Ди хэгъуэгум лъэпкъыбзэхэмкIэ къыщыдэкI газетхэм я лэжьакIуэхэр яIущIащ Къэрэшей-Черкес къэрал университетым и ректорым и пщэрылъхэр зыгъэзащIэ Узденов ТаусулътIан. IуэхукIэ зэхуэзэн хуей щIэхъуам и щхьэусыгъуэт республикэм и ищхьэ еджапIэ нэхъыщхьэм, иужьрей илъэсищми хуэдэу, мазаем и 21-м — анэдэлъхубзэм и Лъэпкъыбэ Махуэм зэхиша Iуэрытхым кърикIуар къэпщытэжыныр.

Узденов ТаусулътIан и щIэныгъэкIэ, и хьэрычэткIэ зихуэ­дэм кIэщIу дыкъытепсэлъыхьын ипэ, къыхэдмыгъэщ хъунукъым лъэпкъыбзэхэр хъумэнрэ хэIущIыIу щIынрэ я лъэныкъуэкIэ КъЧКъУ-м иригъэкIуэкI сыт хуэдэ акцэми абы и гуащIэ ин зэрыхэлъыр, егъэджэныгъэм, щIэныгъэм, узэщIыныгъэм ехьэ­лIа Iуэхухэм, жэщ-махуэ имыIэу зэрыригузавэр.
Ректор IэнатIэр щыпкъэу зезыхьэ лIыр къыщалъхуащ Къарт— Джурт къуажэм. Абы къиухащ Санкт-Петербург къэрал университетым и факультетитIыр: «Жы­лагъуэ-политикэ дерсхэмкIэ политолог, егъэджакIуэ», «КъуэкIыпIэдж-тхыдэдж» IэщIагъэхэмкIэ. Очнэу аспирантурэм щеджэу, политикэ щIэныгъэхэмкIэ и кандидат диссертацэр хъарзынэу пхигъэкIащ.
Алиев Умар и цIэр зезыхьэ Къэрэшей-Черкес къэрал университетым щыIухьагъащIэм, ар зыхэхуа егъэджакIуэхэм гу лъатэ щIэх зэрызиужьым, ищIэмрэ илэжьымрэ фIэмащIэу зэрыщытым.
ЕгъэджэныгъэмкIэ, щIэныгъэм­кIэ, IэщIагъэлIхэр гъэхьэзырынымкIэ Узденов ТаусулътIан ищхьэ еджапIэм щызэфIиха Iуэ­хухэм папщIэ и цIэр къыхагъэщащ федеральнэ, хэгъуэгу мыхьэнэ зиIэ ЩIыхь, ФIыщIэ тхылъ бжыгъэкIэ. Абы и Iэдакъэ къыщIэкIащ щIэныгъэ лэжьыгъэу 40-м щIигъу.
Къэрэшей-Черкес къэрал уни­верситетыр — мыбы ипэкIэ къызэрыхэдгъэщащи, ди хэгъуэ­гум и ищхьэ щIэныгъэ нэхъыщхьэщ. 1938 гъэм щыщIэдзауэ абы и пщэ дэлъщ щэнхабзэмрэ егъэджэныгъэмрэкIэ зыуэ щыт федеральнэ къэухьым ипкъ иту и къалэнхэр игъэзэщIэну.
Тхыдэ беи, хабзэфIи, зыми хуэбгъадэ мыхъун ефIэкIыныгъи зэриIэм къыщымынэу, университетыр щытщ Къэрэшей-Черкесым егъэджэныгъэмкIэ, щIэныгъэмкIэ, щэнхабзэмкIэ и купсэу. Ар щхьопэ тхыдэ щIэиныр хъу­мэным, лъэпкъхэм я зэхуэмыдагъымрэ я бзэхэмрэ къызэтегъэнэным икIи, абыхэм ягъэбыдэ цIыхухэм я зэхущытыкIэфIхэри, яку дэлъ зэныбжьэгъугъэри.
Университетым дапщэщи и къалэн пажэщ ди хэгъуэгуми, Урысейми, хамэ къэрал гъунэгъухэми егъэджакIуэ лъэрыхьхэр яхуэгъэхьэзырыныр. Илъэс къэ­сыхун абы къыщIегъэкI зи IэщIа­гъэм фIыуэ хэзыщIыкI нэрыбгэ миным нэхърэ нэхъыбэ.
ЗэрытщIэщи, зы заул щIауэ Къэрэшей-Черкес къэрал университетыр къэрал 11-м ягуры­Iуащ я щIалэгъуалэр зэрыригъэ­джэнымкIэ. Нобэ абы щIэсщ Курыт Азием къикIа цIыху мини 6-м нэблагъэ. СКФО-м ит ищхьэ еджапIэхэр къапщтэмэ, зыщIыпIи щыплъагъунукъым апхуэдиз азие лъэпкъ щрагъаджэу.
Шэчыншэу, ди университетыр бейщ педагог лъэщхэмкIэ. ИкIи, абыхэм я процент 70-р — щIэныгъэхэмкIэ кандидат, доктор, профессор, доцент цIэ лъапIэхэр зызыхьэщ.
Узденов ТаусулътIан къызэри­лъытэмкIэ, анэдэлъхубзэм и Лъэп­къыбэ Махуэм Къэрэшей— Черкесым щекIуэкIа Iуэрытхыр щхьэпэнущ а Iуэхур дяпэгъэ къыщызэрагъэпэщкIэ нэхъыфIыжу зыхуэгъэхьэзырыным, пэрытхыр куэд щIауэ къэзымыщтахэм лъэпкъ Iуэхум аргуэру хэтыным гупыж хуаIэным.
Хэт ищIэрэ, Iуэрытхым щы­Iахэр я нэIуасэхэм е Iыхьлыхэм ящIа-ялъэгъуар хуаIуэтэжмэ, абыи цIыху нэхъыбэ къришэ­жьэнкIэ мэхъу. Ауэрэ зэлъэпкъэ­гъухэр зэрыубыдынщ, икъуу къагурыIуэу щIадзэнщ бзэр зрамыгъащIэмэ, нэхъыщхьэращи — ямыгъэлажьэмэ, гува-щIэхами, ар яфIэкIуэдыпэнкIэ шынагъуэ зэрыщыIэр.
Мыгъэрей Iуэрытхым щехъулIахэм я тхэныр абыкIэ уха хъуакъым. Хэгъуэгум и район, къалэ, къуажэ къэс щIаплъыкIыжынущи, «5» нагъыщэ къэзыхьахэр КъЧКъУ-м зэхуишэсынущ нэгъуэщI IуэрытхкIэ зэпригъэуэну. Иужьым, лъэпкъ къэс нэхъыфIхэм я нэхъыфIыжу нэ­рыбгэ бжыгъэ къыхахынущи, Къэрэшей-Черкесым, Къэбэрдей-Балъкъэрым, Дагъыстаным и щIыпIэ дахэхэр кърагъэплъы­хьын папщIэ нэгузыужь ира­шэжьэнущ.
Адыгэбзэри, абазэбзэри, къэ­рэ­шеибзэри, нэгъуеибзэри, яхэд­бжэнщ урысыбзэри, гулъытэ лей хуэныкъуэщ нобэ. Ахэр дохъумэ жытIэурэ, анэ быдзышэу къытлъыса пасэрей псэлъэкIэжьхэр, жыIэгъуэ дахэхэр IэщIыб дощI.
Гугъэм лъагъуэ химышынкIэ Iэмал иIэкъыми, щыхупIэм Iу­увауэ къуэм дэплъэ адыгэбзэр, дызэкъуэувэу, къэрал лъэкIыныгъэхэр щызу къэдгъэщхьэпэу, хуэфащэ пщIэрэ пIэрэ едгъэгъуэ­тыжыну къыттохуэ.

ЛЫХЬ Тимур.