Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэмрэ Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэрэ министрэхэм я Кабинетрэ я Администрацие ипащэу Владимир Свеженецрэ Шэуджэн районым IофшIэгъу дэкIыгъо щыряIагъ. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэу, культурэм и Унэу мыщ щашIыгъэхэр ыкIи щагъэцэкIэжьыгъэхэр зэрагъэлъэгъугъэх, сабыибэ зыщапIурэ унагъом еблэгъагъэх, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэрэм иунагъо щыIагъэх, икIыгъэ илъэсым районым Iофэу щашIагъэм зэфэхьысыжьхэр зыщыфашIыгъэхэ зэхэсыгъом хэлэжьагъэх. Пстэури нахь игъэкIотыгъэу.Культурэм епхыгъэу Хьатыгъужъыкъуае культурэм и УнакIэ щашIыгъ, Къэбэхьаблэ дэтыгъэр ща­гъэкIэжьыгъ. Апэрэр агъэпсыгъ къэралыгъо программэу «Къоджэ псэупIэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэныр» зыфиIорэм къыхиубытэу. Квадрат метрэ 619-рэ зиинэгъэ унэм гъэлъэгъуапIэу чIэтыр нэбгырэ 210-мэ ателъытагъ, пчэгур ины, зызща­фэпэщтхэр, художественнэ кружокхэр зыщарагъэхьыщтхэр хэтых. Макъэр къэзытыщт техническэ Iэмэ-псы­мэхэмкIэ культурэм и Унэ зэты­рагъэпсы­хьагъ, интернетыр ищагъ. Непэ мыщ щэлажьэх ныбжь зэфэшъхьафхэр зиIэхэр зыхэт кружокхэр — художественнэр, шахмат-кIэн ешIэным фэщагъэхэм апаер, орэдкъэIонымкIэ, къэшъонымкIэ кружокхэр, театральнэр, художественнэ еджэнымкIэ зэхащагъэр. Къэбэхьаблэ культурэм и Унэу дэтым икIыгъэ илъэсым итыгъэгъазэ ипчъэхэр къызэIуихыжьыгъэх гъэцэкIэжьын ку­ухэм ауж ыкIи псынкIэу мыщ щыжъот хъугъэ. Непэрэ мафэхэм клубым куп 14 щызэхэщагъ, ахэм нэбгыри 110-м нахьыбэ къякIуалIэ. ГъэцэкIэжьынхэр лъэпкъ проектэу «Культурэм» къыды­хэлъытагъэу зэшIуахыгъэх. IофшIэгъу дэкIыгъом хэлэжьагъэхэм алъэгъугъэм осэшIу фашIыгъ, ищыкIагъэмкIэ зэрэзэтегъэпсыхьагъэхэр, ятеп­лъэ зэрэдахэр къыхагъэщыгъэх. — Культурэм иучреждениехэр Адыгеим зыщагъэкIэжьыхэрэр апэрэ илъэ­сэп. Федеральнэ гуп­чэм иIэпыIэгъу ишIуагъэкIэ, ащ тегъэпсыхьэгъэ проектхэмрэ программэхэмрэ шъолъырыр чанэу зэрахэлажьэрэмкIэ пстэури зэшIохыгъэ мэхъу. Шэуджэн районым изакъоу 2019-рэ илъэсым къыщыублагъэу объектий щагъэцэкIэжьыгъ, зы щашIыгъ, — къыIуагъ Владимир На­рожнэм.

КIэлэцIыкIу IыгъыпIакIэхэр Къэралыгъо программэу «Къоджэ псэупIэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэныр» зыфиIорэм диштэу кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэу «Звездочкэмрэ» «Дэхэбынрэ» псэупIэхэу Заревэмрэ Пщычэурэ аща­шIыгъэх. ЗэкIэмкIи нэбгырэ 240-мэ ахэр ателъытагъэх, икIыгъэ илъэсым ыкIэм япчъэхэр къызэIуахыгъ. ХьакIэхэм ахэр къаплъыхьагъэх, амалэу яIэр зэрагъэлъэгъугъ. КIэлэцIыкIухэр зыщагъэчъыехэрэ унэ хъоо-пщаухэр, сабый цIыкIу дэдэхэр зыщаIыгъы­хэрэр, медицинэ фэIо-фашIэхэр зыщызэшIуахыхэрэр мыхэм ахэтых, лъэхъаным диштэрэ псэуалъэхэмкIэ зэтегъэ­псыхьэгъэ пщэрыхьапIэхэр, логопедым икабинет, физкультурэм ыкIи музыкэм зыщапылъыщтхэр къадыхэлъытагъэх. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм ящагухэм къэ­кIыхэрэр адагъэтIысхьагъэх, джэгупIэ­хэр, жьаупIэхэр адэтых. Къутырэу Тихоновым джыри зы кIэ­лэцIыкIу IыгъыпIэ щашIы нэбгыри 120-рэ чIэфэнэу, ар лъэпкъ проектэу «Де­мографием» къыдыхэлъытагъ. Владимир Нарожнэм ылъэгъугъэм осэшIу къыфишIыгъ, псэолъэшIыным дэлэжьагъэхэм ирэзэныгъэ гущыIэхэр афигъэзагъэх, мыхэм ащылажьэхэрэмрэ ачIэсхэмрэ афэгушIуагъ псэолъакIэу яIэ хъугъэхэм апае.

Унэгъо пытэр къэралыгъом ылъапс Хьатыгъужъыкъуае щыпсэурэ Мэр­зэкъанэхэу пшъэшъиплI зиIэхэм адэжь Владимир Свеженецрэ Владимир Нарожнэмрэ еблэгъагъэх, АР-м IофшIэнымкIэ ыкIи социальнэ хэхъоныгъэмкIэ иминистрэу Мырзэ Джанбэч ахэм ягъусагъ. Мэрзэкъэнэ Махьмудрэ Аидэрэ япшъэ­шъэ нахьыжъитIу ублэпIэ классхэм ащеджэх, нахьыкIитIур кIэлэцIыкIу IыгъыпIакIэу «Дэхэбыным» макIох. Махьмуд — зэлъашIэрэ спортсмен, атлетикэ онтэгъумкIэ текIоныгъабэ иI, УрысыемкIэ спортым имастер. Аидэ — кIэлэегъэджэ-психолог. ХьакIэр зыщагъэлъэпIэрэ унагъоу хабзэ зыщызэрахьэрэм нахьыжъхэм шъхьэкIафэ афэзышIыхэу сабый гукIэгъухэр къыщэхъух. Унэгъо хабзэхэм ягъусэхэу лIэужхэр апIух ячIыгу, ятарихъ шIу алъэгъунэу. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, Парламентым идепутатхэм ацIэ­кIэ унагъом шIухьафтынхэр ратыгъэх, шъолъыр Парламентым ипащэ ирэзэны­гъэ апигъохыгъ зэгурыIожьхэу, зэрэлъы­тэжьхэу зэрэпсэухэрэм пае. — Шъузэрэлъытэу шъузэдэпсэу. Унагъор щымыIэмэ, щыIэны­гъэр къызэтеуцощт. Насып зиIэр зиунэ щынасыпышIор ары, — къыIуагъ Владимир Нарожнэм ыкIи къыхигъэщыгъ демографием ылъэныкъокIэ Iофэу зэрахьэхэрэм респуб­ликэм зэращыхахъорэр, сабыйхэр апIунхэмкIэ амалхэм зызэраушъомбгъурэр.

ЛIыгъэ зэрихьэзэ ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлэжьэгъэ Тутарыщ Ибрахьимрэ ащ иунагъорэ мы мафэм Владимир Нарожнэмрэ Владимир Свеженецрэ аIукIа­гъэх, ащ хэлэжьагъэх Шэуджэн районым ипащэу Аулъэ Рэщыдэрэ «Хэгъэгум иухъумакIохэр» зыфиIорэ фондым икъу­тамэ ипащэу ПIатIыкъо Аслъанрэ. 2022-рэ илъэсым иIоныгъо мазэ Ибрахьим хэушъхьафыкIыгъэ дзэ опера­цием мобилизацием къыхиубытэу Донецкэ Народнэ Республикэм ащэгъагъ. Дзэ пшъэрылъыр ыгъэцакIэзэ ар хьы­лъэу къауIагъ. ЛIыблэнагъэу къызхигъэфа­гъэм фэшI Тутарыщ Ибрахьим дзэ пшъэры­лъ­хэмкIэ ветеран удостоверение къыратыгъ. Ибрахьимрэ ишъхьэгъусэрэ джырэ уахътэм сабыитIу зэдапIу. Къэралыгъо фондым икъутамэ ипащэ аукъодыеу зэIукIэгъум хэлэжьагъэп. «Хэгъэгум иухъумакIохэм» хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэмрэ ахэм яунагъохэмрэ IэпыIэгъоу аригъэгъотырэр Iэрыфэгъуным ыкIи шIуагъэ къытыным тегущыIагъэх. Ащ мэхьэнэ ин дэдэ иI. Къутамэм шъолъырым иминистерствэ ыкIи икъулыкъу зэфэшъхьаф­хэм ялIыкIохэр къыщыгъэлъэгъуагъэх, «зы шъхьаныгъупчъэкIэ» Iофыгъо пстэури щызэшIохыгъэным фытегъэпсыхьагъ. — ДзэкъулыкъушIэхэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэным иIофыгъо къэралыгъом ипащэ мэхьанэшхо реты хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэмрэ ахэм яунагъохэмрэ къэралыгъо хэбзэ къулыкъу пстэуми анаIэ атырагъэтын зэрэфаер къыхигъэщызэ. Федеральнэхэм ягъусэу шъо­лъыр­хэми IэпыIэгъу тедзэхэр агъэнэфагъэхэу мы IофшIэным къыхэлажьэх. ТилIыхъужъхэм яджэуапхэр къытIукIэхэзэ тэ­лъэгъу IэпыIэгъур зэранэсырэр, Iофыгъуабэмэ язэшIохын зэкIэлъыкIоу зэрэлъыкIуатэрэр ыкIи зэрэтлъэгъурэр джыри ящыкIэгъэ IэпыIэгъур зыфэдэр, джыри тыздэлэжьэн фэе лъэныкъохэр, — къыIуагъ Владимир Нарожнэм. АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ыцIэкIэ Тутарыщ Иб­рахьимэ зэрэфэразэр ащ риIуагъ хэу­шъхьафыкIыгъэ дзэ операцием лIыгъэу ыкIи псэемыблэжьныгъэу къыщигъэ­лъэгъуагъэхэм апае.

Зэфэхьысыжь зэIукI IофшIэгъу дэкIыгъом икIэух хъугъэ Шэуджэн районым инароднэ депутатхэм яя 9-рэ зэIукIэ. Районым ипащэу Аулъэ Рэщыдэ 2023-рэ илъэсым Iофэу ашIагъэм зэфэхьысыжь къыфишIыгъ, пшъэ­рылъхэм къатегущыIагъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, бюджетым ифедэкъэкIопIэ Iахь сомэ миллиони 101,5-кIэ агъэцэкIагъ, ащ ыпэрэ илъэсым егъэпшагъэмэ, хахъор процент 93,9-рэ. Район пащэм къыгъэнэфагъ экономикэм илъэныкъохэу зызэрагъэушъом­б­гъун алъэкIыщтхэмкIэ пшъэрылъ шъхьа­Iэхэр. Ахэм ащыщых мэкъумэщ-къыдэгъэкIыжьыным зэрэхахъорэр грантхэм, агъэкIодырэм щыщ федеральнэ ыкIи шъолъыр бюджетхэм къа­фызэрэзэкIагъэ­кIожьырэм яшIуа­гъэкIэ. Район пащэм мыщ фэдэ пчъагъэхэр щысэу къыхьы­гъэх: субсидиеу къыдэгъэкIакIохэм аратыгъэр сомэ миллион 34,2-рэ хъугъэ; «Агростартап» зыфиIорэ программэмкIэ мэкъу­мэщ-фермерскэ хъызмэтшIэпIи 9-мэ япащэхэм сомэ миллион 16,4-рэ хъурэ грант аIэкIэхьагъ; унэгъо фермэхэм язегъэушъомбгъун сомэ миллион 48-м ехъу пэIуагъэхьагъ; чIыфэ цIыкIухэу сомэ миллион 38,2-рэ атыгъ. Районым ипромышленнэ хъыз­мэтшIапIэхэмкIэ агъэнафэщтыгъэм ипроценти 199,4-рэ агъэцэ­кIагъ. Мылъку шъхьаIэм инвестициеу къыхалъхьагъэр зэкIэмкIи сомэ миллион 700-м ехъугъ. ПсэупIэхэм язэтегъэпсыхьан район ыкIи чIыпIэ бюджетхэм къахэхыгъэу зэрэзэшIуахыгъэри пащэм къыIотагъ: мы лъэныкъом сомэ миллиони 9,5-рэ пэIуа­гъэхьагъ. Щагухэр, скверхэр, административнэ унэхэр зэрагъэцэкIэжьыгъэхэр ары мыщ дэжьым зигугъу къы­шIыгъэр. ПсэупIэ политикэми къыщыуцугъ: унэгъо ныбжьыкIи 9-мэ сомэ миллиони 9,9-рэ зытефэгъэ псэупIэ сертификатхэр аратыгъэх; сомэ миллион 33,9-м нахьыбэ апэIуагъэхьагъ къызэхэоным ищына­гъо зышъхьащыт унэхэм цIыфхэр къа­чIэ­щыжьыгъэнхэм афэгъэ­хьыгъэ Iофыгъохэм. Аулъэ Рэщыдэ ирэзэныгъэ гущыIэхэр афигъэзагъэх районым щыпсэухэрэм, лъэгэпIэ зэфэшъхьафхэр зиIэ хэбзэ къулыкъухэм зэдэлэжьэныгъэу зэдыря­Iагъэм, районым ихахъохэм агъэуцугъэ пшъэрылъхэм къазэрафэкIуагъэхэм апае. Зэфэхьысыжьхэм ядэIузэ Владимир Нарожнэм къыхигъэщыгъ инвестор хъун зылъэкIыщтхэм Iоф адэшIэгъэным имэхьанэ зэрэиныр, къэралыгъом ипащэ, республикэм и ЛIышъхьэ сабыибэ зэрыс унагъохэм, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм ябынхэм лъэныкъо пстэумкIэ IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэным­кIэ пшъэрылъэу къагъэуцухэрэр гъэцэ­кIэгъэнхэ зэрэфаер. Къоджэ псэупIэхэм лъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэнми, зиIоф хэшIыкI ин фызиIэхэр къящэлIэгъэнхэми ар къащыуцугъ. — Типшъэрылъхэри, тиуна­шъохэри зых – районым хэхъоныгъэ егъэшIыгъэныр, социальнэ пшъэрылъэу щытхэр гъэцэкIэгъэнхэр. Тызэкъотэу Iоф тшIэмэ, пшъэдэкIыжь зыхэлъ Iофыгъоу дгъэнэфагъэхэр зэшIотхышъущтых, — къыкIигъэтхъыгъ Владимир Нарожнэм. Парламентым икъэбархэмкIэ къэзыгъэхьазырыгъэр МэшIодз Саид.