Top.Mail.Ru

Тарихъыр хагъэкIокIэщтэп

Image description

ТекIоныгъэшхом ия 55-рэ илъэс ехъулIэу агъэпсыгъэгъэ бульварыр непэ зигугъу анахьыбэу ашIырэ къэлэ чIыпIэхэм ащыщ. ГъэкIэжьын IофшIэнэу ащ щырагъэжьагъэхэр Мыекъуапэ щыпсэухэрэмкIэ ошIэ-дэмышIэ хъугъэхэп.

[caption id="attachment_144874" align="aligncenter" width="800"] А. Iэшъын[/caption]

Ащ игъэцэкIэжьын къэлэдэсхэм яшIоигъоныгъэ къыгъэнэфагъ — нэбгырэ мин 20 фэдизмэ амакъэ фатыгъ.

Лъэпкъ проектэу «Псэу­пIэр ыкIи къэлэ щыIакIэр» зыфиIорэм къыдыхэлъытэгъэ программэу «Iэрыфэгъу къэлэ щыIакIэр» зыцIэм ишIуагъэкIэ IофшIэнхэр зэшIуахых. Мыекъуапэ инэмыкI чIыпIэхэм ягъэ­пшагъэмэ, бульварыр ныбжьыкI, ыцIи ар къы­хэщы — ТекIоныгъэшхор къызыдахыгъэр илъэс 55-рэ зэ­хъум, 2000-рэ илъэсым, ашIыгъагъ. Ащ нэс а чIыпIэр нэкIэу щытыгъ. А лъэ­хъаныр къешIэжьы буль­варым дэжь щыпсэурэ ЛъэпцIэрышэ Къун­чыкъо.

— Бульварым дэжь сызщыпсэурэр илъэс 40 хъущт. Тыкъызэкощыжьым урамитIум азыфагу чIыгур нэкIыгъ. КъыщыпкIухьанкIэ, зыщыбгъэпсэфынкIэ Iэрыфэгъоу зызэтырагъэ­псыхьэм, лъэшэу тыгушIогъагъ. Ренэу къыщытэ­кIу­хьэ, зыщытэгъэпсэфы.

[caption id="attachment_144875" align="aligncenter" width="800"] А. Iэшъын[/caption]

Джы икIэрыкIэу ар зэра­гъэкIэ­жьырэр тигуапэ, те­жэщт къызэIуахыжьыфэ, — еIо ащ.

Бульварыр Совет ха­бзэм илъэхъан аэродромыр зыдэщытыгъэ чIыпIэм щыгъэпсыгъ. Ащ дэжьым 1934-рэ илъэсым Советскэ Союзым и ЛIыхъужъэу М. М. Громовым ыцIэ зы­хьыщтыгъэ къухьэлъэтэ клубыр щыбысымыщтыгъ. Ащ къыхэкIэу мыекъопэ летчикхэу Хэгъэгу зэошхом илъэхъан зичIыгу фэбэнагъэхэм яшIэжь агъэлъапIэу саугъэт афагъэуцунэу зырахъухьэм, чIыпIэм ­икъыхэхын бэрэ егупшысагъэхэп. 2006-рэ илъэсым непэ республикэм щы­зэлъашIэрэ къухьэлъатэу МиГ-23-м исаугъэт бульварым тет хъугъэ. Хэгъэгу зэошхом «Адыгэ Осоавиа­химовец» зыфиIорэ эскадрильем пае Як-3 зыцIэ къухьэлъатэхэм якъы­дэ­гъэкIынкIэ Адыгеим щыщ­­хэу ахъщэ зыугъои­гъэхэм зэрафэразэхэр зытетхэгъэ мыжъосынри чIыпIэм щыт.

МиГ-23-р А. И. Микоян ыцIэ зыхьырэ конструкторскэ бюром 1967-рэ илъэсым щызэхагъэуцогъагъ. А лъэхъаным дзэ къухьэлъа­тэхэмкIэ дунаим щыпэрытхэм ясатырэ ар хэтыгъ. Зы такъикъым щэ огъу ми­ни 4 ышIын ылъэкIыщтыгъ, ракетибл ыхьышъу­щтыгъ, къухьэлъэтэ топыщэ тонни 2,5-р ащ кIы­гъужьыгъ.

Непэ бульварым тет сау­гъэтыр 1981-рэ илъэсым къыдагъэкIыгъагъ. Псков иавиационнэ дзэ IофшIэныр ащ щыригъэ­жьэгъагъ. Германием, Бе­лоруссием защылэжьэгъэ уж Мые­къуапэ къащэжьыгъагъ.

Джащ фэдэу егъэджэн Iофми къухьэлъатэр бэрэ щагъэфедагъ. Быбыным зыщыфагъэсэхэрэ дзэм дэгъоу Iоф щырагъэшIагъ. Краснодар иавиационнэ еджапIэу къухьэлъэтэзе­фэхэр зыщагъэхьазырхэ­рэм ащкIэ ныбжьыкIабэ ошъогум рибыбагъ, сэнэ­хьатым зыфырагъэсагъ. Быбыным фэхьазыр къу­хьэлъатэм ыпэ тыгъэкъо­хьапIэмкIэ гъэзагъэ, ыта­мэхэр ушхугъэх, «Хэти ащыгъупшагъэп, сыди ащыгъупшагъэп» зыфиIорэ гу­щыIэхэр тетхагъэх.

Арышъ, гъэцэкIэжьынхэм ауж ыпэрэм щыщэу бульварым къытенэщтхэр къухьэлъэтэ саугъэтымрэ чъыгхэмрэ. ЗэрэрахъухьагъэмкIэ, къыщыпкIухьанкIэ чIыпIэр нахь Iэрыфэгъоу зэтырагъэпсыхьащт, кушъхьэфэчъэ уцупIэхэр фашIыщтых, остыгъабэ, видео­лъыплъэнымкIэ пкъыгъуа­кIэхэр палъэщтых, фонтан гъушъэхэр щагъэпсыщтых. ЧIыпIэм игъэкIэжьынкIэ къэлэдэсхэм яшIоигъоныгъэхэр къыдыхалъытагъэх. ДжырэкIэ зы мэфэ ошIу амыгъэкIодэу псэолъэшI­хэм Iоф ашIэ. ПстэумкIэ мы илъэсым Мыекъуапэ изыгъэпсэфыпIэ чIыпIих агъэкIэжьыщт.

Анцокъо Ирин.