Адыгэкъалэ дэт сымэджэщэу К. М. Батмэным ыцIэ зыхьырэм епхыгъэ Теуцожь район IэзапIэм иучастковэ врач-терапевтэу, кардиологэу Хъут Рузанэ «АР-м изаслуженнэ врач» зыфиIорэ щытхъуцIэр къыфагъэшъошагъ. Ащ иIофшIэгъу мафэхэм ащыщ зэрэрекIокIырэр «Адыгэ макъэм» зэригъэлъэгъугъ.

[caption id="attachment_145887" align="aligncenter" width="800"] Фото: Артур Лаутеншлегер.[/caption]

Рузанэ Теуцожь районым ит къуаджэу Нэчэрэзые къыщы­хъугъ. Гурыт еджапIэр къызеухым ыгукIэ къыхихыгъэ сэнэ­хьатым феджэнэу Пшызэ къэралыгъо медицинэ университетым чIэ­хьагъ. Нэужым мы ап­шъэрэ еджапIэм госпиталь те­ра­пиемкIэ икафедрэ епхыгъэу ординатурэр щикIугъ, кардиолог сэнэхьатми феджагъ. Ащ къыщымыуцоу Рузанэ экономикэмкIэ, медицинэ ыкIи социальнэ гъэIорышIэнымкIэ институтэу Краснодар дэтым экономист-менеджер сэнэхьа- тыр щызэригъэгъотыгъ. — Мыр щысэ сфэхъугъ сIонэу тиунагъокIэ медицинэм щылажьэ тиIэп, сэнэхьат зэфэшъхьафхэр зэрагъэгъотыгъэх. Ау сэ сицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу сыгукIэ сыфэщагъэу, врач сыхъунэу сыфэягъ. ЦIыфхэм сишIуагъэ язгъэкIыныр сыдигъуи сикIэсагъ ыкIи сикIас, — къыIуагъ Рузанэ. ТигущыIэгъу зэрилъытэрэмкIэ, сыд фэдэ сэнэхьат урэлажьэми, цIыфым уишIуагъэ ебгъэкIын плъэкIыщт. Ау медицинэр апшъэ зышIырэр цIыфым ипсауныгъэ пэпшIын зэрэщымыIэр ары. Псауныгъэ зиIэ цIыфыр экономикэми, гъэсэныгъэми, сыд фэдэрэ лъэныкъуи ахэлэжьэшъущт, къэралыгъом игъэхъагъэхэри цIыфыр ары зэпхыгъэр. Ахэм псауныгъэ пытэ яIэмэ, адрэ пстэури къызэпыфэщт. Врачым иIофшIэн мы район сымэджэщым 2008-рэ илъэсым щыригъэжьагъ, непэ къызнэсыгъэм емызэщыжьэу къепхыгъэ нэбгырэ 2500-м ехъурэмэ яIазэ. Къуаджэхэу Аскъэлае, Нэчэрэзые, Пщыкъуйхьаблэ, селоу Краснэм ыкIи къутырэу Колосым ащыпсэухэрэм яфэIо-фашIэхэр егъэцакIэх. КъэIогъэн фае, Рузанэ участковэ терапевтэу зэрэщытым имызакъоу, а зыр ары поликлиникэм кардиологэу Iутыр. Сымэджэщым операцие зыпэкIэкIыгъэхэу къычIатхыкIыжьыгъэхэм япсауныгъэ зыпкъ еуцожьыфэ уяIэзэныр IэшIэхэп, ащкIэ ипшъэ­дэкIыжьхэм нахь къахэхъо. — Iоф зысшIэрэ илъэс 16-р Теуцожь районым ис цIыфхэр ары зыфэзгъэ­хьыгъэр. Участковэ врач-терапевтым пшъэ­рылъ шъхьаIэу иIэ­хэм ащыщ цIыфхэм игъом ыкIи икъоу медицинэ IэпыIэгъу аригъэ­гъотыныр. Терапевтыр ары апэу сымаджэм зызфигъазэрэр, арышъ, анахь уз къызэрыкIоу къып­шIошIырэми унаIэ теудзэнэу щыт. Ар пасэу къыхэбгъэщымэ, уеIэзэнкIи, бгъэхъу­жьынкIи нахь псынкI, — еIо врачым. Сымаджэхэм поликлиникэм зэрэщяIазэрэм дакIоу, къепхыгъэ къоджэ псэупIэхэм адэт фельдшер-мамыку IэзапIэхэми охътэ гъэнэфагъэ тешIэ къэс кIозэ къякIуалIэхэрэм ящыкIэгъэ IэпыIэгъур арегъэгъоты. Рузанэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, ишIуа­гъэ зэкIыгъэ цIыфхэм гущыIэ фабэхэр къыпагъохымэ, ежьымкIэ ар зымыуасэ щыIэп. ГущыIэм пае, аскъэлаехэм инэу афэраз, мы къуаджэм щыпсэухэрэм ар ащыщым, япшъа­шъэм фэдэу алъытэ, сыдигъуи дахэу къыпэгъокIых. Врачым ащ кIуа­чIэ къыреты, иIофшIэн нахьы­шIоу зэригъэпсыщтым фещэ. ИкIыгъэ илъэсым къоджэдэсхэм ифэшъуашэу алъыти, «Аскъэлае ицIыф гъэшIуагъ» зыфиIорэ щытхъуцIэр къыфагъэшъошагъ. Рузанэ исэнэхьаткIэ бэ къы­зэрэдэхъурэр ыкIи иIофшIэн хэшIыкIышхо фызиIэ специалистэу зэрэщытыр къаушыхьа- ты, къагъэшъыпкъэжьы гущы­Iэгъу тызфэхъугъэ цIыфхэм. Бэхэм ишIуагъэ аригъэкIыгъ, алъэ тыригъэуцожьыгъэх, ар зымыуасэ щыIэп. Врачыр зэгорэм зэригъэгъотыгъэ шIэныгъэхэм арыразэу зы чIыпIэ исэп, ахэм зэпымыоу ахегъахъо. — Еджэным ылъэны­къокIэ тиIофшIэн псынкIэ къэзышIы хъугъэр пэIудзыгъэ шIыкIэр ары, — къеIуатэ тигущыIэгъу. – «Зэпымыоу медицинэ гъэсэныгъэр» зыфиIорэ курсхэм къахиубытэу пшIогъэшIэ­гъонэу, уишIэныгъэ зэрэхэбгъэхъонэу узыфэе лъэныкъор къыхэохы. Джащ фэдэу Краснодар краир зэрэтигъунэгъум къыхэкIэу укIонкIэ Iэрыфэгъу. Ащ зэпымыоу конференцие зэфэшъхьафхэр щызэхащэх. СищыкIагъэу слъытэ­хэрэм сигуапэу сахэлажьэ, къысшъхьапэн икъун къэбар ащысэ­гъоты. Хъут Рузанэ иIофшIэн хэшIыкIышхо зэрэфыриIэр, районым щыпсэухэрэр, пащэхэр къызэрэфэразэхэр къаушыхьаты щытхъу ыкIи рэзэныгъэ тхылъ пчъагъэу къыфагъэшъошагъэу тлъэгъугъэхэм. АР-м псауны­гъэр къэухъумэгъэнымкIэ и Министерствэ, Теуцожь район администрацием, къоджэ псэупIэхэм ящытхъу ыкIи ярэзэныгъэ тхылъ­хэр къылэжьыгъэх. Къыхэгъэщыгъэн фае, зэпахырэ узэу коронавирусым илъэхъан вра­чым зэпымыоу Iоф зэришIагъэр. Уз мэхъаджэм пэшIуекIогъэным иIахьышIоу хилъхьагъэм фэшI Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ ирэзэныгъэ тхылъи къыратыгъ. Рузанэ игъэхъагъэ­хэм бэмышIэу джыри зы къа­хэхъуагъ. Ар Адыгэ Респуб­ликэм изаслуженнэ врач хъугъэ. Мы щытхъуцIэм врачымкIэ мэхьанэу иIэм теупчIыгъ. — Iоф зыщысшIэрэ охътэ кIэкIым къыкIоцI сиIофшIэн ащ фэдэ осэшIу къызэрэфашIыгъэр лъэшэу сигуапэ хъугъэ, кIуачIэ къысхилъхьагъ. Сифэшъуашэу зылъыти сыкъэзгъэлъэгъуагъэхэми сафэраз. Тиреспубликэ ипащэу КъумпIыл Мурати, профильнэ министерствэми медицинэм ихэхъоныгъэхэм анаIэ тырагъэты. Адыгеим щыпсэурэ цIыфхэм япсауныгъэ къызэте­гъэнэгъэным сэри сиIахь хэслъхьан зэрэслъэкIырэм сырэгушхо, джыри ащ зэрэхэзгъэхъощтым сыпылъыщт, — хи­гъэунэфыкIыгъ Хъут Рузанэ. ТигущыIэгъу фэдэ специалистхэр непэ къэралыгъоми, республикэми ящыкIагъэх. Арышъ, къыхихыгъэ сэнэхьатым гухахъо хигъуатэу, игъэхъагъэ­хэми, цIыфхэм ишIуагъэу аригъэкIырэми ахигъахъоу илъэсыбэрэ Iоф ышIэнэу фэтэIо. Iэшъынэ Сусан.