Унагъор мылъку пстэуми анахь лъапI
2024-р — унагъом и Илъэсэу агъэнэфагъ. ЦIыфым ищыIэныгъэкIэ унагъом мэхьанэшхо иI. Унэгъо зэгурыIожьыр обществэм зыпкъитыныгъэ иIэным фэIорышIэ.
Арышъ, непэкIэ унагъом игъэпытэн тиобществэ пшъэрылъ шъхьаIэу иIэхэм зэу ащыщ. Ащ епхыгъэу Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр Урысыем щызэшIуахых.
ЗэгурыIоныгъэ зэрылъ унэгъуабэ Адыгеим ис. Ахэм ащыщ Шэуджэн районым икъуаджэу Хьакурынэхьаблэ щыпсэухэрэ Пановхэр. Зэшъхьэгъусэхэу Руслъанрэ Бэллэрэ врачых, кIэлэцIыкIуи 5 зэдапIу. Мыхэм яунагъо районым дэгъоу щызэлъашIэ, лъытэныгъэ афашIы.
Ным и Мафэ ехъулIэу Адыгеим и ЛIышъхьэ зыфэгушIуагъэхэм Бэллэ ахэфагъ ыкIи ащ ахъщэ шIухьафтыным дипломэу «Материнская слава» зыфиIорэр кIыгъоу къыратыгъэх. Унэгъо зэгурыIожьэу кIэлэцIыкIуитф зыщапIурэм ылъапсэ тэри зыщыдгъэгъозагъ, бысымгуащэм гущыIэгъу тыфэхъугъ.
Джыри медицинэ университетым щеджэхэзэ нэбгыритIур нэIуасэ зэфэхъугъэх. Охътэ гъэнэфагъэ тешIагъэу псэогъу зэфэхъухэмэ зэрашIоигъор къагурыIуагъ.
— Руслъан илъэсищкIэ сапэ итэу еджэщтыгъ. 2005-рэ илъэсым тыкъэзэрэщагъ. Ежь зэу Шэуджэн район гупчэ сымэджэщым Iоф щишIэнэу кIуагъэ, илъэсищ тешIагъэу, интернатурэ ужым, сэри мыщ къэзгъэзэжьыгъ, — къыIуагъ Бэллэ.
Мы уахътэм Руслъан район сымэджэщым иврач шъхьаI, Бэллэ — терапевт. Зэшъхьэгъусэ ныбжьыкIэхэм унагъо ашIэным еджэнри IофшIэнри пэрыохъу фэхъугъэхэп. АIэ зэкIэдзагъэу, яIорэ яшIэрэ зэхэлъэу щыIэныгъэ гъогум зэдытетых. Илъэс 18 хъугъэ унагъом иджэныкъо машIо зыблэрэр. Анахь тын лъапIэу яIэу алъытэрэр ялъфыгъэхэр ары.
— ЗэгурыIоныгъэрэ лъытэныгъэрэ зэшъхьэгъусэхэм зэфыряIэмэ, сыд фэдэ Iофыгъуи зэшIуахыныр нахь IэшIэх къафэхъущт, — еIо Бэллэ. — ГукIэгъуныгъэ уазыфагу илъэу, уилъфыгъэхэм яхъяри якъини адэбгощын плъэкIэу ашъхьагъ уитымэ, насыпыгъэкIэ сэлъытэ.
Сыд фэдэрэ лъэхъани анахь мэхьанэ зэратырэр сабыир ары. Ащ насыпыр къыдакIоу адыгэхэм алъытэ. КIэлэцIыкIур щыIэныгъэм зэрилъапсэр къыушыхьатэу, ащ насыпи гушIуагъуи унагъом къырехьэх. Пановхэм яунагъо а гушIуагъор непэ илъ, кIэлищрэ тIолъфэныкъохэу пшъэшъитIурэ яI. Бэллэ сыдигъуи сабыибэ иIэнэу фэягъ, ау анахьэу зыкIэхъопсыщтыгъэр пшъашъэ къыфэхъуныр ары.
— Пшъэшъэ цIыкIум сырянэнэу сыфэягъ. КIэлищым ауж, «Тхьэр бай» зэраIоу, пшъэшъэ тIолъфэныкъохэр къытфэхъугъэх. Гухэлъ чыжьэу зыдэсIыгъыгъэр къыздэхъугъ, — еIо гушIозэ Бэллэ.
Анахьыжъэу Расул я 11-рэ классым щеджэ. Янэ-ятэхэм ясэнэхьат къыхихыгъэп, юриспруденцием ылъэныкъокIэ зигъазэ шIоигъу. Аслъан я 8-рэ классым ис. Мыр кIэлэ гъэшIэгъон, творческэу щыт. Илъэсибгъу ыныбжьэу комиксхэр сурэт ышIыхэу ыублагъ. Рассказхэр, усэхэр етхых, Iофтхьабзэу еджапIэм щызэхащэхэрэм зэкIэми ахэлажьэ. Урысые зэнэкъокъоу «Живая классика» зыфиIорэм районымкIи, республикэмкIи тIогъогогъо апэрэ чIыпIэр къащыдихыгъ. Азэмат я 3-рэ классым ис, къыхихыщт сэнэхьатым джыри тыриубытагъэп. АнахьыкIэхэу Иннэрэ Иринэрэ илъэсищ аныбжь, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм макIох. Мы уахътэм ахэм сабый чэфыгъор нахь къапэкIы, унагъом исхэм зэкIэми янэплъэгъу фабэ ахэм афэгъэзагъ.
— КIэлэцIыкIухэм япIуныгъэ-гъэсэныгъэкIэ анахь шъхьаIэу слъытэрэр щысэшIухэмкIэ укъякIолIэныр ары. ГущыIэ закъокIэ сабыир бгъэсэн плъэкIыщтэп. Ны-тыхэм щысэ арагъэлъэгъумэ, ишIуагъэ къэкIощт. Сыдэу зыпшIыгъэми, уилъфыгъэхэр о къыпфэдэщтых, — хегъэунэфыкIы Бэллэ.
Джащ фэдэу Пановхэм якIэлэцIыкIухэм адыгэ шэн-хэбзэ зэхэтыкIэхэр ягъэшIэгъэнхэм бгъуитIумкIи янэжъхэр дэлажьэх.
Унагъом ышъхьэр хъулъфыгъэр ары. Ащ мэхьанэу уна-гъом щыриIэр бзылъфыгъэм зэралъигъэIэсырэм елъытыгъ. Тым игущыIэ пытэ хэмытэу сыд фэдэрэ Iофыгъуи зэшIохыгъэ хъурэп. Руслъан хэбзэ IофшIэным охътабэ тырегъэкIуадэми, иунагъо щыгъупшэрэп. Тым ищынагъо кIалэхэм дэгъоу зэхашIэ.
— Унагъор — зэрэщытэу сидунай, сэркIэ ар зэкI, — къытиIуагъ Руслъан.
Ным ыпшъэ ифэрэр бэ: IофшIэным къыщегъэжьагъэу гыкIэни, тхьакIэни, пщэрыхьани, егъэджэжьыни… Ау тигущыIэгъу ахэр къиныгъохэкIэ ылъытэрэп.
— Шъыпкъэ, джырэ уахътэм сабыибэ къэпIэтыныр псынкIэп, ау лъфыгъабэ зэрэсиIэм зы мафи сырыкIэгъожьэу къыхэкIыгъэп, — еIо Бэллэ. — Мылъкум нахь лъапIэу дунаим тетыр сабыим ищх макъ. Ар нахьыбэрэ зэхэсхыным пае сыд фэдэ къиныгъуи зэпысчыщт.
ШIулъэгъурэ гукIэгъурэ зэрылъ унагъор кIэгъэкъон пытэу щыт, ащ фэдэм укъихъухьаныр насыпыгъэшху. УапэкIэ къикIырэ къинхэр зэпэозгъэчырэр уигупсэхэмрэ уиIахьылхэмрэ къыпфыряIэ гуфэбэныгъэр ары. Джар зэхашIэзэ Пановхэм якIэлэцIыкIухэр къэтэджых.