Красногвардейскэ районым имэкъумэщ хъызмэтшIапIэу «Родина» зыфиIорэм итракторнэ бригадэ ипащэу Александр Бережноим «УФ-м мэкъу-мэщымкIэ изаслуженнэ IофышI» зыфиIорэ щытхъуцIэр къыфагъэшъошагъ. Селоу Преображенскэм къыщыхъугъ, непи ащ щэпсэу. 1979-рэ илъэсым колхозэу «Урысыер» зыфиIорэм механизаторэу щыригъэжьэгъагъ иIофшIэн. Къалэу Мыекъуапэ а лъэхъаным дэтыгъэ мэкъумэщ техникумым механик сэнэхьат щызэригъэгъотыгъэу къыгъэзэжьыгъагъ. Унагъо иIэ зэхъум ишъхьэгъусэрэ ежьыррэ Темыр шъолъырым кIожьыгъагъэх, илъэсий фэдизрэ къэтыгъэх. УапэкIэ гухэлъ горэхэр бгъэнэфэнхэмкIэ, узщыпсэущтыр къыхэпхынымкIэ ар пIэлъэ макIэп. Александр апэрэ мафэу зыщыкIуагъэм къыщыублагъэу ихэку цIыкIу къызэрэкIожьыщтыр ыгу илъыгъ. Ащ ишыхьат чыжьэу зэрэщыIэу къызщыхъугъэу, янэ-ятэхэр къыздинагъэхэ псэупIэм унэ зэрэщишIыгъагъэр. Теубытагъэ зэришIыгъэуи, «перестройкэр» къызежьэм ишъхьэгъусэрэ ежьыр­рэ къагъэзэжьыгъагъ. 1990-рэ илъэсэу къызыкIожьыгъэм къыщыублагъэу мэкъумэщ хъызмэтым зыпарэкIи хэкIыжьыгъэп. «Урысыеу» зыщыригъэжьагъэр ары зыхэхьажьыгъа­гъэр, ау уахътэ тешIагъэу колхозэу «Родинэм» рагъэблагъи бригадир IэнатIэр къыратыгъагъ. Илъэс 30-м ехъугъэу ар егъэцакIэ. — Шъыпкъэр пIощтмэ, апэрэ уахътэм къиныгъ. СыныбжьыкIагъ, опыт зиIэ хъулъфыгъэу сызхэтхэм жабзэ къадэгъотыгъоягъ, — еIо Александр. – Илъэс зытIущым сыкъыIукIыжьынэу тхылъэу стхыгъэр къэлъытэжьыгъуай. Анахьэу къины къэзышIыщтыгъэхэм ащыщ лэжьапкIэр къызэрамытыщтыгъэр. Механизаторым иIофшIэн псын­кIэп. ЫкIуачIэ, ипсауныгъэ хилъхьэзэ мазэм Iоф ышIагъэу, ыпкIэ къызэрамытыгъэм дэгущыIэгъоягъ. Ахъщэм ычIыпIэкIэ нэкулъ къатэу къыхэкIыщтыгъ. ЦIыфыр нэкулъ закъокIэ щыIэщтэп ныIа. IукIыжьынэу ытхыгъэ тхылъхэр хъызмэтшIапIэм ипащэхэм къызэкIагъэ­кIожьыщтыгъэх. Ащ пэпчъ пшъэдэкIыжьэу иIэр нахьыбэ зэрэхъурэм Александр нахьыбэу гумэкIыгъо хидзэщтыгъ. Непэ хъызмэтшIапIэм ипащэу НэшIуцIэ Мыхьамод мыхъугъэмэ къыIукIыжьыщтыгъа­гъэу еIо. — 1990-рэ илъэсхэм, къэшъошIэжьмэ, хъызмэтшIапIэхэр къиныгъохэм куоу ахахьэхэти, истыхьэщтыгъэх. Тэри а дэдэр къытщышIыгъагъ. Джащыгъум НэшIуцIэр арбитражнэ гъэIорышIакIоу къагъэкIогъагъ. Ащ хъызмэтшIапIэм псэ къыпигъэкIэжьи, нэмыкI гъогу зытырещэжьым сигуапэу сыкъыIунэжьыгъ, — еIо тигущыIэгъу. ЕтIани, адыгэхэм «Гурэ гурэ лъагъо зэфыряI» зэраIоу, инженер-механик сэнэхьат зиIэ пащэм Александр техникэм зэрэфэгумэкIырэр, ар къэкъутагъэмэ елбэтэу шIыжьыгъэн фаеу къызэриIорэр, цIыфэу бригадэм тетхэм ыгу зэрафэгъурэр зэхишIыкIыгъ. А лъэныкъохэмкIэ хъызмэтшIапIэм ипащэ бригадирыр екIолIагъэми, жабзэ къызэдагъотыщтыгъ. Ежьыри пащэм цыхьэ къы­зэрэфишIыгъэр къызэригъэшъыпкъэ­жьыщтым пылъыгъ. Александр зэкIэIэбэжьзэ зигугъу къы­шIыгъэ лъэхъаным зипэщэгъэ бригадэм нэбгырэ 30-м къыщымыкIэу Iутыгъ, чIыгу гектар минрэ ныкъорэ ахэм алэжьыщтыгъ. Джы нэбгырибгъу ныIэп бригадэм хэтыр, хъызмэтшIапIэм зэрэщытэу чIыгоу ыгъэфедэрэр миным тIэкIу ехъу. Арэу щытми, сыдигъокIи пшъэ­дэкIыжьэу иIэр къызгурыIоу, зыфагъэзагъэр хэзыгъэ имыIэу зыгъэцакIэзэ есэгъэ бригадирым непи ышIэрэм къыщигъакIэрэп. Зэрэпшъыгъэри шъхьаихыгъэу къеIо, ау игумыпсэфыгъэ сыдигъокIи къытекIо. Бжыхьэ IофшIэнхэр зауххэм зыгъэпсэфыгъо мазэу къыратыгъэр зыпари ымышIэу ыгъэкIошъурэп. Техникэр зыдэщыIэм макIо, лъэплъэ, Iоф­шIэнэу апэ илъыр ыгукIэ зэрегъафэ. — Мэкъумэщ хъызмэтым укъыхэ­кIыжьмэ узэщыщтба? — теупчIыгъ Александр. — Уфай уфэмыеми зэгорэм укъы­хэкIыжьынэу хъущт, — еIо ащ. — Ныб­жьыкIэхэм гъогур яптын фай, зэттыщтхэр зэрэщымыIэхэр ары нахь Iофыр. КIэлакIэхэр мэкъу-мэщым фаехэп. КъыIухьэхэу мэхъу, ау тэ ти­п­къэгъу-лъэгъухэм ашIэщтыгъэм фэдиз зэшIуахынэу фаехэп. Зыгорэ япIомэ агу рихьырэп. НыбжьыкIэхэр ары тинеущырэ мафэр. Аущтэу мэкъумэщ хъызмэтыр къаухьащтмэ, неущ зы­фэдэщтыр къашIэ. ЛэжьапкIэм ылъэныкъокIэ бэшIагъэу гумэкIыгъо щыIэжьэп, хъызмэтшIапIэм ипащэ ар игъом къеты, мыдэеуи къагъахъэ, ау нэмыкI Iофыгъохэр къы­къокIыгъэх. Аужырэ уахътэм санкцие зэпымыужьэу тихэгъэгу къыпагъохы­хэрэм апкъ къикIыкIэ лэжьыгъэм иIугъэ­кIын, щыфэ-гъэстыныпхъэхэм, чылапхъэ­хэм, чIыгъэшIухэм якъэщэфын къин хъугъэ. Зэрихабзэу, бригадирыр ахэм агъэгумэкIы. Ахэр неущырэ мафэр зыфэдэщтым уезгъэгупшысэхэрэм ащыщыхэу еIо. Илъэс IофшIэгъабэм ауж чIыгулэжьыным шъэфэу хэлъыр зэкIэ ешIэ. ХъызмэтшIапIэм къыIукIыжьынышъ иунэе Iоф ригъэжьэнэу ыIуагъэми, зыпари хэукъоныгъэ ымышIэу лэжьэн амал иIагъ. Арэу щытми, зыпарэкIи ар ышъхьэ къихьагъэп. — ЧIыгур сыдигъокIи купэу узэхэтэу улэжьын фаеу слъытэщтыгъ, — къыхегъэщы ащ. — Хьаулыеу ар щыбгъэлъынэу щытэп, Iоф дэпшIэн фай. ГущыIэм пае, уизакъоу улэжьызэ уипсауныгъэ къызэщыкъуагъэу е нэмыкI ушъхьагъу горэ иIэу уиIофшIэн къэбгъэуцумэ, уигъусэхэм о уачIыпIэкIэ алэжьыщтэу сIощтыгъ. Ащ фэшI сичIыгу Iахь сштэжьынышъ сылэ­жьынэуи сшъхьэ къихьэщтыгъэп. ЦIыфыр щыIэныгъэ гъогоу къыкIугъэм къырыплъэжьмэ зымыгъэрэзэн Iаджи елъэгъу. Александри ащ фэд, ау зэрэщытэу ыштэмэ, къыкIугъэм рыкIэгъожьырэп, джыри икIэрыкIэу къыфигъэзэжьын амал иIагъэми, зэхъокIыныгъэшхо фимышIыщтыгъагъэу еIо. ИIофшIагъэ къыхагъэщи щытхъуцIэр къызэрэратыгъэм рэгушхо, зыгъэлъэгъуа­гъэхэ ипащи, район администрациеми афэраз. СыдигъокIи шъыпкъагъэ хэлъэу, ыгу етыгъэу, къызэрэщыгугъыхэрэр къыгъэшъыпкъэжьзэ ипсауныгъэ къе­хьыфэ Iоф ышIэщтэу еIо. Игухэлъхэр къыдэхъунхэу тыфэлъаIо, тын лъапIэм пай тыфэгушIо! ХЪУТ Нэфсэт.