«ПсэупIэр ыкIи къэлэ щыIакIэр» зыфи­орэ лъэпкъ проектым ипхырыщын пае аштэгъэ федеральнэ проектэу «Псы къабзэм» къыдыхэлъытагъэу Адыгэ Рес­пуб­ликэм ипсэупIэхэм ащыщхэм псыигъэхъуапIэхэмрэ псырыкIуапIэхэмрэ 2023-рэ илъэсым зэрэщагъэкIэжьыгъэхэр ыкIи 2024-рэ илъэсым ащ фэдэ IофшIэнэу агъэнафэхэрэм защыдгъэгъуазэ тшIоигъоу АР-м псэолъэшIынымкIэ, транспортымкIэ, псэупIэ-коммунальнэ ыкIи гъогу хъызмэтымкIэ и Министерствэ псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтымкIэ и Гъэ­IорышIапIэ ипащэу Ныбэ Руслъан гущы­Iэгъу тыфэхъугъ.

[caption id="attachment_144859" align="aligncenter" width="800"] Тэхъутэмыкъое район администрациер[/caption]

— Руслъан, псы къабзэм щыкIэрэ псэупIэхэр нахь макIэ шIыгъэнхэмкIэ ма­кIэп Iофэу шъушIэрэр, илъэс пчъагъэ­хэм псырыкIуапIэхэр зэблэшъохъух, псыр къызэрэчIащыщт скважинэхэр шъоубырыужьых, Iэмэ-псымакIэхэр шъогъэуцух. Илъэсэу икIыгъэм зэфэхьысыжьхэр къыфэпшIыхэмэ, жъугъэнэфэгъэгъэ пшъэрылъхэм шъуа­лъыкIэхьагъэу плъытэн плъэкIыщта?

— Плъытэн плъэкIыщт къодыеп, теубытагъэу къэсIон слъэкIыщт: 2023-рэ илъэсым дгъэнэфэгъэгъэ IофшIэнхэр зэкIэ зэшIотхыгъэх. ГъэрекIорэм тынэмысызэ, 2019-рэ илъэсым къыщезгъэжьэн. А уахътэр ары проектым игъэцэкIэн тызфежьагъэр. 2019 — 2024-рэ илъэсхэм ателъытагъэу сомэ миллион 764,9-рэ къатIупщыгъэмэ, 2019 — 2023-рэ илъэс­хэм ащ щыщэу сомэ миллион 603-рэ зытефэгъэ IофшIэнхэр дгъэцэкIагъэх. Мы ахъщэм щыщэу сомэ миллион 595,4-р федеральнэ бюджетым къытIупщыгъ. ЗэкIэмкIи псы къабзэр цIыфхэм аIэкIэгъэхьэгъэным епхыгъэ Iофхэр чIыпIэ 27-мэ ащыредгъэкIокIыгъэх.

2023-рэ илъэсэу о укъызкIэупчIагъэр пштэмэ, псым икъычIэщын, псырыкIуапIэхэм ягъэпсын е язэблэхъун, скважи­нэхэм яубырыун афэгъэхьыгъэу IофшIэ­нэу дгъэнэфэгъагъэр зэкIэ псэупIэ 13-мэ зэшIохыгъэ ащыхъугъ.

— ПсэупIэхэм ацIэ къепIогъагъэ­мэ дэгъугъэ.

— Сигуапэу къесIон. Къуаджэу Тэхъу­тэмыкъуае псыигъэхъуапIэу 3 щытшIыгъ, ары пэпчъ ежь искважинэ иIэу гъэпсыгъэ, псырыкIуапIэхэри, псыр зыгъэкъэбзэщт Iэмэ-псымэхэри ягъусэх. Козэт псыигъэхъуапIэу 5 иIэ хъугъэ. Адыгэкъа­лэрэ Хьалъэкъуаерэ язырыз, Мыекъопэ районым хэхьэрэ къутырэу Гражданскэм, Шэуджэн районым ит къутырэу Чернышевым, Теуцожь районымкIэ къутырэу Шевченкэм зырызых. Джащ фэдэу къуа­джэу Улапэ псыр зэрыкIорэ системэр зэрэпсаоу щызэблэтхъугъ. КъэIогъэн фае мы зигугъу къэтшIыгъэ псэупIэхэм псыр къызэращычIащырэ псэуалъэхэри, псырыкIуапIэхэри жъы зэращыхъугъагъэхэр, цIыфэу ахэм адэсхэр псы къабзэмкIэ гумэкIыгъо зэрэхэтыгъэхэр. ЦIыфхэм псы IофымкIэ джы гумэкI яIэжьэп, тэри тшIэгъэ Iофым тыкIэгушIужьы, шIуагъэ къызэритырэм тегъэгушхо. Къалэу ыкIи къуаджэу псырыкIуапIэхэр зыщыдгъэ­псыжьыгъэхэм хъызмэтшIапIэу ащыдгъэ­лэжьагъэхэм янахьыбэм тагъэрэзагъ, пIалъэм диштэу IофшIэнхэр зэшIуахы­гъэх. Ау анахьэу къыхэзгъэщынэу сызыфаер Тэхъутэмыкъое къоджэ псэупIэм ипащэу Нэужьырэкъо Алый ары. Iофым пшъэ­дэкIыжьэу пылъыр къыгурыIоу, ыгу етыгъэу, къуаджэм зэрэфэгумэкIырэр къэлъагъоу ар къыддэлэжьагъ. IофшIэнхэр а чылэм щызыгъэцэкIагъэу пшъэ­дэкIыжьэу ыхьырэмкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэу «ЖКХ Тахтамукайский» зыфиIорэми щытхъур ыдэжь, зи епIолIэнэп, псыигъэхъопIищыри, ащ епхыгъэ псырыкIуапIэхэри, Iэмэ-псымэхэри игъом ыкIи дэгъоу ыгъэпсыгъэх. Джащ фэдэу къыхэзгъэщынэу сыфай Улэпэ къоджэ псэупIэм ипащэу Куфэнэ Анзор. ПсырыкIопIэ системэу километрэ 12,5-рэ хъурэм изэблэхъункIэ IофшIэнэу дгъэцэкIагъэм ащ иIахьышхо хэлъ. «Монтаж» зыфиIорэ хъызмэтшIапIэу ащ къыщыддэлэжьагъэми тыфэраз.

— Руслъан, нафэ къытфэхъугъ зэфэхьысыжь дэгъухэр зэрэ­шъуи­Iэхэр, джы мы илъэсэу къи­хьагъэм пшъэ­рылъэу щы­шъуиIэхэр сыд фэдэха?

— Мы илъэсым чIыпIи 6-мэ гъэцэкIэжьын IофшIэнхэр ащыредгъэкIокIынхэу итэхъухьэ. Ахэм апае сомэ миллиони 161,9-рэ къатIупщыгъ, ащ щыщэу сомэ миллиони 143,3-р федеральнэ бюджетым къекIы. ПсыигъэхъуапIэу стани­цэу Дондуковскэм дэтыр дгъэцэкIэжьынэу щыт, ащ сомэ миллион 30,9-рэ пэIухьащт. Тэхъутэмыкъое къоджэ псэупIэм хэхьэхэрэ къуаджэу Нэтыхъуа­ерэ поселкэу Отраднэмрэ джащ фэдэ IофшIэнхэр ащыкIощтых, зэкIэлъыкIохэу сомэ миллион 22,5-рэ ыкIи сомэ миллион 22,8-рэ къафатIупщыгъ. Псыигъэхъуа­пIэхэмрэ псырыкIуапIэхэмрэ джащ фэдэу ащыдгъэцэкIэжьыщтых къуаджэхэу Нэшъукъуае (миллион 15,1-рэ тефэщт), Пэнэжьыкъуае (сомэ миллион 25,4-рэ къыфатIупщы), Лъэустэнхьаблэ (миллион 45,2-рэ тефэнэу агъэнафэ). Мы зигугъу къэтшIыгъэ псэуалъэхэм ятшIылIэщт Iоф­шIэнхэр шэкIогъу мазэм и 1-м ехъулIэу тыухынхэу тэгъэнафэ. КIэкIэу къэпIон хъумэ, Урысые Федерацием и Президентэу Владимир Путиным иунашъо елъытыгъэу «ПсэупIэр ыкIи къэлэ щыIакIэр» зыфиIорэ лъэпкъ проектым ипхырыщын пае аштэгъэ

федеральнэ проектэу «Псы къабзэр» тэгъэцакIэ. Мыгъэ джыри псэупIихмэ ащыпсэурэмэ псы къабзэ яIэ хъущт. Iофхэр зэрэкIэкIхэрэм, гумэкIыгъоу къэуцухэрэм ядэгъэзыжьын ежь ышъхьэкIэ лъэплъэ ыкIи ренэу ынаIэ тет Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат. ЦIыфхэм ящыIэкIэ-псэукIэ нахьышIу шIыгъэныр пшъэрылъ шъхьаIэу зэрэщытыр, ащ тыфэ­лэжьэн зэрэфаер ащ ренэу хегъэунэфыкIы.

— Республикэ программэу «Коммунальнэ инфраструктурэр гъэкIэжьыгъэныр» зыфиIорэри лъышъогъэкIуата?

— А программэм къызэрэдыхэлъытагъэу, 2023-рэ илъэсым Адыгэкъалэ Iоф­шIэнхэр щедгъэжьэгъагъэх, фэбэрыкIуапIэхэм ясистемэ игъэцэкIэжьын ыкIи изэблэхъун тыублагъэ. ЗэкIэмкIи километрэ 14,5-рэ зикIыхьэгъэ фэбэрыкIуапIэхэм язэблэхъункIэ IофшIэнхэм мы илъэсым апытыдзэжьыгъ. Сомэ миллиони 138,2-рэ ащ тефэ, ащ щыщ сомэ миллиони 114-р шъолъырхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэнымкIэ Фондым къытIуп­щыгъ.

— Тхьауегъэпсэу, Руслъан, гущыIэгъу укъызэрэтфэхъугъэмкIэ.

ДэгущыIагъэр Дэрбэ Тимур.