Адыгеим имэшIогъэкIосэ-къэгъэнэжьын къулыкъу иныбжьыкIэ хэшыпыкIыгъэ куп илъэс зэкIэлъыкIохэм Къыблэ федеральнэ шъолъырымкIэ анахь дэгъухэм ясатырэ хэт.

Фэшъхьаф шъолъырхэм ягъэ­пшагъэмэ, республикэм икуп ныбжьыкIэ, 2013-рэ илъэсым зэхащагъ. Ары нахь мышIэми, къэгъэлъэгъонышIухэр иIэх: зэнэкъокъу пэпчъ хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэм ащыщ къымыхьэу къыгъэзэжьырэп.

— Урысыем инэмыкI шъо­лъырхэм мыщ фэдэ купхэр зяIэхэр илъэсипшI пчъагъэ хъугъэ. Ахэм ягъэпшагъэмэ, тэ бэшIагъэп а лъэныкъом тызы­дэлажьэрэр, ушъхьагъури къэIогъуай. Ау къыхэзгъэщы сшIоигъу, игъо дэдэу тиIэ хъугъэ, сыда пIомэ непэ Iоф зыдатшIэрэ ныбжьыкIэхэр тисэнэхьат инеущырэ маф. Мыбэми, къулы­къум щылажьэ зышIоигъохэу, зимурадхэр ащ езыпхыхэрэр цIыкIухэзэ къыхэтэгъэщых. Лыгъэр зыфэдэр, ащ игъэкIосэжьын мэшIогъэкIуасэр зэрекIолIэн фаер ятэгъэлъэгъу, фэтэгъасэх, — къыддэгощагъ Адыгеим имэшIогъэкIосэ-къэгъэнэжьын къулыкъу иныбжьыкIэ хэшыпыкIыгъэ куп итренерэу, АР-м ошIэ-дэмышIэ IофхэмкIэ и ГъэIорышIапIэ мэшIогъэкIосэ къулыкъум ыкIи къэгъэнэжьын Iофхэр зэшIохыгъэнхэмкIэ отделым ипащэ игуадзэу Хъуадэкъо Налбый.

ПстэумкIи, Адыгеим имэшIогъэкIосэ-къэгъэнэжьын къулыкъу иныбжьыкIэ хэшыпыкIыгъэ куп нэбгырэ 17-р хэт, аныбжь илъэси 8-м къыщегъэжьагъэу 18-м нэсы. Ащыщхэр еджапIэм чIэсых, языхэр апшъэрэ еджапIэм, колледжхэм сэнэхьатхэр ащызэрагъэгъотых. Еджэным къелыжьырэ уахътэр къыдыхэлъытагъэу тхьамафэм щэгъогогъо ахэм гъэхьазырынхэр яIэх. IофшIэным изэфэхьысыжьхэр зэнэкъокъухэм къащэлъагъо.

— Къыблэ федеральнэ шъо­лъырымкIэ зэнэкъокъухэм ре­нэу я 2-рэ, я 3-рэ чIыпIэхэр къащитэхых, апэрэ тымыхъушъунэуи щытэп, ау нэбгырэ пчъагъэмкIэ тыкъикIырэп, 17-р мэкIаIо. Къыт­факIорэр нахьыбагъэмэ, ти­амалхэри нахь иныщтыгъэх. Районхэми тащылэжьагъэмэ дэгъугъэ, ау зэпыфэгорэп. Джы­рэкIэ къытфэкIорэ кIэлэцIыкIу­хэр Мыекъуапэрэ ащ къыпэIулъ псэупIэхэмрэ къарэкIых. Шъыпкъэ, тиIофшIэнкIэ дэгъэзыгъэ горэхэри тэри тиIэх, етIани гъэхьазырын IофшIэнымкIэ икъоу тызэтегъэпсыхьагъэп. Ау щыкIагъэмэ ядэгъэзыжьын ты­дэлажьэ, — къеIо Хъуадэкъо Налбый.

Агу римыхьымэ, ныбжьыкIэхэр ебгъэзынхэ плъэкIыщтэп. Зыуж итхэр ашIогъэшIэгъонынымкIэ, ежь Налбый тренерышъ, бэу елъытыгъэу къыхегъэщы. Ащ къыхэкIэу гъэхьазырынхэм ре­нэу кIэ горэ ахегъахъо. Ялэгъум фэдэу адэгущыIэ, къыщымыщынэнхэм, цыхьэ къыфашIыным тырегъэгушIухьэх, емызэщынхэм ынаIэ тырегъэты. Ежь ычIыпIэ иуцощтхэр зэригъэхьазырхэрэр къыгурыIоу, ыпсэ хилъхьэзэ адэлажьэ. НыбжьыкIэхэм мэшIогъэкIосэным зыфагъэсэрэ къодыерэп, ащ дакIоу япсауныгъи апсыхьэ. Ау ащи изакъоп. ЫужкIэ сэнэхьатым зищыIэныгъэ езыпхы зышIоигъохэр къахэкI­хэмэ, купым зэрэхэтхэр къа­шъхьэпэжьы. ОшIэ-дэмышIэ Iоф­хэмкIэ апшъэрэ еджапIэм чIэхьанхэмкIи яшIуагъэ къекIы. Мары илъэс пчъагъэрэ купым зыщызыгъэсэгъэ нэбгыритIу Ивановскэ ыкIи Екатеринбург адэт академиехэм ачIэхьагъэхэу непэ ащеджэх. Сэнэхьатыр зэрагъэгъотымэ къагъэзэжьынышъ, IофшIэныр Адыгеим щылъагъэ­кIотэнэу яжэх.

Ежь Хъуадэкъо Налбый спортым къыхэкIи ошIэ-дэмышIэ IофхэмкIэ ГъэIорышIапIэм Iоф щишIэнэу хъугъэ. ИцIыкIугъом мыщ фэдэ купхэр, егъэджэнхэр зэрэзэхамыщэщтыгъэр ыгу къео. Ежь иныбжьыкIэгъум ащ икъэбар къафэзыIотэщтхэр, фэзыгъэсэщтхэр щыIагъэхэмэ нахьыжьэу мэшIогъэкIосэ сэнэхьатым къыфакIощтыгъэу елъытэ. Непэ Налбый ныбжьыкIэхэр зэригъа­сэхэрэм дакIоу иIофшIэн шъхьаIи егъэцакIэ — машIом зыкъыштагъэмэ, купым хэтэу дэкIы, егъэ­кIуасэ.

— МашIор щынагъо, ау сэ сигъащтэрэп, ары пакIошъ, ащ сытекIон зэрэслъэкIырэм тхъагъо хэсэгъуатэ. Зыгорэ къызэрэбгъэ­нэжьырэм уимыгъэгушхомэ, ущымылажьэмэ нахьышIу. Укъэ­­щтэнэу уахътэ уиIэрэп, ащ уегупшысэрэп. Ар сэ сиIофшIэ­нэу згъэцэкIэн фаер ары. ЕтIанэ шIуагъэ къызэрэпхьырэр пшIэ зыхъукIэ, ары пакIошъ, зыгорэм ищыIэныгъэ къэбгъэнэжьыгъэ зыхъукIэ — джары шъхьаIэр. Ары кIэлэцIыкIухэм анэзгъэсынэу зыуж ситыри, сыздэлажьэ­рэри, — къыддэгуащэ Хъуадэкъо Налбый.

Налбый ныбжьыкIэ закъохэр арэп ыгъэхьазырхэрэрэр, мэшIо­гъэкIосэ къулыкъум Iоф щызышIэрэ ныбжьыкIэхэри къызгуегъэуцохэшъ, купым игъэхьазырынкIэ зыдегъэлажьэх. Ежьым IофшIэныр ыгъэтIылъмэ, ар лъызыгъэкIотэщтхэр зэрэщыIэнхэ фаем джы къыщегъэжьагъэу егъэгумэкIы. Сыд фэдэ сэнэхьаткIи лIэужыкIэхэр къэбгъэнэнхэр Налбый Iоф шъхьаIэу елъытэ.

Анцокъо Ирин. Сурэтыр: Хъуадэкъо Налбый ихъарзынэщ.