Быслъымэнэу дунаим тетхэм агъэлъэпIэрэ Рэмэзан мазэр къэблагъэ. Быслъымэнхэм ямэфэпчъыкIэ ябгъонэрэ мазэу ар щыт. НэкIмэзэ мазэм икъихьагъу мэзакIэр къызщылъагъорэм тефэн фае. Мазэм къыкIоцI быслъымэн диныр зылэжьыхэрэм нэкIыр аIыгъын фае, шхэхэ, псы ешъо­хэ хъущтхэп. НэкIмэзэ мазэм икIыхьагъыщтыр мэфэ 29 — 30-рэ. А уахътэм шIоу, псапэу цIыфым ышIэрэр мэбагъо. НэкIмазэм епхыгъэ шапхъэ­хэм, ахэр быслъымэнхэм зэрагъэцэкIэн фаем тащигъэгъозагъ Мыекъопэ мэщытым иIимамэу Шъхьэлэхъо Ибрахьим. Ибрахьим къызэриIуагъэмкIэ, мы мазэр ары КъурIан лъапIэр къызехыгъэр, быслъымэнхэми нэкIыр зыщырагъажьэрэр. Ащ фэгъэхьыгъэу КъурIаным мырэущтэу ит: «КъурIаныр къызыщехыгъэ НэкIмазэр цIыфхэмкIэ гъуазэу, гъогу дэгъури дэири зэхэфыгъэ хъугъэу щытышъ, а мазэр зытефэрэм ерэнэкI...» КъурIан:2;185. НэкIыр Ислъам диным ипкъэ­уитфымэ зэу ащыщ. Ар зы­шIошъ мыхъоу щэч зыгу къихьэрэм, умынэкIыми хъунэу зыIорэм гунахьышхо егъахъэ. Алахьталэм цIыф пстэуми нэкIыр къатырилъхьагъ. Тхьэм къыригъэхыгъэ КъурIаным унэкIын зэрэфаер къыгъэнафэу Iэятхэр итых. Ала­хьым мырэущтэу КъурIанымкIэ зыкъытфегъазэ: «О, шIошъхъуны­гъэ зиIэхэр! ШъуапэкIэ цIыфхэм зэрателъыгъэм фэдэу нэкIыр шъори шъутелъ. Шъуитхьащынагъо нахь хэхъонкIи хъун…» КъурIан:2;183. Алахьталэм ыIуагъэу Пегъым­барым мырэущтэу цIыфхэм къалъигъэIэсыжьыгъ: «НэкIма­зэр сэсый, псапэр сэры къязытыщтыр». Сыд фэдэрэ IофышIоу Алахьым цIыфым къыфигъэшъо­шагъэм, нэкIым нэмыкIырэм, псапэу къыкIакIорэр гъэнэфагъэу щыт. Зы псапэр фэдипшIэу фегъэбагъо, фэдэ шъиблым негъэсы. НэкIмазэм псапэу къыкIакIорэр Тхьэм зыфаем фэдизэу къыритыжьыщт. Арэущтэу зыкIыщытыр Алахьым нэкIыр шIу елъэгъу, егъэлъапIэ. НэкIыр зыIыгъым ишъыпкъагъэ, ыгу илъ къэбзэныгъэр къегъэлъагъо. НэкIмазэм нахь мэзэ лъапIэ илъэсым хэтэп. Ащ быслъымэн­хэр нахь зэпэблагъэ, зэфэгумэкIыжь ешIы. НэкIыр къаймэт мафэм цIыфыр фэгущыIэ, шы­хьат фэхъу. Ащ елъытыгъэу Пегъымбарым ыIуагъ: «НэкIымрэ КъурIанымрэ цIыфым фэгущы­Iэх, шыхьат фэхъух».

НэкIым шIоу пылъхэр НэкIмазэм социальнэ мэхьэнэшхо иI. Мы мазэм гъот зиIэхэм агу фэныкъорэ цIыфхэм нахь афызэIухыгъэ мэхъу. НэмыкIхэм гукIэгъу афэпшIыным, тхьамыкIэмэ уалъыплъэным, уиIэмэ, зимыIэм ептыным, уимы­Iэмэ, гущыIэ дахэ нэмыIэми апэбгъохыным НэкIмазэм уфегъасэ. НэкIмазэм быслъы­мэным нэкI зыIыгъхэр ыгъэ­шхэнхэр, пчыхьэрэ хигъэIэжьынхэр псапэ. НэкIым быслъымэныр щэIагъэм, нэмыкIхэм афигъэгъуным, афигъэкIотэным, мыгубжыным, ыбзэгу фэсакъыным афегъасэ. Мы мэзэ лъапIэм Тхьэм гу­нахь­хэр афегъэгъу, псапэри афегъэбагъо. Алахьталэр цIыфым имэлэкIалIэ щыкIэрэкIэ арэп нэкIыр ащ къызфытырилъхьагъэр, ар гъогу зафэ теуцоным, хъярэу мы мафэм хэлъхэр къылъыIэсынхэм пае нахь. ЦIыфым ипсауныгъэкIэ, идунэететыкIэ федэ фэхъунэу НэкIмазэм бэ хэлъыр: иIиман мэпытэ, зекIокIэ дэйхэм защедзые, Iэпкъ-лъэпкъыр егъэрэхьаты, цIыфхэр зэкъотынхэм, шIу зэрэ­лъэгъунхэм, гукIэгъу къахэфэным фегъасэх.

НэкIым пылъ шапхъэхэр Пчэдыжь нэмазым ебгъэжьэнышъ, тыгъэр къохьэфэ уинэкI зыкъутэщтхэм защыбдзыеныр ары нэкIыр. Угу илъыри пшIэрэри зэдиштэу, Алахьым уфэразэу ущытын фае. Мы мазэм сэдакъэ птыныр, КъурIаным уеджэныр, фарз нэмазым иуахътэхэр блэмыгъэ­кIынхэр, тэрауихь нэмазыр чэ­щырэ пшIыныр псэпэшхоу щыт. Пегъымбар Мухьамэдым къыIуагъ: «Алахьым шIошъхъуныгъэ фашIэу, ипсапэ щыгугъхэу Рэмэзан мазэм нэмаз зышIыгъэхэм Алахьым ахэм ягунахь шIагъэхэр афигъэгъущт». НэкIмэзэ мазэм сэраш пшIыныр дэгъу. Сэрашым къикIырэр ар шхынэу нэкI зыIыгъыщтхэм пчэдыжь нэмазым иуахътэ къи­мыхьагъэу ашхырэр ары. Сэрашым нэкI зыIыгъыхэм кIуачIэ къареты, нэкIыр псынкIэ къафешIы. Пегъымбар Мухьамэдым къыIуагъ: «Сэраш шъушIы, ащ бэрэчэт хэлъ. ЦIыфым сэраш ымышIыгъэмэ, инэкI къутагъэ хъурэп. ЗыгорэкIэ цIыфым щыгъупшэу псы ешъуагъэмэ, шхагъэмэ ащ инэкI ыкъутэрэп. Ар Алахьым ыгъэшхагъ, псы ригъэ­шъуагъ. НэкIмазэм къыкIоцI цIыфым дыуахь ышIыныр, Ала­хьым зыфаемкIэ елъэIуныр дэгъу. Алахьталэм къыIуагъ: «О Пегъымбар, сипщылIхэр къыскIэупчIэхэмэ сэ апэблагъэу сыщыI, къысэлъэIухэмэ къызэрэ­сэлъэIугъэхэр афэсэшIэ». Къур­Iан:186.

НэкIыр зыIыгъы­нэу зытефэрэр — Акъыл балигъ хъугъэхэ, гурытымкIэ зыныбжь илъэс 15 икъугъэ хэтрэ быслъымэни нэкIыр ыIыгъынэу тефэ. Тхьэм ар зытыриIэтыкIыгъэхэр бзылъфыгъэ зэпкъаджэхэр, быдз езыгъашъохэрэр (ежьым ыкIи сабыим къегоонэу мэщынэмэ) сымаджэхэр, гъогу тетхэр ары, ау ахэми ыужыкIэ а мафэхэр апщыныжьын фай. Нэжъ-Iужъхэми, хэужъыныхьэгъэ уз зи­Iэхэми анэкIынэу атефэрэп. Ханэгъэ мэфэ пчъагъэм фэдизкIэ гъот макIэ зиIэ зы нэбгырэ ахэм агъэшхэн фае. Сымаджэу ащ тефэрэм е гъогум тетым ащ фэдиз мэфэ пчъагъэ ыужыкIэ ерэнэкIыжь. Шъо НэкIмазэр псынкIэ къышъуфишIыным Алахьыр фай нахь къин шъуигъэлъэгъунэу фаеп.КъурIан: 2,185.

НэкIым къыхэбгъахьэ мыхъущтхэр Пчэдыжь нэмазым къыщегъэ­жьагъэу тыгъэр къохьэфэ шхэхэ, псы, Iэзэгъу уц ешъохэ, зэшъхьэ­гъусэхэр зэгуахьэхэ, хъуанэхэ, убэхэ, пцIы аусы, ажэ къыдахьэрэр аIо, яягъэ цIыфмэ арагъэкIы хъущтэп. НэкIым ипсэпагъэ зыгъэкIодырэмэ ахэр ащыщых. Пегъымбарым къы­Iуагъ: «ЦIыф зынэкIырэм пцIы ыусмэ, зекIокIэ дэйхэр ышIы­хэмэ ащ фэдэ цIыфым инэкI Алахьталэр фэныкъоп». КIАРЭ Фатим.