ТхьамафэкIэ илъэсыкIэр къихьащт, икIырэм зэфэхьысыжьхэр зыщыфашIырэ, пшъэрылъыкIэхэм защыфэкIохэрэ лъэхъэнэ зэблэкIыгъор къэсыгъ.

Хабзэ зэрэхъугъэу, зэкъош республикищым ягъэзетхэмкIэ зэфэхьысыжь зэхэт номер дгъэ­хьазырыгъэ. ТишъолъырхэмкIэ илъэсэу икIырэр зыфэдагъэр кIэкIэу непэ шъодгъэлъэгъущт, «Адыгэ макъэм» изэфэхьысыжьхэри ахэм ащыщхэу шъуащытэгъэгъуазэ.

Шъугу къэзгъэкIыжьын, рес­публикэм илъэпкъ гъэзет закъо къызыдэкIырэр гъэтхэпэ мазэм лIэшIэгъу хъугъэ, ятIонэрэр къи­хьащт илъэсым къызэIутхыщт. 2023-р тиилъэси 100 итамыгъэу кIуагъэ, ащ къыдыхэлъытагъэу Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафыбэ редгъэкIокIыгъ.

Къыхэзгъэщынэу сыфай, тиилъэс хахъохэмкIэ тыублагъэ — Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат иунашъокIэ гъэзетым иIофышIэхэм ялэжьапкIэ къафаIэтыгъ, тиIофшIэнкIэ дгъэ­федэн тлъэкIынэу машинакIэ къытфащэфыгъ, джы республи­кэм ирайонхэм, гъунэгъу шъо­лъырхэм нахь псынкIэу ыкIи Iэрыфэгъоу танэсын, къэбар зэфэшъхьафхэр къащыдгъэхьазырын амал тиIэ хъугъэ. Джащ фэдэу республикэ мылъкоу къытфыхагъэкIыгъэмкIэ тызэ­рылэжьэщт Iэмэ-псымакIэхэр тщэфыгъэх, тиIофшIэн ащ нахь къыгъэпсынкIагъ, тиIофшIэгъу­хэм гудэщэяпIэ агъотыгъ. АщкIэ лъэшэу республикэм ипащэ тыфэраз.

Мы илъэсым игъэкIотыгъэу общественнэ движениеу ­«Адыгэ Хасэм» Iоф дэтшIагъ. Адыгэ лъэпкъ Iофыгъохэм тазщытегущыIэгъэ, гумэкIыгъохэр къызщытIэтыгъэ, тидахэ зыщытIогъэ хьакIэщхэр зэхэтщагъэх. Адыгэ усэм, тиорэдыжъхэм, кIэлэцIыкIухэм якъэухъумэн и Мафэ, адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ гумэкIыгъоу къэтэджхэрэм, тиуса­кIохэм, тишIэныгъэлэжьхэм ахэр афэгъэхьыгъагъэх, АР-м и ­Лъэпкъ тхылъеджапIи хьакIэщ тфызэхищэгъагъ, «Адыгэ ма­къэм» иилъэси 100-кIэ ащ къы­щытфэгушIуагъэх, анахь чанэу Iоф зышIэхэрэр къулыкъу зэфэшъхьафхэм къащыхагъэщыгъэх. Краснодар краим щылэжьэрэ Адыгэ Хасэми зэпхыныгъэхэр дытиIэхэ хъугъэ, ахэм къады­хэлъытагъэу Адыгеим и Адыгэ Хасэ, театральнэ кIэлэцIыкIу купэу «Щыгъыжъыер», тиIэпэ­Iасэу Боджэкъо Бэлэ, шыкIэпщынаоу Нэгъэрэкъо Казбек иунагъо тигъусэхэу Шъхьащэфыжь тыщыIагъ, тиусэкIо цIэ­ры­Iоу Къуекъо Налбый къызы­хъугъэр илъэс 85-рэ зэрэхъу­гъэм фэгъэхьыгъэ зэхахьэр щы­зэхэтщагъ. Ащ Краснодар краим и Успенскэ район щы­псэурэ тилъэпкъэгъухэри чанэу къыхэлэжьагъэх.

Ткъош республикэхэу Къэ­бэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-­Щэрджэсым ягъэзетхэм ащылажьэхэрэм адэтшIырэ IофшIэгъу зэIукIэгъухэри лъытэгъэ­кIуатэх. Мыгъэ кIэу тигукъэкIхэм къахэхьагъэр тижурналистхэр охътэ гъэнэфагъэкIэ шъолъыр зэфэшъхьафхэм арыдгъахьэхэзэ къэбархэр къащыдгъэхьазырынхэр ары, ащ къыхэтыуты­хэрэр нахь гъэшIэгъон къышIыщтых, къихьащт илъэсым ар щыIэныгъэм щыпхырытщыным тыпылъыщт.

Мыщ фэдэ гухэлъхэр адэтшIыгъэх ткъош Абхъаз Респуб­ликэм щыпсэурэ тиIофшIэгъу­хэми. «Апсны Медиа» зыфиIорэ къэбарлъыгъэIэс гупчэм хэхьэрэ Абхъаз лъэпкъ гъэзетэу «Апсны» зыфиIорэм тырихьакIагъ. Мы республикэм тыкIонэу хъугъагъэ «Рифмы на Рице» цIэу зыфашIыгъэ литературнэ фестивалым тыхэлэжьэнэу Адыгеим илIыкIо куп тыхэтэу ащ изэхэщакIоу Къаныкъо Заринэ тызырегъэблагъэм. Абхъазыр шъхьафит зашIыжьыгъэр илъэс 30 зэрэхъугъэм ипэгъокIэу фестивалыр зэхащэгъагъ ыкIи тигъэзет мы республикэм къи­тхыгъэу къэбарыбэ къыщы­хэ­тыутыжьыгъагъ. Мыщ тыкъызе­кIыжь ыуж джэуап къэкIогъу Адыгеим къышIыгъ Абхъаз ­лъэпкъ гъэзетэу «Апсны» иредактор шъхьаIэу Ахра Анквабэ. Ащ АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет ипащэу Шъхьэлэхъо Аскэр, «Адыгэ макъэм» иIофышIэхэм зэIукIэгъухэр адыриIагъ, тирес­публики едгъэлъэгъугъ, Адыгеим фэгъэхьыгъэ къэбархэр ткъош республикэм икъэбарлъыгъэIэс амалхэмкIэ къытыгъэх. Тизэдэ­лэжьэныгъэ джыри лъыдгъэ­кIотэщт.

Мы илъэсымкIэ анахь къыддэхъугъэхэм ащыщ тигъэзетэу адыгабзэкIэ къыдэкIырэ закъом ыцIэ къэралыгъом зэрэщыдгъэ­Iугъэр — «Адыгэ макъэм» иилъэ­си 100 фэгъэхьыгъэ конверт ипчъагъэкIэ мин 250-рэ хъоу Iахьзэхэлъ обществэу «Мар­кэм» къытфыдигъэкIыгъ, ахэр Урысыем и Почтэ икъутамэхэм ащащэ, тиреспубликэ къыIукIагъэр мин 50, адрэхэр къэралыгъом ишъолъыр зэ­фэшъхьафхэм ащыIуагъэкIых. «Адыгэ макъэм» иапэрэ редактор шъхьаIэу КIэрэщэ Тембот, тиапэрэ номерхэм ащыщ, Адыге­им къэралыгъо гъэпсыкIэ зиIэр илъэси 100 зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ номерэу къыдэдгъэкIыгъагъэм итеплъэ, респуб­ликэм икъэлэ шъхьаIэ мы зэ­пстэури шъхьащытэу конвертым тешIыхьагъэх. Ащ илъэтегъэуцо Почтэм икъутамэу Ростов-на-Дону щыIэм иIофышIэхэм рагъэ­кIокIыгъ, АР-м и Лъэпкъ музей Iофтхьабзэр мэфэкI шIыкIэм тетэу щыкIуагъ, КIэрэщэ Тембот ыкъоу Анцокъо хэлэжьагъ, ти­мэфэкI къыддэзыIэтыгъэ пстэуми лъэшэу тафэраз.

Илъэс къэс Урысыем и Президентэу Владимир Путиным къытырэ пресс-конференцием тижурналистхэм ащыщ хэлажьэ. Мыгъэрэми хэны тыхъугъэп. Ащ къекIолIэрэ пчъагъэр зэрэбэ­дэ­дэм ыпкъ къикIэу упчIэ птыныр IэшIэхэп, ау ар джыри тапэкIэ къыддэхъуным тыщыгугъын.

Мы илъэсым ихъугъэ-шIэгъэ анахь шъхьаIэу пIон плъэкIыщт Адыгеим и Мафэ къэгъэлъэгъон-­форумэу «Урысыер» зыфиIоу Москва къыщызэIуахыгъэм зэ­рэщыкIуагъэр. Мы хъугъэ-шIагъэр, щэч хэмылъэу, тарихъым къыхэнэщт, Адыгеир дахэу, баеу, лъэныкъо зэфэшъхьафыбэкIэ нэмыкIхэм къахэщыгъ, чIыпIабэ зэлъиубытэу икъэгъэлъэгъонхэр гъэпсыгъагъэх. Мы зэпстэури зэрифэшъуашэу къэ­тыжьыгъэн фэягъэ. Ащ пае ти­журналист нэбгырищмэ ащ Iоф къыщашIагъ, джа мэфэ дэдэм къэттхыжьи, пчэдыжьым гъэзетыр къызIэкIэхьагъэхэм къэбар игъэкIотыгъэр къыра­джыкIын алъэкIыгъ, Iофтхьабзэр зыщыкIогъэ охътэ дэдэм тисоциальнэ хъытыухэм бзитIукIэ пстэури къарыдгъэхьагъ.

Тижурналистхэр творческэ гупшысакIэ зиIэхэу, IэпэIэсэныгъэ ин зыхэлъхэу зэрэщытхэм ишыхьат Жэнэ Къырымызэ ыцIэкIэ зэхащэрэ республикэ зэнэкъокъум мыгъэ нэбгырищмэ хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къы­зэрэщыдахыгъэр. Ащ нэмыкIэу АР-м и ЛIышъхьэ ишIухьафтын зэрылъ зэнэкъокъоу журналистхэм азыфагу зэхащэрэм, АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыIэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбаржъугъэм амалхэмкIэ и Комитет, нэмыкI къулыкъу зэ­фэшъхьафхэм зэхащэхэрэм ти­журналистхэр чанэу ахэлэжьагъэх, хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэри къыдахыгъэх. Къыхэгъэщыгъэн фае, лъэхъаным тыдэбэ­къоным, кIэу къежьэрэ пстэуми хэны зафэтымышIыным тыпылъ зэпыт. БзищкIэ тисайт къэбар­хэр къитэгъахьэх, тисоциальнэ нэкIубгъохэри ары зэрэдгъэ­псыхэрэр. Лъэшэу осэшхо фэтэшIы тилъэпкъэгъухэу IэкIыбым щыпсэухэрэр тикъэбархэм къы­зэралъыплъэхэрэм.

Тинеущырэ мафи тигъэгумэкIэу мы илъэсым джыри зы Iофыгъо етхьыжьагъ — адыгэ журналистикэр лъызыгъэкIотэщтхэм, адыгабзэр зэрагъашIэ къодыеу щымытэу, ащ рылэ­жьэщтхэм, арэу зыхъукIэ, зыгъэлэжьэщтхэм талъэхъу. Ащ пае республикэм ирайонхэр къэтэкIухьэх, апшъэрэ классхэм ащеджэхэу сэнэхьат къыхэхыным къекIолIагъэхэм гущыIэгъу тафэхъу, тиIофшIэн зыфэдэр къафэтэIуатэ. Мы тхыгъэ за­къомкIи ар зэрэгъэшIэгъоныр гурыIогъуаеп ныIа?! Адыгабзэр пшIэу дунаир къызэIупхын, ащ изэмлIэужыгъуагъэкIэ цIыфхэм уадэгощэн шIоигъоныгъэ уиIэмэ, лъэпкъым уфэлэжьэн, уишIуагъэ къэбгъэкIон, ащ къыкIакIорэми урыщыIэн плъэкIыщт. Етхьыжьагъэр къыддэхъугъэми, къыддэмыхъугъэми, къыкIэлъыкIорэ илъэсхэм язэфэхьысыжьхэм къагъэлъэгъощт. ДжырэкIэ гухэ­лъыкIэхэр зыдэтIыгъхэу, нахьы­шIум тыщыгугъызэ илъэсыкIэм тытехьэ, шъори ащ фэдэкIэ тышъуфэлъаIо! Джыри зы Iоф­тхьабзэ мы илъэсымкIэ къытфэнагъ, ау ар тиаужырэ къыдэкIыгъо, тыгъэгъазэм и 29-м, щышъулъэгъущт. БлэшъумыгъэкI — гъэшIэгъоныщт!

МэщлIэкъо Саид.