Top.Mail.Ru

IупкIэу гущыIэнхэм фэшI

КъыткIэхъухьэрэ лIэужхэм адыгабзэр икъу фэдизэу зэрамышIэрэр, гущыIэхэр, макъэхэр тэрэзэу къызэрамыIохэрэр къыдалъытэзэ, сэнэхьат IэпэIэсэныгъэм хэгъэхъогъэнымкIэ Адыгэ республикэ институтым егъэджэн IофшIэнымкIэ IэпыIэгъоу «Макъэхэр зэхэфыгъэу зэхэтхынхэм зетэгъасэ» зыфиIорэр къыдигъэкIыгъ.

Ар анахьэу зыфэгъэхьыгъэр ублэпIэ классхэм ащеджэхэрэр ары, ау кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэми ащагъэфедэн алъэкIыщт. ЗэрагъэнафэрэмкIэ, ар гурыт еджапIэхэм аратыщт, апэрэ тхылъ цIыкIухэр къыдэкIыгъэх, пчъагъэм джыри хагъэхъон мурад яI. Электроннэ шIыкIэм тетэу нэбгырэ пэпчъ ыгъэфедэн ылъэкIыщт, институтым исайт ар къырагъэхьагъ.

— КIэлэегъаджэхэмкIэ Iэры­фэгъоу, гупсэфэу ар щытыщт. Егъэджэн сыхьатым хьарыфэу щызэрагъашIэрэм елъытыгъэу, кIэлэцIыкIухэм къамыIошъурэм нахь игъэкIотыгъэу Iоф дашIэн алъэкIыщт. Усэ сатырэ цIыкIухэр итых, ахэр анахьэу зыфэ­Iоры­шIэхэрэр мэкъэ къыкIэ­IотыкIы­жьыныр ары. Ащ кIэ­лэеджа­кIохэм яжэрыIо жабзэ нахь епсыхьэ ыкIи къяхьылъэ­кIырэ макъэхэм якъэIон нахь псынкIэ къафешIы. Лъэпкъ зэ­фэшъхьаф­хэм къахэкIыгъэхэу адыгабзэр зэзыгъашIэхэрэм апае материалхэр мыщ къыдэхьагъэх. Макъэхэр тэрэзэу, къабзэу кIэлэеджа­кIом къаIоным егъэсэгъэнхэмкIэ ыкIи яжэрыIо хэхъоныгъэ фэшIыгъэнымкIэ шIуагъэ пылъ, — еIо КIэсэбэжъ Нэфсэт.

Макъэ пэпчъ епхы­гъэу нэрылъэгъу сурэтиплI къыщытыгъ, ахэм гущы­Iэухыгъэхэр адыгабзэкIи, урысыбзэкIи акIэтхагъэх. А гущыIэухыгъэ дэдэхэр усэ сатырхэм ахэтых.

БзитIумкIи къэтыгъэ гущыIэ­у­хыгъэхэу сурэтхэм акIэтха­гъэхэр пычыгъо-пычыгъоу гощы­гъэх ыкIи гущыIэхэм ударение­ри ащыгъэнэфагъ, ау адыгэбзэ ударением узэмызэгъын горэхэри къыхэкIынхэкIи мэхъу. Ащ ылъапсэр адыгабзэм иударение джыри икъу фэдизэу зэхэфыгъэу зэрэщымытыр ары. Ау ащ пае къэмынэу, гущыIэм имэхьанэ къыбгурымыIонэу щытэп. Егъэджэн пособием кIэлэеджа­кIохэр зэрыгъозэщт тамыгъэхэр къыщытыгъэх.

Сэнэхьат IэпэIэсэныгъэм хэ­гъэхъогъэнымкIэ Адыгэ респуб­ликэ институтым гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ Министерствэр иIэпыIэгъоу Iоф­шIагъэр къыда­гъэкIы. Ар зэхэзыгъэуцуагъэр редакционнэ-къэбарлъыгъэIэс отделым инаучнэ IофышIэ шъхьаIэу, педагогикэ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу КIэсэбэжъ Нэфсэт.

Пособием икъыдэгъэкIын зиIахьышIу хэлъыр ыкIи пшъэ­дэкIыжь зыхьырэр институтым ипащэу, педагогикэ шIэныгъэ­хэмкIэ кандидатэу, доцентэу Тхьагъу Фатим, научнэ редакторыр филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профессорэу Бырсыр Батырбый. Рецензентхэр институтым иIофышIэу, филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу Шорэ Жанн, филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, доцентэу Блыпэшъэо Мир, Адыгэ республикэ гимназием пэублэ классхэмкIэ кIэлэегъаджэу, Урысые Федера­цием гъэсэныгъэмкIэ иотличникэу Шхъый Фатим.

— Адыгэ литературабзэу тэ дгъэфедэрэр лIэуж нахьыжъхэм къытфагъэнэгъэ осэнчъэ кIэн. Арэу щытми, ренэу угу илъын фае адыгэ литературэ къэIокIэ шапхъэхэм якультурэ зэрегъэсэгъэнхэ ыкIи зэрахэгъэхъогъэн фаер. ИщыкIэгъэ екIолIакIэхэр умыгъэфедэу, ар ежь-ежьырэу хъун ылъэкIыщтэп. КIэлэегъа­джэм анахьэу ынаIэ зытыри­гъэтын фаер къэIокIэ тэрэзыр аригъэшIэныр ары. Жабзэм ихэгъэхъон фэгъэхьыгъэ Iофыгъоу еджапIэм зэрихьэхэрэм ащыщ къэIокIэ тэрэзкIэ гъэпсыгъэ жабзэр гъэфедагъэу гущы­Iэлъэ угъоигъэр гъэбаигъэныр. КIэлэеджакIохэр адыгэ литературабзэм ишапхъэхэм атетэу гущыIэнхэ фае, — еIо КIэсэбэжъ Нэфсэт.

КъэIуакIэмкIэ культурэр ­зыпкъ игъэуцогъэнымкIэ ыкIи хэгъэхъогъэнымкIэ анахь охътэшIукIэ алъытэрэр ублэпIэ классхэр ары. ТигущыIэгъу къы­зэрэтиIуагъэмкIэ, кIэлэегъа­джэхэм макъэхэм ягъэпсын хэукъоныгъэу хашIыхьагъэхэр къыдалъытэзэ зэхэубытэгъэ Iоф­шIэнхэр агъэцакIэхэ зыхъу­кIэ, къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм жэбзэ дахэ аIулъ хъущт, IупкIэу къэгущыIэщтых.

ДЕЛЭКЪО Анет. Сурэтхэр: Iэшъынэ Аслъан.