ШIэныгъэ ушэтыным зырагъэушъомбгъу
Адыгеим инаучнэ IофышIэхэр гъэхьазырыгъэнхэмкIэ республикэм ит апшъэрэ еджапIэхэм Iофышхо зэшIуахы. Наукэмрэ гъэсэныгъэмрэ зэпхыныгъэ пытэ азыфагу илъ.
Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым 2023 — 2024-рэ илъэс еджэгъум къыщегъэжьагъэу студент научнэ кружокхэр щызэхащэхэу аублагъ. Еджэгъу сыхьатхэм анэмыкIэу ныбжьыкIэхэр шIэныгъэм нахь пыщагъэ хъунхэм, сэнэхьатэу зэрагъэгъотырэм хэшIыкI фыряIэным ар фэIорышIэ. АшIогъэшIэгъонэу ахэм студентхэр ахэлажьэх.
«Методология и логика научного исследования» зыфиIорэ студенческэ кружокым инаучнэ пащэу ГъукIэлI Асиет мы мафэхэм гущыIэгъу тыфэхъугъ, яIофшIэн зэрэзэхащэрэр къытфиIотагъ.
Асиет Адыгэ къэралыгъо университетым естествознаниемкIэ ифакультет къыухыгъ, 2014-рэ илъэсым биологическэ шIэныгъэхэмкIэ кандидат хъугъэ, физиологиемкIэ ыкIи патологиемкIэ кафедрэм идоцент, Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым имедицинэ институт Iэзэгъу IофымкIэ ифакультет идекан игуадз.
— Наукэр щыIагъ, щыI ыкIи щыIэщт. Ащ епхыгъэ ушэтынхэр ары шIэныгъакIэхэр къэзытыхэрэр, цIыфым зэригъэгъотыгъэ гъэсэныгъэм къыпкъырэкIы ащ идунэееплъыкIи. НыбжьыкIэ чанхэр къыхэдгъэщынхэр, ахэм сэнаущыгъэу ахэлъым хэдгъэхъоныр, научнэ IофшIэнхэр ядгъэтхынхэр ары пшъэрылъэу зыфэдгъэуцужьырэр. ШIэныгъэм пыщэгъэ студентхэр нахьыбэ хъунымкIэ кружокхэм яшIуагъэ къэкIо. ЗэдэгущыIэгъу къодыеу щымытэу ныбжьыкIэхэр неущ зыфэлэжьэщтхэ сэнэхьатым нахь хэшIыкI фыряIэ мэхъу. Джащ фэдэу Адыгэ республикэ сымэджэщым кIохэзэ заушэты, аужырэ шапхъэхэм адиштэрэ Iэмэ-псымэхэу врачхэм Iоф зэрэрашIэхэрэр нэрылъэгъу афэхъу. Ащ нэмыкIэу мастер-классхэр, Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр афызэхэтэщэх, — еIо тигущыIэгъу.
ШIэныгъэ ушэтынымкIэ кружокэу мы мафэхэм зэхащагъэм нэбгырэ 40-м ехъу хэлэжьагъ. Научнэ IофшIэнхэм, проектхэм ятхын студентхэр фагъэсагъэх, шIэныгъакIэхэр арагъэгъотыгъэх. Джащ фэдэу грант зэфэшъхьафхэм якъыдэхын хэлэжьэнхэм фэшI IофшIэныр зэрагъэпсын фаер ГъукIэлI Асиет къафиIотагъ. Шъолъыр, Урысые, дунэе мэхьанэ зиIэ ушэтын IофшIэнхэр зэрэбгъэхьазырыщтхэм, темэу Iоф зыдэпшIэщтхэр къызэрэхэпхыщтыр, купкIэу иIэр къызэрэзэIупхыщтым, хэукъоныгъэу ашIын алъэкIыщтхэм, анахь унаIэ зытебгъэтын фэе лъэныкъохэм къатегущыIагъ.
— Тикружокхэм джыри нахь ныбжьыкIабэ ахэлэжьэнэу тыфай. Апэрэ курсым къыщегъэжьагъэу студентыр шIэныгъэ лъагэм пыщагъэ зыхъукIэ гъэхъагъэхэр ышIынхэмкIэ нахь псынкIэ къыфэхъущт, лъэгэпIэ инхэм анэсыщт. ШIэныгъэ ушэтын IофшIэнхэр агъэцакIэхэ зыхъукIэ къахьырэ стипендиери нахьыбэ хъущт. Тызэрыгушхон студент чанхэр тиIэх, — еIо ГъукIэлI Асиет.
Медицинэ институтым щызэхащэгъэ кружокхэр лъэныкъуитфыкIэ зэтеутыгъэх. ШIэныгъэ ушэтыным епхыгъэм нэмыкIэу химиемкIэ, офтальмологиемкIэ, хирургиемкIэ студентхэм яшIэныгъэхэм ахагъахъо. Хирургием епхыгъэ кружокым студентхэр нахьыбэу екIуалIэх. Анахь ашIогъэшIэгъоныр операцие ужым шъор зэрэбдыжьыщтыр ары.
Урысые наукэм и Мафэ Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым игъэкIотыгъэу щыхагъэунэфыкIыщт. ДжэгукIэу «Знатоки наук» зыфиIорэр зэхащэщт. Апэрэ ыкIи ятIонэрэ курсхэм ащеджэрэ студентхэр ащ хэлэжьэщтых. Ащ нэмыкIэу научнэ-практическэ лекциеу «Фрактальная геометрия — открытие XX века» зыфиIорэр зэхащэщт, научнэ ушэтыным ыкIи проект зэфэшъхьафхэм атегущыIэщтых. НыбжьыкIэхэм лъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ яшIэныгъэхэм ахагъэхъощт.
Делэкъо Анет.