Ия 100-рэ илъэс зэфишIыжьыгъ
Адыгэ Республикэм илъэпкъ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» ия 100-рэ илъэс мэфэкI пчыхьэзэхахьэкIэ зэфишIыжьыгъ. Илъэсым къыкIоцI зэхащэгъэ хьакIэщхэм ар якIэух-зэфэхьысыжь хъугъэ.
Iофтхьабзэр КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ къэралыгъо музеим икъутамэу Мыекъуапэ щыIэм щыкIуагъ. Хабзэм, общественнэ зэхахьэхэм, къэбарлъыгъэIэс амалхэм ялIыкIохэр, гъэзетеджэхэр, творческэ купхэр ащ хэлэжьагъэх. Мы илъэсымкIэ аужырэ хьакIэщыр зэрищагъ гъэзетым иредактор шъхьаIэ игуадзэу, УФ-м изаслуженнэ журналистэу Тэу Замирэ. Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат редакцием къыфигъэхьыгъэ шIуфэс тхылъымкIэ ащ пчыхьэзэхахьэр къызэIуихыгъ.
«Адыгэ макъэм» сэнаущыгъэ ин зыхэлъ цIыфхэм Iоф щашIэ. Гъэзетыр лъэпкъ просвещением игупчэу, адыгэ шэн-хабзэхэм мэхьанэшхо защыратырэ чIыпIэу сыдигъуи щытыгъ ыкIи арэущтэу къэнэжьы… Iофэу ышIэрэм лъэпкъымкIэ мэхьанэшхо иI. ТапэкIи иIофшIэн къыщимыгъакIэу, хахъохэр ышIынхэу гъэзетым фэсэIо», — къыщеIо Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ ишIуфэс тхылъ.
ЛIышъхьэм игущыIэхэм адыригъэштагъ АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр. ЛIэшIэгъу зыныбжь гъэзетым икъэбар пIотэжьынэу зэрэщымытыр, непэ щылажьэхэрэми, ыпэкIэ Iоф щызышIагъэхэми «тхьауегъэпсэу» иныр зэряфэшъуашэр игущыIэ къыщыхигъэщыгъ. ХэхъоныгъэшIухэр ышIыхэзэ «Адыгэ макъэм» иятIонэрэ лIэшIэгъу ыублэнэу фэлъэIуагъ ыкIи редакцием иIофышIэхэу ХъутIыжъ Нусетэ, Ацумыжъ Хьылым, Ныбэ Анзор ыкIи Анцокъо Иринэ рэзэныгъэ тхылъхэр къафигъэшъошагъэх.
Гъэзетым имызакъоу хъытыу нэкIубгъохэми мафэ къэс къэбарыкIэхэр адыгабзэкIи, урысыбзэкIи, тыркубзэкIи къарэхьэх. Ныбжьэу зэрыуцуагъэм къарыукIэ къыхилъхьагъэу уахътэм дырегъаштэ.
— «Адыгэ макъэр» адыгэ макъэу зышIырэр мыщ щылэжьэрэ закъохэр арэп. Ар шъоры, непэ типчыхьэзэхахьэ къекIолIагъэхэр, тигъэзетеджэхэр, республикэм щыпсэухэрэр, къизытхыкIыхэрэр ары. А зэкIэри «Адыгэ макъ» пIомэ тефэу сэлъытэ. Арышъ, Iофэу тшIэрэр цIыфхэм апай. Уахътэми ыуж зыкъидгъанэрэп. IофшIэным кIэу къыхахьэхэрэр, гъэзетеджэхэмкIэ нахь Iэрыфэгъу хъущт екIолIакIэхэр тэгъэфедэх, — къыIуагъ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» иредактор шъхьаIэу МэщлIэкъо Саидэ. Джащ фэдэу Къэрэщэе-Щэрджэс, Къэбэртэе-Бэлкъар республикэхэм, Абхъазым ялъэпкъ гъэзетхэм япащэхэр видеозэпхыныгъэкIэ "Адыгэ макъэм" къыфэгушIуагъэх, тапэкIи зэдэлэжьэныгъэр зэрэлъагъэкIотэщтыр къаIуагъ.
ИлъэсыкIэм ипэгъокIэу «Адыгэ макъэм» ихъытыу нэкIубгъо «СипцIыикъ» зыфиIорэ зэнэкъокъур щырекIокIыгъ. ИлъэсыкIэ чъыгхэр зыгъэуцугъэхэм ясурэттехыгъэхэр ащ къагъэхьыгъэх. НэкIубгъом икIэтхакIохэмрэ редакцием иIофышIэхэмрэ анахь пцIыикъ дахэу алъытагъэхэр къыхахыгъэх. ТекIоныгъэ къыдэзыхыгъэхэ Делэкъо Динарэрэ Шагъундэкъо Даринэрэ мэфэкI пчыхьэзэхахьэм къырагъэблэгъагъэх ыкIи IэпэIасэу Боджэкъо Бэлэ ышIыгъэ адыгэ быракъхэр шIухьафтынхэу щаратыжьыгъэх.
Редакциер зыдэлажьэрэр гъэзетым икъыхэутын закъоп. Общественнэ зэхахьэхэм чанэу Iоф адешIэ. Адыгэ Хасэр игъусэу мы илъэсым хьакIэщхэр зэхащагъэх, республикэм ибзылъфыгъэхэм я Союз джащ фэдэу зэпхыныгъэ дыриI. Ахэм япащэхэу ЛIымыщэкъо Рэмэзанрэ Вэрэкъо Хьалимэтрэ ярэзэныгъэ гущыIэхэр редакцием къыфагъэзагъэх.
АКъТРК-м шIухьафтын гъэшIэгъон гъэзетым къыфигъэхьазырыгъ. Ащ илIыкIо куп хэтхэр «Адыгэ макъэр» зыщыхэутыгъэ гъопэ кIэко джанэхэр зэфэдэу ащыгъхэу къэкIуагъэх ыкIи гъэзетым имэфэкI ехъулIэу ТIэшъу Светланэ ытхыгъэ усэ гъэшIэгъоным къеджагъэх. КъэIогъэн фае, Адыгэ телерадиокомпаниемрэ «Адыгэ макъэмрэ» зэпхыныгъэ пытэ яI. Ащ фэшъхьафэу IофшIакIохэмкIэ бэрэ «зэхъожьых». Редакцием щылажьэхэрэм яIофшIэн телевидением щылъагъэкIуатэу, е ащ Iоф щызышIагъэхэр гъэзетым къэкIожьхэу бэрэ къыхэкIы. Зы лъэныкъоу зыфэгъэзагъэхэм зэнэкъокъуныгъэ азыфагу къыримылъхьэу Iоф зэдашIэ. Республикэ гимназием икIэлэеджакIохэри Iофтхьабзэм ихьэкIагъэх. «Адыгэ макъэм» зэреджэхэрэр ахэм нэрылъэгъу къашIыгъ. БзэмкIэ Iоф зышIэщт лIэужыкIэхэр къыхэхыгъэнхэр ыкIи гъэхьазырыгъэнхэр гъэзетым пшъэрылъэу зыфигъэуцужьыхэрэм ащыщ. Мы лъэныкъомкIи IофшIэн гъэнэфагъэ егъэцакIэ. Республикэм ирайонхэм дэкIыгъохэр ащызэхещэх, «Адыгэ макъэм» иIофышIэхэр ныбжьыкIэхэм гущыIэгъу афэхъух. БзэмкIэ тхэ зышIоигъохэр къахэкIымэ IэпыIэгъу афэхъуным зэрэфэхьазырхэр шIоигъоныгъэ яIэмэ непэ щегъэжьагъэу гъэзетым къыдэлэжьэнхэ зэралъэкIыщтыр агурагъаIо.
Пчыхьэзэхахьэр къыгъэдэхагъ творческэ купэу «Ошъадэм». Хъурэнэ Азэ, Нэгъой Заур амакъэхэр щыIугъэх, «Синдикэм» къэшъо дахэхэр къышIыгъэх. Джащ фэдэу IэпэIасэу, орэдыIоу Хъурэнэ Азэ Адыгэ макъэм итамыгъэ дышъэ IуданэкIэ зыщыхэдыкIыгъэ илъэсыкIэ джэгуалъэр редакцием шIухьафтын къыфишIыгъ.
КъокIыпIэм имузей и Темыр-Кавказ къутамэ ипащэу ШъэуапцIэкъо Аминэт «Адыгэ макъэм» илIэшIэгъу илъэс дахэу зэрэзэфихьысыжьыгъэр, лъэпкъымкIэ мэхьанэ ин зиIэ чIыпIэ хэхыгъэм итэу неущрэ мафэм зэрэхахьэрэр къыIуагъ.
Адыгэ хабзэкIэ пчыхьэзэхахьэм удж хъураер кIэух фэхъугъ. Гъэзетым Iоф щызышIэрэ пшъашъэхэм Боджэкъо Бэлэ ишъуашэхэр ащыгъыхэу дахэу къырехыгъэх.
«Адыгэ макъэм» итамыгъэ зытешIыхьэгъэ торт иныр а зэпстэум язэфэхьысыжь хъугъэ.
Анцокъо Ирин.