Тинепэрэ мафэхэм Iофым хэшIыкI фызиIэ цIыфхэр ыкIи ащ фэшъыпкъэхэр щыIэнхэм имэхьанэ нахь зыкъеIэты. Анахьэу хэбзэу­хъумэкIо къулыкъухэм еплъыкIэ гъэнэфагъэ, спортым ылъэныкъокIэ ухьазырыныгъэ дэгъу зиIэ IофышIэхэр ящыкIагъэх. БлэкIыгъэ илъэсым ыкIэм бзэджашIэхэм пшъэдэкIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ федеральнэ къулыкъум и ГъэIорышIапIэу Адыгэ Республикэм щыIэм иотделхэм, икъулыкъухэм ыкIи иучреждениехэм IэнэтIэ те­дзэ­хэр ащагъэнэфагъэх. Ащ къыдыхэлъытагъэу къулыкъушIэхэм ялэжьапкIэ къаIэтыгъ. Мы къулыкъум хэтыщтхэр зыщагъэхьазырырэ апшъэрэ еджапIэхэм якурсантхэм фэ­гъэкIотэныгъэу яIэхэр зыфэ­дэхэм ыкIи ахэм узэрачIэхьан плъэкIыщтым афэгъэхьыгъэу упчIэхэм джэуапхэр къариты­жьыгъэх бзэджашIэхэм пшъэдэ­кIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ фе­де­ральнэ къулыкъум и ГъэIоры­шIапIэу Адыгэ Республикэм щыIэм ипащэ игуадзэу, полковникэу Александр Руф. — Къулыкъум иеджапIэхэу тикъэралыгъо итхэр сыд фэдэха?

— Апшъэрэ еджапIэхэр Петербург, Рязань, Владимир, Вологдэ, Пермь, Воронеж ыкIи Самарэ адэтых. Ахэм сэнэ­хьатхэу «хэбзэухъумэкIо къулы­къур», «юриспруденциер», «ухъу­мэнымкIэ ыкIи конвоированиемкIэ», «тылымкIэ къулыкъур», «производственнэ къулыкъур», «зоотехниер», нэмыкI­хэри щарагъэгъотых. Хэбзэу­хъумэкIо къулыкъухэм зэпхыныгъэ адыряIэу еджапIэхэм ащырагъаджэх, хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ къулыкъум, хьыкум­хэм, бзэджашIэхэм пшъэдэ- кIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ фе­деральнэ къулыкъум яучреж­дениехэм курсантхэм практикэ ащахьы.

— А апшъэрэ еджапIэ­хэм курсантхэм сыд фэдэ амала аратыхэрэр?

— Курсантхэм ятIонэрэ курсыр къаухыфэ еджапIэм иобщежитие чIэсых ыкIи ящыкIагъэр къэралыгъом аIэкIегъахьэ. Мафэм щэгъогогъо агъашхэх, ащыгъыщтыр, апэрэ курсым къыщегъэжьагъэу ахъщэ араты. Апэрэ курсым ар сомэ мин 15-м нэсы, нэужым зэреджэрэм ыкIи курсэу зэрысым ялъытыгъэу ахъщэр нахьыб. Аужырэ илъэсым курсантым сомэ мин 20 фэдиз араты. Апшъэрэ еджапIэхэм унэшъо гъэнэфагъэ ыкIи Iэдэбныгъэ ачIэлъ. Ахэр зымыукъорэ ыкIи еджэнымкIэ чIыфэ зытемылъ курсантхэм зыгъэпсэфыгъо ма­фэхэм общежитиер къабгынэн фитых. Джащ фэдэу спортым илъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ агъа­сэх, курсантхэм спортымкIэ гъэхъагъэхэр ашIынымкIэ, урысые ыкIи дунэе зэнэкъокъухэм институтым ыцIэкIэ ахэлэжьэнхэмкIэ амал дэгъухэр яIэх. Къыхэгъэщыгъэн фае, я 11-рэ классым ыуж еджапIэм чIэхьагъэр еджэфэ дзэ къулыкъур фылъагъэкIотэщт.

— БзэджашIэхэм пшъэ­дэкIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ федеральнэ ­къулыкъум иапшъэрэ ­еджапIэхэм пшъашъэ­хэр ащеджэха?

— Пшъашъэхэри ащеджэх. Ахэм нахьыбэрэм къыхахырэр «экономикэр» ыкIи «психологиер» ары. 2024-рэ илъэсым ведомственнэ еджапIэм чIэ­хьанэу фаехэм ялъэIу тхылъ- хэр непэ щегъэжьагъэу атынхэ алъэкIыщт.

— ЕджапIэр къэзыухыгъэхэу ФСИН-м исисте­мэ иапшъэрэ еджапIэ чIахьэ зышIоигъохэм сыда ашIэн фаер?

— АпэрапшIэу бзэджашIэхэм пшъэдэкIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ федеральнэ къулыкъум и ГъэIорышIапIэу Адыгэ Республикэм щыIэм иучреждениеу къапэблагъэм кадрэхэмкIэ иподразде­ление зыфагъэзэн фае. Адыгеим зэкIэмкIи ГъэIорышIапIэм епхыгъэу учреждении 6 ит: поселкэу Лъэустэнхьаблэ дэт колониеу N 1-р, колониеу N 2-р ыкIи поселкэу Инэм дэт колониеу N 3-р, Мыекъуапэ дэт колония-поселениеу N 6-р, джащ фэдэу уголовнэ-гъэцэкIэкIо инспекциер ыкIи гупчэр. ЕджапIэр къэзыухыхэрэр е ащ янэ-ятэхэр зыщыпсэурэ чIыпIэм елъытыгъэу учреждением кIонхэ е бзэджашIэхэм пшъэдэкIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ федеральнэ къулыкъум и Гъэ­IорышIапIэу Адыгэ Республикэм щыIэм ятелефон номерэу 8(772)52-47-20-м теонхэ алъэ­кIыщт. Тестыр атыным ыкIи анкетэр атхыным пае мызэу, мытIоу кадрэхэмкIэ отделым агъэкIощтых. Нэужым апшъэрэ еджапIэм чIэхьанхэм пае документэу агъэхьазырын фаер зэ­рытхэгъэ тхьапэр къаратыщт. Нэужым Краснодар дэт дзэ-­врачебнэ комиссиер акIун фае. Ащ хэхьэх псауныгъэм изытет уплъэкIугъэныр, психологическэ ыкIи полиграф зэдэгущы­Iэгъур. ИщыкIэгъэ документ- хэр хьазыр зыхъукIэ, кадрэ­хэмкIэ отделым кандидат пэпчъ итхылъхэр афегъэпсы ыкIи ве­домственнэ еджапIэу зычIэ­хьа­нэу фаехэм ятхылъхэр агъэ­хьых. Ащ ыуж а еджапIэм исайт абитуриентхэм алъэкъуацIэхэр ыкIи ушэтынхэр зыщатыщт уахътэр къырагъахьэх.

— Ушэтынхэр зэра­тыщтхэр сыд фэдэ пред­метхэр ара?

— ЗыкI къэралыгъо ушэтынхэмкIэ, джащ фэдэу предмет шъхьаIэхэу урысыбзэмкIэ, обществознаниемкIэ ыкIи тари­хъымкIэ оценкэу къахьыгъэ­хэмкIэ апшъэрэ еджапIэм чIа­хьэх. Мы предметхэр къыхэзыхыхэрэм бзэджашIэхэм пшъэ­дэкIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ фе­деральнэ къулыкъум иапшъэ­рэ еджапIэхэм ачIэхьанхэ амал яI. Джащ фэдэу къэIогъэн фае «психологие» ыкIи «зоотехние» сэнэхьатыр къыхэзыхыхэрэм ушэтын тедзэу биологиер атын зэрэфаер.

— БзэджашIэхэм ­пшъэдэкIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ федеральнэ къулыкъум иведомст­веннэ еджапIэ учIэхьаным пае сыд фэдэ уахътэм нэс кадрэхэмкIэ ­отделым зыфэбгъэзэн плъэкIыщта?

— 2024-рэ илъэсым мэзаем и 1-м къыщыублагъэу мэлылъфэгъум ыгузэгухэм анэс документхэр аштэщтых. Мы пIалъэм блэкIыгъэу документхэр зытыхэрэм врачебнэ комиссие арагъэкIущт ыкIи пIэлъэ кIэкIым къыкIоцI документхэр арагъэгъэхьазырыщтых.

— Ведомственнэ еджапIэр къэзыухыгъэхэм Iоф­шIапIэ агъотыным яцыхьэ телъын алъэ­кIыщта?

— Апшъэрэ еджапIэр къэзыухыгъэхэр зыщыпсэурэ чIыпIэм елъытыгъэу бзэджашIэхэм пшъэ­дэкIыжь ягъэхьыгъэнымкIэ федеральнэ къулыкъум иучреждениехэм аштэщтых. Хэгъэгу кIоцI къулыкъум илейтенант званиер яIэу ахэм институтыр къаухы. Апшъэрэ еджа­пIэм зэрэщеджэгъэхэ илъэсхэр IофшIэн стажым хэхьэх. Къулыкъум Iоф щишIэ хъумэ зы илъэс IофшIэныр илъэсрэ ныкъорэкIэ къыфалъытэщт. Ащ ишIуагъэкIэ ты­гъуасэ еджэныр къэзыухыгъэ ныбжьыкIэм илъэси 10 — 11-рэ колонием Iоф зыщишIэрэм ар пенсием кIон ылъэкIыщт