Кобл Билъэустэн (1897 — 1985) Кобл Билъэустэн Шэуджэн районым ит къуаджэу Хьакурынэхьаблэ мэзаем и 20-м, 1897-рэ илъэсым къыщыхъугъ. Апэрэ адыгэ еджэгъэ-гъэсагъэхэм ащыщыгъ. Ставрополь илъэситIу гим­назиер къызеухым, Краснодар 1920-рэ илъэсым къыщызэIуахыгъэгъэ университетым иобщест­веннэ-литературнэ факультет чIахьэ. Ащ щеджэзэ, щыIэкIакIэм игъэпсын хэлажьэ, нэужым горскэ исполкомым ыкIи хэку исполкомым ащылэжьагъ.

Хэгъэгу зэошхом илъэхъан лъэпкъ ополчением ежь-ежьырэу хахьи, заор аухыфэ хэлэжьагъ, медальхэр къыратыгъэх. Кобл Билъэустэн ытхыхэрэр 1920-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу хиутыщтыгъэх. УрысыбзэкIи адыгабзэкIи тхэщтыгъ. Тхылъ къыдигъэкIынэу хъугъэп, ау ипроизведениехэр гъэзетхэм къащыхиутыщтыгъ. Драматургическэ произведениехэр бэу ытхыгъэх. Ахэм ащыщых «Къунчыкъорэ Гюлрэ», «Бурная Лаба», нэмыкI­хэри. Билъэустэн адыгэ лите­ратурнэ критикэмкIэ гъэзагъэу Iоф ышIагъ, ащ иапэрэ лъэгъохэщыгъ. «Адыгэ Iэдэбыят угъоигъ» (М. 1924) зыфиIорэм итхыгъэхэр къыдэхьагъэх. ШIэныгъэшхо ыкIи акъыл зиIэгъэ гъэсэгъагъ.

Кощбэе Пщымаф (1936 — 2013)

Кощбэе Пщымафэ Красно­гвардейскэ районымкIэ къуаджэу Адэмые мэзаем и 1-м, 1936-рэ илъэсым къыщыхъугъ. Апшъэрэ филологическэ гъэсэныгъэ иIагъ, гупшысэкIэ амал ин IэкIэлъыгъ. Пщымафэ ытхыхэрэр 1956-рэ илъэсым къыщыублагъэу хиутыщтыгъэх. Илъэс 50-м ехъум зафэу, дахэу адыгэ литературэм щы­лэжьагъ. ТхакIом ирассказхэр, повестьхэр, романхэр зыдэт тхылъхэр къыдигъэкIыгъэх. Илирическэ повестэу «Гум пае гу аты» (1969) зыфиIорэр ары апэдэдэ зэрашIагъэр, ащ нэмыкI тхылъыбэ къыкIэлъыкIуагъ, Пщымафэ икIэсэ творчествэр пыIухьанчъэу дэгъоу ыгъэцэкIагъ, тхылъеджэхэм анахь якIэсэ тхакIохэм ащыщыгъ. Пщымафэ щытхъуцIэхэу «Адыгэ Рес­публикэм инароднэ тхакIу», «Уры­­сыем культурэмкIэ изаслуженнэ IофышI» зыфиIохэрэр ыкIи литературнэ премиехэу Теуцожь Цыгъо ыкIи Андырхъое Хъусен ацIэкIэ агъэнэфагъэхэр къыфагъэшъошагъэх. Пщымафэ УФ-м итхакIохэм я Союз 1970-рэ илъэсым щегъэ­жьагъэу хэтыгъ.

Теуцожь Хьабиб (1931 — 2006)

Теуцожь Хьабибэ Теуцожь районым итыгъэ къуаджэу Ленинэхьаблэ (хычIэгъ хъугъэ) мэзаем и 29-м, 1931-рэ илъэсым къыщыхъугъ. Адыгэ кIэлэегъэджэ институтыр къыухи, 1964 — 1989-рэ илъэсхэм Теуцожь районым ит еджапIэхэм адыгабзэмрэ адыгэ литературэмрэкIэ ащыригъэджагъ. Ытхыхэрэр 1960-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу хиутыщтыгъэх. Ахэр гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим», ­«Адыгэ макъэм», журналэу «Зэкъошныгъэм» къащыхиутыщтыгъэх. Ирассказхэр автор куп зэдыряе тхы­лъэу «Псэемыблэжьхэр» къыдэ­хьагъэх. Ащ иповестэу «Ардаш», ирассказхэр зыдэтхэу «Бзылъфыгъэм ишъэф», нэмыкI тхылъ зытIущ къыкIэлъыкIуагъ. Теуцожь Хьабибэ кIэлэцIыкIухэм апае пшы­сэ-поэмэу «Тэтэжърэ Гъулацыйрэ» зыфиIорэр 1993-рэ илъэ­сым къыдигъэкIыгъ. УФ-м итха­кIохэм я Союз 1997-рэ илъэсым щегъэжьагъэу хэтыгъ.