Мамырныгъэм, зэгурыIоныгъэм ясаугъэт
Зэкъошныгъэм ипчэгоу Мыекъуапэ дэтыр загъэпсыгъэр тыгъэгъазэм и 28-м илъэс 55-рэ мэхъу.
[caption id="attachment_143566" align="aligncenter" width="800"]
А. Iэшъын[/caption]
Мыр республикэм икъэлэ шъхьаIэ архитектурнэ теплъэ дахэ зиIэ чIыпIэу дэтхэм ахэпчын умылъэкIынэу язы Iахь. ЗэлъашIэрэ советскэ скульпторэу М. Г. Манизер ыкIи ащ ыкъоу О. М. Манизер зэгъусэхэу 1968-рэ илъэсым саугъэтэу «Навеки с Россией» зыфиIорэр а пчэгум щызэтырагъэпсыхьагъ.
Адыгэхэмрэ урысхэмрэ лIэшIэгъуиплIым зэдыряIэгъэ зэкъошныгъэм мыр ишыхьат хъугъэ. Саугъэтыр Адыгеим итамыгъэ шъхьаIэхэм зэу ащыщ. Гурыт лIэшIэгъухэм щыIэгъэ шъуашэхэр зыщыгъхэ дзэкIолIитIум ятеплъэу метриплI зилъэгагъэр джэрзым хэшIыкIыгъ. Ахэр зэготэу щытых, аIэхэр благъэу зэнэсых, тарихъ хъугъэ-шIагъэр зэзыпхыгъэ тхьапэр зэгохыгъэу зэдаIыгъ. Саугъэтым ычIэгъ «Навеки с Россией» тетхагъ. Метрэ 25-рэ зилъэгэгъэ пкъэу фыжьышъоу «1557 — 1957-р» зытетхагъэр дзэкIолIхэм ашъхьагъ ит.
Зэкъошныгъэм ипчэгу ихудожественнэ теплъэ зиIэшIагъэр сэнаущыгъэшхо зыхэлъ архитекторэу И. Е. Рожиныр ары.
Тарихъым къызэрэхафэрэмкIэ, мы пчэгур къалэм зыдэтыр бэшIагъэ ыкIи зэреджэщтыгъэхэр «Дровяная». А илъэс чыжьэхэм мыщ гъэтIылъыпIэ итэу мэзхэм къахащыщтыгъэ пхъэхэр къыращалIэщтыгъэх. Мы чIыпIэр уIэшыгъэ зыкъэIэтыным игупчэхэм ащыщ зыщыхъугъэ уахъти къыхэкIыгъ. 1918-рэ илъэсым кIымафэм белогвардейскэ отрядыр къаухъурэйи зыкъызырагъэтым, Совет хабзэр къалэм щагъэуцугъ.
Джы лъэпкъхэм я Зэкъошныгъэ ипчэгу гуIэтыпIэ-зыгъэпсэфыпIэу щыт. Ащ метрэ 360-рэ икIыхьагъ, метри 150-рэ ишъомбгъуагъ, ыбгъухэм бзыфы, кIай ыкIи ланчъэ чъыгхэр къегъэтIысэкIыгъэх. Къэралыгъо программэу «Iэрыфэгъу къэлэ псэукIэ гъэпсыгъэныр» зыфиIорэм ишIуагъэкIэ проект гъэнэфагъэм тетэу 2018-рэ илъэсым игъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэр мыщ щыкIуагъэх. Зэтырагъэпсыхьэгъэ скверым саугъэтэу «ЗыкIыныгъэмрэ ЗэгурыIоныгъэмрэ» зыфиIорэмрэ Зэкъошныгъэм ипчэгурэ зэрипхыгъэх. Ахэм азыфагу Гупчэ мэщытыр дахэу ит. Мы чIыпIэм тIысыпIэхэр щагъэуцугъэх, остыгъэхэр палъагъэх, лъэсрыкIо гъогухэр плиткэ дахэкIэ гъэпкIагъэх. Анахь шъхьаIэу, зыми фэмыдэу мы зыгъэпсэфыпIэм щашIыгъэр къэнэфырэ-музыкальнэ фонтан гъушъэр ары. Ащ ычIэ лъэпкъ тхыпхъэхэр гранит плиткэхэмкIэ хэгъэпкIагъэх.
Къэлэдэсхэр ягуапэу мы саугъэтым ыкIи фонтаным къякIуалIэх. ХэбзэшIу зэрэхъугъэу, къэзэрэщэрэ ныбжьыкIэхэми мыщ къэгъагъэхэр кIэралъхьэх ыкIи гущыIэ пытэхэр щызэратых.
Общественнэ ыкIи экономикэ, научнэ-техническэ хэхъоныгъэхэр псынкIэу зэрашIыхэрэр уахътэм нафэ къытфешIы. Ау зэмыхъокIырэр зэкъошныгъэм имэхьан, ащ уасэу иIэр ары.
Хэутыгъэхэр къызфигъэфедэзэ зыгъэхьазырыгъэр Iэшъынэ Сусан.