Иныдэлъфыбзэ фэлажьэ
Гъыщ Нахьмэт ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу иадыгабзэ шIу ылъэгъоу, нэмыкIхэм къахигъэщэу щытыгъ. КIэлэегъэджэ унагъо къихъухьэгъэ пшъэшъэжъыем сэнэхьатэу къыхихыщтым бэрэ егупшысагъэп, янэрэ ышыпхъурэ щысэтехыпIэ фэхъугъэх. Унагъоу зэрыхьагъэми кIэлэегъаджэу бэ иIагъэр. Бзылъфыгъэ губзыгъэм Хьакурынэхьэблэ гурыт еджапIэм илъэс 30-м ехъугъ Iоф зыщишIэрэр.
1991-рэ илъэсым Адыгэ кIэлэегъэджэ училищэу Андырхъое Хъусен ыцIэ зыхьырэр къызеухым, Шэуджэн районым ит ХьапакIэ икъутырэу ублэпIэ классхэмкIэ кIэлэегъаджэу Iоф щишIэнэу ыублагъ. 1994-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу Хьакурынэхьэблэ гурыт еджапIэм щэлажьэ. 1997-рэ илъэсым Адыгэ къэралыгъо университетым илъэпкъ факультет къыухыжьыгъ. 2003-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэкIэ кIэлэегъаджэу Iоф ешIэ.
— Синыдэлъфыбзэ шIу сэзыгъэлъэгъугъэр, сыфэзыщагъэр адыгабзэмкIэ Хьатыгъужъыкъое гурыт еджапIэм кIэлэегъаджэу щысиIэгъэ ЦунтIыжъ Бэлл. Непэ къызнэсыгъэм ащ къытиIощтыгъэхэр сыгу къэкIыжьы, еджэгъу сыхьатхэр зэхасщэхэ зыхъукIэ згъэфедэжьхэу бэрэ къыхэкIы. УцIыкIу зыхъукIэ пшъхьэ зэкIэ иоубытэ. Сыфай сэри езгъаджэхэрэм ясIорэр агу къинэжьынэу, яныдэлъфыбзэ шIу алъэгъунэу, ащ фэлажьэхэрэм япчъагъэ нахьыбэ хъунэу, — еIо тигущыIэгъу.
Апэрэ мафэм къыщегъэжьагъэу Iоф зыщишIэрэ коллективым зэрэфэразэр, зэгурыIоныгъэ азыфагу илъэу зэрэзэдэлажьэхэрэр Нахьмэт къыхигъэщыгъ. Зисэнэхьат хэшIыкI ин фызиIэ Дэхъужь Людмилэрэ Панова Мирэрэ ищысэтехыпIэхэу, иупчIэжьэгъухэу IофшIэныр ыублэгъагъ.
— КIэлэегъаджэм ипредмет шIу ылъэгъоу, ыгукIэ фэщагъэ зыхъукIэ, кIэлэеджакIохэми ашIогъэшIэгъоныщт. Iофтхьабзэ пэпчъ купкIэу иIэр къагурыIоныр, кIэ горэ язгъэшIэныр ары сипшъэрылъ шъхьаIэр. АщкIэ тищыкIагъэр зэкIэ тэгъоты, нэрылъэгъу IэпыIэгъухэр ренэу сэгъэфедэх. Егъэджэн сыхьатхэм анэмыкIэу адыгэ шэн-хабзэхэр къизыIотыкIырэ Iофтхьабзэхэр афызэхэсщэнхэм ыуж сит. Нэбгырэ пэпчъ иныдэлъфыбзэ, илъэпкъ шэн-хабзэхэр, икультурэ ышIэнхэ фай, — еIо Нахьмэт.
Аужырэ илъэсхэм иурокхэм интернетымкIэ кIэлэеджакIохэм Iоф адишIэн амалхэр иIэ хъугъэ. Егъэджэн программэм къыдилъытэрэ орэдыжъхэу, тхакIомэ афэгъэхьыгъэ техыгъэхэу литературэ урокхэм ащыбгъэфедэн плъэкIыщтхэр зэкIэ интернетым иамалкIэ къызIэкIегъахьэх.
Ныдэлъфыбзэ зэфэшъхьафмэ арылэжьэрэ кIэлэегъаджэхэм сайтэу яIэм Нахьмэт IэпэIэсэныгъэу IэкIэлъымкIэ ащыдэгуащэ. Район методическэ объединением ипащэу илъэсыбэрэ Iоф ышIагъ. Республикэм, районым ащыкIорэ конференциехэм, семинархэм ахэлажьэ, иIофшIакIэ къащеIуатэ, зэнэкъокъу зэфэшъхьафыбэу республикэм, районым ащызэхащэхэрэм текIоныгъэр, хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр пчъагъэрэ къащыдихыгъэх, щытхъу тхылъхэри къыфагъэшъошагъэх.
КIэлэегъэджэным дакIоу общественнэ IофшIэнми Нахьмэт чанэу хэлажьэ. НыдэлъфыбзэмкIэ зэнэкъокъухэм, олимпиадэхэм, сочинениехэм ятхын уасэ фэзышIырэ, адыгабзэр къэралыгъо ушэтынэу къыхэзыхырэ кIэлэеджакIомэ яIофшIэнхэр зыуплъэкIурэ комиссиехэм ахэт.
КIэлэегъэджэ пэрытым иIофшIэнкIэ анахь гъэхъагъэу ылъытэрэр ригъаджэхэрэм ашIогъэшIэгъонэу, зэнэкъокъу, олимпиадэ зэфэшъхьафхэм ахэлажьэхэу, ахэм текIоныгъэ къазыщыдахыкIэ ары. ГъэрекIо ригъэджэрэ пшъэшъэжъыеу Бгъошэ Русетэ «Урыс культурэр ныдэлъфыбзэкIэ» е «Уикультурэ урысыбзэкIэ» зыфиIорэ сочинением итхынкIэ зэнэкъокъум хэлэжьагъ. Шъолъыр уцугъом апэрэ чIыпIэ, федеральнэм ятIонэрэ чIыпIэ къащыдихыгъ. Iофтхьабзэм икIэухэу сочинениеу ытхыгъэр къыIозэ видеоролик ашIыгъ ыкIи ныдэлъфыбзэхэмкIэ Федеральнэ институтым исайт къырагъэуцуагъ.
Гурыт еджапIэм щызэхищэрэ Iофтхьабзэхэм ямызакъоу, кIэлэцIыкIу тхылъеджапIэм пчыхьэзэхахьэу, конференциеу щыкIохэрэм ежьыри икIэлэеджакIохэми чанэу зыкъыщагъэлъагъо.
Гъыщ Нахьмэт исэнэхьат хэшIыкI ин фыриIэу, гъэхъэгъэшIухэр ышIыхэзэ мэлажьэ. КъыткIэхъухьэрэ лIэужхэм яныдэлъфыбзэ шIу алъэгъуным ишIэныгъи ыкIуачIи феты.
ДЕЛЭКЪО Анет.
Сурэтхэр: Гъыщ Нахьмэт ихъарзынэщ.