Лъым хэлъ сэнэхьатыр
Гъогунэкъо Мурат 1969-рэ илъэсым къалэу Мыекъуапэ къыщыхъугъ. 1991-рэ илъэсым къыщыублагъэу 1996-м нэс сурэтышI-реставратор сэнэхьатым Суздаль дэт художественнэ училищым щыфеджагъ. Ар Урысыем исурэтышIхэм я Союз хэт, Адыгэ Республикэм изаслуженнэ сурэтышI. Тыжьын-дышъэ IэшIагъэхэр зишIырэр илъэс 28-рэ хъугъэ. Андырхъое Хъусен ыцIэкIэ агъэнэфэгъэ шIухьафтыным илауреат. Урысые, шъолъыр къэгъэлъэгъонхэм ахэлажьэ.
[caption id="attachment_144985" align="aligncenter" width="800"] Iэшъынэ Аслъан[/caption]
— Ювелир-IэшэшIыр непэрэ мафэмкIэ макIэу узыIукIэрэ сэнэхьатхэм ащыщ, сыдэущтэу ащ зыфэбгъэзэнэу хъугъа?
Iэшъынэ Аслъан[/caption]
— Ювелир-IэшэшIыр непэрэ мафэмкIэ макIэу узыIукIэрэ сэнэхьатхэм ащыщ, сыдэущтэу ащ зыфэбгъэзэнэу хъугъа?
— Енэгуягъо ар лъым хэлъкIэ. Сятэу Гъогунэкъо Мухьарбый Адыгеим инароднэ сурэтышI, сянэу Хъарет АР-м культурэмкIэ изаслуженнэ IофышI, Адыгеим и Лъэпкъ музей илъэсыбэрэ щылэжьагъ. СыцIыкIузэ художественнэ еджапIэм сыкIоу езгъэжьэгъагъ, ау сэнэхьатэу къыхэсхыгъэр училищым щызэзгъэгъотыгъ. Арэу щытми, творчествэм сыгукIэ лъэшэу сызэрэфэщагъэм къыхэкIэу дзэ къулыкъум ыуж сурэтышI-реставратор сэнэхьатыр зэзгъэгъотыгъ.
— КъэмакIэхэм, шхончыкIэхэм ягъэхьазырын сыдэущтэу укъыфэкIуагъа? Лъэпкъ тхыпхъэхэр огъэфедэха?
— Училищым тыщеджэ зэхъум тарихъ ыкIи культурнэ кIэным тыфэсакъыным, тынаIэ тедгъэтыным тыфагъасэщтыгъэ. Ижъырэ IэпэIасэхэм агъэфедэщтыгъэ художественнэ амалхэр тIэ къидгъэхьанхэм пылъыгъэх. Еджэныр къызысэух нэуж Адыгеим и Лъэпкъ музей Iоф щысшIэу сыублагъ. Унагъом щагъэфедэрэ пкъыгъохэм, тятэжъ пIашъэхэм яIэгъэ Iашэхэм яшIынкIэ ыкIи ягъэпсынкIэ нэшэнэ гъэнэфагъэу щыIэхэм нэIуасэ зафэсшIын амал дэгъу згъотыгъагъ Лъэпкъ музеим Iоф щысшIэ зэхъум. Ащ дакIоу творческэ IофшIэнми сыпылъыгъ. Лъэпкъ Iашэр адыгэхэм яIэшIагъэу зэрэщытым пэе закъоп сэ сыгукIэ зыкIыспэблагъэр. Сыд фэдэрэ лъэхъани нэмыкI лъэпкъхэм уасэ ащ фашIыщтыгъ ыкIи ящысэтехыпIэу щытыгъ.
[caption id="attachment_144986" align="aligncenter" width="800"]
Iэшъынэ Аслъан[/caption]
Iэшъынэ Аслъан[/caption]
— Адыгэ къэмакIэхэм анэмыкIэу нэмыкI пкъыгъохэри огъэхьазырха?
— Къыхэзгъэщмэ сшIоигъу, тырку, иран, араб къэмакIэхэм, шхончыкIэхэм ягъэхьазырынкIэ лъэпкъ тхыпхъэхэр сэгъэфедэх. Грузинхэм, осетинхэм якъамэхэм нэмыкI тхыпхъэхэр атесэлъхьэ. Къэгъагъэ сэшIы сшIошIызэ, тIы бжъакъо сIэкIэхъухьэ. Сэшхомрэ къамэмрэ яшIын анахьэу сыпылъ. КъэмакIэхэм ягъэхьазырынкIэ IофшIэгъабэ сиI.
— Сыда анахь къинэу уиIофшIэн хэлъыр?
— Iофыр ебгъэжьэныр ары, эскизхэр ыкIи макетхэр бгъэхьазэрынхэр. ЗэкIэми анахьэу узэгугъун, уиIэпэIэсэныгъэ зэпхьылIэн фаер тхыпхъэхэм япхыгъэ чIыпIэхэр ары. Шэпхъэ гъэнэфагъэу щыIэхэм уатемыкIэу бгъэцэкIэн фэе чэзыухэр а IофшIэным къыделъытэх. ЕтIанэ а хьазыр хъугъэ пкъыгъо цIыкIухэр зэбгъэкIужьынхэри Iоф псынкIэп, ар къэмалъэм иплъхьаныр, къипхыныр Iэрыфэгъунри къыдэплъытэн фае.
— Сыд фэдэ гухэлъха уапэкIэ уиIэхэр?
— ПроектыкIэхэм Iоф адэсшIэщт. Джырэ уахътэм нэмыкI екIолIакIэхэм салъэхъу. IофшIэныр нахь гъэшIэгъон къэзышIырэр, уигухэлъ зэшIоохыфэ нэс кIэ горэм зыфэбгъэсэн амал уиIэ зэрэхъурэр ары.
Лъэпшъыкъо Фатим.