Быслъымэнхэм агъэлъэпIэрэ НэкIмэзэ мазэр рагъэжьагъ. Мазэм къыкIоцI быслъымэн диныр зылэжьыхэрэм нэкIыр аIыгъын фае, мафэм шхэхэ, псы ешъохэ хъущтхэп. НэкIмэзэ мазэм икIыхьэгъэщтыр мэфэ 29 — 30. А уахътэм къыкIоцI шIоу, псапэу цIыфым ышIэрэр мэбагъо.
Азэнаджэр къызыджэрэм ыуж такъикъ 15 тешIагъэу пчэдыжь нэмазыр ашIы. ПэшIорыгъэшъэу зэрагъэнафэрэмкIэ, Къадыр чэщыр НэкIмазэр зыщыра- гъа­жьэрэм ия 26-27-рэ мафэхэм ячэщ ары.
НэкIыр ислъам диным ипкъэуитфымэ зэу ащыщ. Динлэжьхэм къызэрэхагъэщырэмкIэ, нэкIыр зышIошъ мыхъоу, щэч зыгу къихьэрэм, умынэкIыми хъунэу зыIорэм гунахьышхо егъахъэ. Алахьталэм цIыф пстэуми нэкIыр къатырилъхьагъ. НэкIмазэм нахь мэзэ лъапIэ илъэсым хэтэп. НэкIмазэм быслъымэнхэр нахь зэпэблагъэ, зэфэгумэкIыжь ешIых.

НэкIым шIоу пылъхэр

НэкIмазэм социальнэ мэхьэнэ ин иI. НэмыкIхэм гукIэгъу афэпшIыным, тхьамыкIэмэ уалъыплъэным, уиIэмэ, зимыIэм ептыным, уимыIэмэ, гущыIэ дахэ нэмыIэми апэбгъохыным НэкIмазэм уфегъасэ. НэкIмазэм быслъымэным нэкI зыIыгъхэр ыгъэшхэнхэр, пчыхьэрэ хигъэIэжьынхэр псапэ. НэкIым быслъымэныр щэIагъэм, нэмыкIхэм афигъэгъуным, афигъэкIотэным, мыгубжыным, ыбзэгу фэсакъыным афегъасэ.
Динлэжьхэм къызэраIорэмкIэ, мы мэзэ лъапIэм Тхьэм гунахьхэр афе­гъэгъу, псапэри афегъэбагъо. Алахьталэр цIыфым имэлэкIалIэ щыкIэрэкIэ арэп нэкIыр ащ къызфытырилъхьагъэр, ар гъогу зафэ теуцоным, хъярэу мы мафэм хэлъхэр къылъыIэсынхэм пае нахь. ЦIыфым ипсауныгъэ, идунэететыкIэ федэ афэхъугъэу НэкIмазэм бэ хэлъыр: иIиман мэпытэ, зекIокIэ дэйхэм защедзые, Iэпкъ-лъэпкъыр егъэрэхьаты, цIыфхэр зэкъотынхэм, шIу зэрэлъэгъунхэм, гу­кIэгъу къахэфэным фегъасэх.

НэкIым ишапхъэхэр

Пчэдыжь нэмазым ебгъэжьэнышъ, тыгъэр къохьафэ уинэкI зыкъутэщтхэм защыбдзыеныр ары нэкIыр. Угу илъыри пшIэрэри зэдиштэу, Алахьым уфэразэу ущытын фае.
Мы мазэм сэдакъэ птыныр, КъурIан уеджэныр, нэмазым иуахътэхэр блэмыгъэкIынхэр, тэрауихь нэмазыр чэщырэ пшIыныр псэпэшхоу щыт.
Ислъам диным фытыр, зэчат, сэдакъэ хэт. Зэчатэр мылъку зиIэ цIыфым имылъку (ахъщэми, лэжьыгъэми) хихын фае. Ар зэчат. Мылъку зимыIэм сэдакъэ еты. Ащ уахъти, хэхыгъи пылъэп, уиIэ горэ тхьамыкIэм еоты.
Фытырыр зыми хахьэрэп. Зэзакъо НэкIмазэм ыкIэм птын фае. Уфаемэ, нэкIыр зэрэрагъажьэу птын уфит, ау Бирам нэмазыр рамыгъажьэзэ ар птын фае. ЫкIэм нахь бгъэкIуатэмэ зыкIэна­хьышIур тхьамыкIэм зыгорэ IэкIэлъэу Бирамым техьаным фэшI.
ЗынэкIырэ пстэуми, зымынэкIыгъэми, сабыими, ахэм ямызакъоу, нэкIмэзэ мазэр имыкIызэ къэхъугъэхэми фытырыр афэптынэу атефэ. Унагъом ис пэпчъ телъытагъэу ар аты. Сымаджэу щылъым, тхьамыкIэм, сабыибэ зиIэм (уиIахьылхэми хъущт) фытырыр ептынэу тефэ. Зэп­тыщтым нахь ищыкIагъэмэ, шхынкIэ фэохьы е ащ тефэрэ ахъщэр ептымэ зыфаер къыщэфыщт. Пчъагъэр зыфэдизыщтыр къызэралъытэрэр — быслъымэныр зыщыпсэурэ чIыпIэм щалэжьырэ лэжьыгъэ килограмми 3 е ащ ыуасэ фэдиз зы нэбгырэм ытынэу тефэ.
ФытырыпкIэр зыфэдизыщтэу агъэ­нэфагъэр зы нэбгырэм телъытагъэу сомэ 250-рэ.
Пегъымбар Мухьамэдым къыIуагъ: «Алахьым шIошъхъуныгъэ фашIэу, ипса­пэ щыгугъхэу Рэмэзан мазэм нэмаз зышIыгъэхэм Алахьым ахэм ягунахьхэр афигъэгъущт».
НэкIмэзэ мазэм сэраш пшIыныр дэгъу. Сэрашым къикIырэр нэкI зыIы­гъыщтхэм пчэдыжь нэмазым иуахътэ къимыхьагъэу шхынэу ашхырэр ары. Сэрашым нэкI зыIыгъхэрэм кIуачIэ къареты, нэкIыр псынкIэ къафешIы. Пегъымбар Мухьамэдым къыIуагъ: «Сэраш шъушIы, ащ бэрэчэт хэлъ». ЦIыфым сэраш ымышIыгъэмэ, инэкI къутагъэ хъурэп. ЗыгорэкIэ цIыфым щыгъупшэу псы ешъуагъэмэ, шхагъэмэ ащ инэкI ыкъутэрэп. Ар Алахьым ыгъэшхагъ, псы ригъэшъуагъ. НэкIмазэм къыкIоцI цIыфым дуахь ышIыныр, Алахьым зыфаемкIэ елъэIуныр дэгъу.

НэкIыр зыIыгъынэу зытефэрэр

Зыныбжь илъэс 15 икъугъэ хэтрэ быслъымэни нэкIыр ыIыгъынэу тефэ. Тхьэм ар зытыриIэтыкIыгъэхэр бзылъфыгъэ зэпкъаджэхэр, быдзыщэ езыгъа­шъохэрэр (ежьым ыкIи сабыим къегоонэу мэщынэмэ), сымаджэхэр, гъогу тетхэр ары, ау ахэми ыужыкIэ а мафэхэр апщыныжьын фае. Нэжъ-Iужъхэми, хэужъыныхьэгъэ уз зиIэхэми анэкIынэу атефэрэп. Ханэгъэ мэфэ пчъагъэм фэдизкIэ гъот макIэ зиIэ зы нэбгырэ ахэм агъэшхэн фае. Сымаджэу ащ тефэрэм е гъогум тетым ащ фэдиз мэфэ пчъагъэ ыужыкIэ ерэнэкIыжь.
Зыгъэхьазырыгъэр КIАРЭ Фатим.