Адыгэ пащэ фашIыгъ
ТIопсэ районым и Ныбыгъу псэупIэ кой иадминистрацие ипащэу джырэблагъэ хадзыгъ Нэгъуцу Вадим. ПIалъэхэм анэмысыгъэу хэдзынхэр икIыгъэ илъэсым итыгъэгъэзэ мазэ ащ щыкIуагъэх.
[caption id="attachment_144798" align="aligncenter" width="800"]
ТIопсэ район администрациер.[/caption]
ХэдзакIоу хэлэжьагъэхэм япроцент 89,3-мэ амакъэхэр Нэгъуцум фатыгъэх. Тилъэпкъэгъоу Краснодар краим ипсэупIэ койхэм анахь инхэм ащыщ пащэ фашIыгъэм гущыIэгъу дишIыгъ «Адыгэ макъэм» иIофышIэу Ныбэ Анзор.
— Ныбыгъу псэупIэ коир ТIопсэ районым итхэм анахь инхэм ащыщ, муниципалитетым изыгъэпсэфыпIэ чIыпIэу хы ШIуцIэ Iушъом хахьэхэрэм агузэгу итэу мэхъу, — къеIуатэ пэщакIэм. — Нэбгырэ мин 12 щэпсэу, поселкэхэу Ныбыгъу, Тюменскэр, Агуй-Шапсыгъэ, Агуй, Майскэр ыкIи Сосновэр хэхьэх, гурыт еджэпIиплI, сэнэхьатхэр къэзытырэу зы, спорт еджэпIитIу, культурэм иунитIу, тхылъеджапIэу плIы, искусствэмкIэ зы еджапI, врачхэр ачIэсхэу амбулаторииплI, полицием иотдел итых. Iофыгъоу щыIэр зэрэмымакIэр нафэ, тызэщынэу хъущтэп.
— Сыда псэупIэ коир адрэхэм къахэзгъэщырэр?
— IэзэпIэ-зыгъэпсэфыпIэу щыт. Ары анахь шъхьаIэу къахэзгъэщырэр. Агуйрэ Ныбыгъурэ илъэситIу хъугъэшъ «санаторнэ-курортнэ сборым» фэгъэхьыгъэ программэм хэлажьэх. IэзэпIэ-зыгъэпсэфыпIэу, пансионатэу, унэе хьакIэщэу 25-рэ ыкIи муниципальнэ хы Iушъо тыгъэегъэупIитIу тиI. Мы илъэсым Агуй ипляж икIэрыкIэу тшIыжьын гухэлъ тиI. Лъэхъаным диштэу, гуIэтыпIэ, Iэрыфэгъу чIыпIэ ар хъущт. ПоселкитIу, Тюменскэмрэ Агуйрэ, «Псы къабз» зыфиIорэ программэм хэхьагъэх, ащ ишIуагъэкIэ, мы чIыпIэм ит псэуалъэхэр дгъэкIэжьыщтых. Гъэстыныпхъэ шхъуантIэр лъэныкъо шъхьаф. Поселкэу Тюменскэм IофшIэнхэр щылъэкIуатэх, охътэ благъэм фэтэрыбэу зэхэт унэу дэтхэм газ яIэ хъущт. Агуй ащ фэдэ псэупIэу дэтхэм ящэлIэгъэным ищыкIэгъэ тхылъхэри дгъэхьазырыгъэх.
[caption id="attachment_144799" align="aligncenter" width="800"]
Ныбэ Анзор.[/caption]
— Гъэмафэу кIуагъэм псыр къыздэкIым къыздихьыгъэ гумэкIыгъохэр, къызкIэхьагъэхэм ащыщ поселкэу Тюменскэри, сыдэущтэу дэжъугъэзыжьыхэра?
— IофшIэн шъхьаIэхэр зэшIохыгъэх. ПсэупIэхэр тэгъэкъэбзэжьых, зэтедгъэпсыхьажьынхэу ары къэнагъэр.
— Агуй-Шапсыгъэ сыд фэдэ зэхъокIыныгъэхэр фэхъущтха?
— Хы ШIуцIэ Iушъо Шапсыгъэм адыгэ къуаджэу итхэм ар анахь ин, нэбгырэ минитIу фэдиз щэпсэу. Гъэстыныпхъэ шхъуантIэм иещэлIэнэу илъэсыбэ хъугъэу зэпымыфэщтыгъэр гъунэм етфылIэн тлъэкIыгъ. А Iофыр къызэрыкIуагъэп, кIыхьэ-лыхьэ хъугъагъ. Джы къуаджэм газ иI. ЯмыщэлIагъэу щагу заулэ къэнагъэшъ, мы илъэсым ахэми алъыдгъэIэсынэу тэгугъэ. Ащ нэмыкIэу илъэсыбэ хъугъэу къоджэдэсхэр зыгъэгумэкIыхэрэ IофыгъуитIу щыI. Ахэр псы къабзэу зэшъощтхэмрэ, псы шIоир зыдэкIощтымрэ япхыгъэх. ЦIыфхэр зашъохэрэр псынэкIэчъхэм къахэкIызэ къаIэкIэхьэ, арышъ, гъэмэфэ уахътэм зэпыухэр фэхъух, псыри шапхъэхэм адиштэрэп. Псы шIоир зыдэкIощтыр щыIахэп. Джа щыкIагъэхэм ядэгъэзыжьын ыуж тит. Пстэумэ апэу псырыкIуапIэмрэ псы шIоим икIуапIэхэмрэ Агуй исоциальнэ псэуалъэхэм, еджапIэм, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм, культурэм зыщыпылъхэ ыкIи зыгъэпсэфыгъо уахътэр зыщагъэкIорэ Гупчэм, амбулаторием, почтэм ятщэлIэщтых, етIанэ цIыфхэм афэттIупщыщт. ПсэупIэм ежь ипсыкъычIэщыпIэ иIэнэу проект тэгъэхьазыры.
— Къуаджэм имэщыт сыд рыкIощта?
— Ари бэшIагъэу щыIэ Iофыгъохэм ащыщ. ПсэолъэшIыным ищыкIэгъэ тхылъ зыпари амыгъэхьазырэу, цIыфхэм къаугъоигъэ ахъщэкIэ ар агъэуцугъ. Аухыгъэу цIыфхэр Тхьэм щелъэIух, ау псэуалъэр хэбзэгъэуцугъэм диштэу зэрамытыгъэм къыхэкIкIэ Iофхэр къыпэкIых. Юридическэ хэкIыпIэу фэхъущтым тылъэхъу. Районым ипащэхэр къыддеIэнхэшъ, мэщы- тыр зычIэт унэр зэрищыкIагъэм тетэу тхыгъэ хъунэу тэгугъэ. ЦIыфхэр ащ лъэшэу ежэх.
Корр: Нэгъуцу Вадим ТIопсэ районым ит селоу Куйбышевкэм, джы Агуй-Шапсыгъ, къыщыхъугъ, унэгъо къызэрыкIо къихъухьагъ. Ятэ-янэхэм, Хьамедэрэ Шафихьатрэ, ицIыкIугъом къыщыублагъэу IофшIэныр шIу ылъэгъуным, гущыIэу ытыгъэм фэшъыпкъэжьыным фагъэсагъ. Ыныбжь илъэси 6 зыхъугъэм къыщыублагъэу дзюдом пылъыгъ, 14-м къызехъум Краснодар краим ихэшыпыкIыгъэ командэ хэтэу бэнагъ, спортымкIэ мастер хъунымкIэ кандидат.
Мыекъуапэ иавтотранспортнэ техникум къызеухым ыуж дзэм къулыкъу щихьыгъ. 1996-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 2008-м нэс УФ-м ошIэ-дэмышIэ IофхэмкIэ и Министерствэ имэшIогъэкIосэ къулыкъу хэтыгъ. Илъэс IофшIагъэхэр ригъэкъухи къыхэкIыжьыгъ, джы зыIухьэгъэ IэнатIэм ыпэкIэ Iахьэзэхэлъ обществэу «Туапсинский морской торговый порт» зыфиIо- рэм иводителыгъ.
Вадим УФ-м ошIэ-дэмышIэ IофхэмкIэ и Министерствэ имедальхэмкIэ мызэу, мытIоу къыхагъэщыгъ, «За отличие в службе» зыфиIорэм ишъошищ иI. 2021-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу гидрометеорологиемкIэ Урысые къэралыгъо университетым заочнэ шIыкIэм тетэу щеджэ, экологиемрэ чIыопсым игъэфедэнрэ япхыгъэ сэнэхьат зэрегъэгъоты.
ИлъэсипшIым ехъугъэу хы ШIуцIэ Iушъо шапсыгъэхэм я «Адыгэ Хасэ» иIофшIэн чанэу хэлажьэ. 2014-рэ илъэсым
Агуй-Шапсыгъэ и «Чылэ Хасэ» итхьаматэу хадзыгъагъ. Ныбыгъу псэупIэ коим инароднэ депутатхэм я Совет изэIугъэкIэгъуитIум, 2014 — 2019-рэ илъэсхэм, ахэтыгъ, нэужым, 2023-м нэс, итхьамэтагъ.
Ар джы къалэу ТIуапсэ имэрэу Артем Бересневыр ары зычIыпIэ ихьагъэр. ИIэнатIэ зэрэIухьэрэм фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэр зыщыкIогъэ мэфэ дэдэм Вадим Хьамедэ ыкъом ыныбжь илъэс 50 хъугъэ.
НЫБЭ Анзор.