2021-рэ илъэсым Iоныгъом и 1-м къыщегъэжьагъэу Урысые Федерацием ис ныбжьыкIэхэм социальнэ IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэным къыдыхэлъытэгъэ программэр щыIэныгъэм щыпхыращы.

[caption id="attachment_144817" align="aligncenter" width="800"] А. Лаутеншлегер[/caption]

Илъэс 14-м къыщегъэжьагъэу 22-м нэс зыныбжьыхэм «Пушкинскэ картэр» агъэфедэн амал яIэ хъугъэ. Ащ ишIуагъэкIэ ныбжьыкIэхэр культурэм нахь пыщагъэ хъугъэх, ыпкIэ хэмылъэу кином, театрэм, музейхэм, тхылъеджапIэхэм кIонхэ алъэкIы.

Адыгем мы программэр зэрэщагъэфедэрэр къытфиIотагъ АР-м культурэмкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэу Ольга Гавшинам.

[caption id="attachment_144818" align="aligncenter" width="800"] А. Лаутеншлегер[/caption]

— НыбжьыкIэхэм языгъэпсэфыгъо уахътэ гъэшIэгъонэу, шIуагъэ пылъэу агъэкIоным, художественнэ культурэр, искусствэр нахь зэрагъэшIэным, хэгъэгу, урысые ыкIи дунэе культурэм къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм уасэ фашIыным фэIорышIэ «Пушкинскэ картэр». 2023-рэ илъэсым икIэух зэфэхьысыжьхэм къызэрагъэлъэгъуагъэмкIэ, ыныбжьыкIэ зытефэрэ нэбгырэ 30596-мэ виртуальнэ картэр къыдахыгъ, зиIэн ылъэкIыщтым ар ипроцент 62,4-рэ мэхъу. ГухэкI нахь мышIэми, картэр къыдэзыхыгъэу, ау зымыгъэфедэхэрэри тиIэх. Илъэсым ащ ахъщэу къырагъахьэрэр умыгъэфедэмэ, мэкIоды. НыбжьыкIэхэм мы картэм шIуагъэу пылъыр къагурыIонышъ, зыгъэфедэхэрэм япчъагъэ хэхъонэу тыфай, — еIо тигущыIэгъу.

КIэлэеджакIом паспорт къызыдихыкIэ Къэралыгъо фэIо-фашIэхэмкIэ порталым нэкIубгъо къыщызэIуихын, программэм зыщитхын, картэр къыдихын амал иI.

«Пушкинскэ картэр» ахъщэ гъэнэфагъэ зэрылъ банковскэ картэхэм ащыщ, ащ къырагъэхьэрэ сомэ мини 5 фэдизыр шапхъэхэм адиштэу бгъэфедэнэу щыт. Республикэм икультурнэ организацие 53-рэ программэм къыхэлажьэ, ахэм ащызэхащэрэ Iофтхьабзэхэм ыпкIэ хэмылъэу картэмкIэ ныбжьыкIэхэр чIагъа­хьэх.

Культурэм иорганизацие 53-м щыщэу тхылъеджэпIэ 13-м, культурэм и Унэ 11-м, концерт къызыщатырэ чIыпIи 9-м, музей ыкIи галерееу 8-м, театрэ, гъэсэныгъэ учреждениеу ыкIи кинотеатрэу плIырыплIымэ къыткIэхъухьэрэ лIэужхэр картэр къызфагъэфедэзэ макIох .

Ольга Гавшинам къызэрэтиIуагъэмкIэ, «Пушкинскэ картэр» къызфагъэфедэзэ билети 176580-рэ ащэфыгъ. Анахьэу концерт гъэлъэгъуапIэхэр къыхахых, джащ фэдэу культурэм иунэхэм, театрэхэм, музейхэм жъугъэу макIох, сурэт гъэлъэгъуапIэхэр, гъэсэныгъэм иучреждениехэр ыкIи тхылъеджапIэхэр къыхэзыхыхэрэр нахь макI.

Картэм игъэфедэн шэпхъэ гъэнэфагъэхэр пылъых. Илъэсым къыкIоцI ахъщэу илъыр агъэфедэн фае. Ащ ахъщэ иплъхьан е къипхын плъэкIыщтэп, билетым ыуасэ ызыныкъо картэкIэ птыныр ыкIи ащ о уиахъщэ хэбгъэхъоныр къыдилъы­тэрэп. НэмыкIым уикартэ епты хъущтэп, билетхэр онлайн шIыкIэм тетэу къащэфыми, чIахьэхэ зыхъукIэ зыщыщыр къэ­зыушыхьатырэ тхьапэр арагъэлъэгъун фае. ОшIэ-дэмышIэ Iоф къэхъугъэу Iоф­тхьабзэм емыкIолIэшъугъэм билетыр ытыжьын амал иI, ахъщэр картэм къе­хьажьы. Картэр къызэратыгъэм ыныбжь илъэс 23-рэ мэхъумэ, а илъэсыр екIыфэ ыгъэфедэн ылъэкIыщт.

Къыхэгъэщыгъэн фае Урысыем ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм картэр ащыбгъэфедэн зэрэплъэкIыщтыр. НыбжьыкIэхэм кинотеатрэхэр нахь къыхахы, шапхъэхэм къызэрэдалъытэу, сомэ мини 2-м нахьыбэ ащ ебгъэхьы хъущтэп. 2024-рэ илъэсыр къызихьагъэм къыщегъэжьагъэу сомэ миллионрэ ныкъорэ зытефэрэ билет «Пушкинскэ картэмкIэ» къащэфыгъ. «Пушкинскэ картэр зыгъэфедэрэ ныбжьыкIэхэм ащыщхэм гущыIэгъу тафэ­хъугъ.

ХъокIо Батырбый, Адыгэ къэралыгъо университетым истудент: — Программэр заштагъэм къыщегъэ­жьагъэу картэр згъэфедэу езгъэжьагъ. Адыгэ къашъохэм сяплъынэу сикIас, Къэралыгъо филармонием «Налмэсым» иконцертэу щыIагъэм апэрэу билетыр къыщысщэфыгъагъ. Ащ ыуж «Ислъамыем», «Нартым» къатыгъэ концертхэм сыкIуагъ. Культурнэ Iофтхьабзэхэм нахь сафэщагъэ сыхъугъ. СтудентхэмкIэ картэр Iэрыфэгъу, ыпкIэ хэмылъэу чIыпIэ зэфэшъхьафхэм языгъэпсэфыгъо уахътэ ащагъэкIон алъэкIы. Илъэс къэс къырагъэхьэрэ ахъщэр сэгъэфедэ. Концертхэм ямызакъоу патриотическэ советскэ фильмхэм сшIогъэшIэгъонэу сяплъы. Онлайн шIыкIэм тетэу билетыр къызэрэ­с­щэфырэр сшIогупсэф.

Батырбый мы илъэсым картэр джыри ыгъэфедэнэу игъо ифагъэп, ушэтынхэм зафегъэхьазыры. Илъэсым къыкIоцI культурнэ Iофтхьэбзэ гъэшIэгъонэу рес­публикэм щызэхащэхэрэм гъунэ алъифыщт ыкIи якIолIэщт.

Бгъошэ Аид, Адыгэ къэралыгъо университетым имагистратурэ щеджэ:  — Апэрэ мафэм къыщегъэжьагъэу картэр сэгъэфедэ ыкIи сшIогупсэф. Анахь фильм гъэшIэгъонхэр къыхэсхыхэзэ сэкIо, Лъэпкъ театрэм, Къэралыгъо филармонием ащыIэрэ къэгъэлъэгъонхэр, концертхэр блэзгъэкIыхэрэп. Картэр згъэфедэзэ «Налмэсым», «Ислъамыем», «Абрекхэм» яконцертхэм сыкIуагъ. Сигъэпсэфыгъо уахътэ гъэшIэгъонэу згъэ­кIонымкIэ картэр Iэрыфэгъу къысфэхъу. Анахьэу сыгу къинэжьыгъэр Москва сызэкIом Третьяковскэ галереем сычIэ­хьан амал зэрэсиIагъэр ары. «Пуш­-кинскэ картэр» уиIэмэ, чIыпIэ гъэшIэгъон зэфэшъхьафыбэ къэпкIухьан плъэ­кIыщт.

Гедыоджэ Джэнэт, Адыгэ къэралыгъо университетым истудент: — «Пушкинскэ картэр» къызфэдгъэфедэзэ зэпшъэшъэгъухэмкIэ тызэгъусэу республикэм щызэхащэрэ концерт, къэгъэлъэгъон зэфэшъхьафхэм тэкIо. Зэо лъэхъаным фэгъэхьыгъэ фильмэу тырахыгъэхэм сшIогъэшIэгъонэу сяплъы. Сихэгъэгу итарихъ нахь игъэкIотыгъэу сшIэнымкIэ ишIуагъэ къысэкIы. НыбжьыкIэ пэпчъ картэр ыгъэфедэн фаеу сэ­лъытэ.

ДЕЛЭКЪО Анет.