэр.
— Чыр ублэныр, зыгорэ хэпшIыкIыныр къиныхэп. ГумэкIыгъо зыпылъыр пхъэм игъэхьазырын. Сэ сикIасэу згъэфедэрэр пцелыр ары, — еIо Аслъанбэч, — ау аужырэ илъэсхэм ар нахь гъотыгъуае мэхъу. ТицIыкIугъом псыхъо нэпкъхэм аIуизыгъ, джы макIэ. Чы хьазыр уиIэмэ, ренэу ублэнба!
Зэсэгъэ IофшIэныр зэрэзэпимыгъэу­рэм ишыхьат Аслъанбэч ищагу дэт мэтэ хьазырхэр. Мафэ къэс блэзэ, пшIы пчъагъэ зэIуигъэкIагъ. Ыдэжь дахьэрэ пэпчъ IэпэIасэм ахэмкIэ дахэ ареIо, шIухьафтын афешIы. Тэри IэнэкIэу тыкъыдигъэкIыжьыгъэп. Мэтэшхохэмрэ къоеихылъэхэмрэ гукъэкIыжьэу къытIэ­кIилъхьагъэх. ФедэшIыным нахьи тыным нахь гуапэ хэзыгъотэрэ цIыфмэ ар ащыщ.
Непэ Псэпытэ Аслъанбэч Кощхьэблэ районым ынапэу, ицIыф гъэшIуагъэу исурэт район гупчэм щеIулIыгъ. Лъэпкъ нэнашэ зиIэ мэфэкIыбэу республикэм щызэхащэхэрэр ащ иIэшIагъэхэм къагъэдахэх. Ахэм ащыщ адыгэ къуаем имэфэкI. Кощхьэблэ районым игъэлъэгъопIэ чIыпIэ IэпэIасэм иIэшIагъэхэмкIэ ренэу гъэкIэрэкIагъэ. Ахэр зышIогъэшIэгъонхэ зекIоу къыкIэрыхьэхэрэм чы блэным ишъэфхэмкIэ ащыдэгуащэ. Унэгъо хъызмэтым жъугъэу щагъэфедэщтыгъэ чыхэкI псэуалъэхэм Аслъанбэч икIэрыкIэу тынэгу афытегъэгъэзэжьы. ГъучIымрэ бжъэмрэ анахьи пхъэм, IэкIэ шIыгъэм ифэбагъэ сыдигъуи цIыфымкIэ нахь благъэу зэрэщытыр джыри зэ тыгу къегъэкIыжьы. Ары зыхъукIэ, хэта зы­шIэрэр, Аслъанбэч фэдэхэр нахьыбэ хъунхи ылъэкIыщт.
Анцокъо Ирин.
Сурэтхэр: Анцокъо Ирин.