Хахъо иIэу илъэсыкIэм техьэ
«Синдикэр» зыщыщыр Адыгеим щыпсэухэрэм агурыбгъэIожьын ищыкIагъэп. Адыгэ лъэпкъ культурэм ащ ыцIэ пытэу хэуцуагъ. Ар зызэхащагъэр мыгъэ илъэс 15 хъугъэ.
[caption id="attachment_142770" align="aligncenter" width="800"] АМ.[/caption]Ансамблэр зэхэщэгъэныр зигукъэкIыр творческэ зэхахьэу «Ошъад» зыфиIорэм ихудожественнэ пащэу, АР-м изаслуженнэ артисткэу Едыдж Виктория. Купыр ыгъэпсы зэхъум ащ игухэлъыгъэр нэмыкI къэшъо зэфэшъхьафхэм къахэхыгъэ нэшанэхэр зыщыгъэфедэгъэ адыгэ къашъохэр къэзышIырэ куп ыгъэхьазырыныр ары ыкIи ар къыдэхъугъ. Кавказ ыкIи адыгэ къэшъо гъэшIэгъонхэмкIэ ансамблэм итворческэ гъогу ригъэжьэгъагъ.
«Модерн хэзгъахьэзэ къашъохэр згъэуцущтыгъэх, пуантэхэм атетхэу къашъощтыгъэх… Зыхэм ар агу рихьыщтыгъ, адрэхэм аштахэщтыгъэп. «Адыгэ пшъэшъэ къэшъуакIэр ащ фэдэн ылъэкIыщта?» зы-Iохэрэри къахэкIыгъэх. Ау сэ сыдигъуи къытэплъырэм ыгу рихьыщт-римыхьыщтым сылъыкIощтыгъэп, сыгу рихьыгъэмэ хэзгъахьэщтыгъ. Шапхъэхэр зыфэбгъэуцужьыхэ хъущтэп ащ фэдэ Iофым. Хахъо уиIэщтэп», — къыддэгуащэ Едыдж Викторие.
Джащ фэдэу ансамблэм илъэсихрэ Iоф ышIагъ. Зихъожьынэу зыхъугъэр творческэ зэхахьэу «Ошъад» зыфиIорэр зэхащи, ащ «Синдикэр» зыхагъэхьажьыр ары. Ащ дэжьым къэшъокIо купым пшъэрылъэу ыгъэцакIэрэр творческэ зэхахьэм фагъэуцугъэм диштэн фэягъ — адыгэ къашъом икъэухъумэнрэ лъэпкъ культурэм зегъэужьыжьыгъэнымрэ.
«Пшъэрылъ гъэнэфагъэхэр къысфагъэуцугъэхэу сыдэущтэу задесымыгъэштэщта? Лъэпкъ къашъом, культурэм тарыгъозэн фаемэ сыдэущтэу модерн къэзгъэлъэгъощта? Арыти шапхъэхэм адиштэу зытхъожьыгъ. Къиныгъа пIомэ, хьаIу. Ары пакIошъ, сшIогъэшIэгъоныгъ нэмыкIэу Iоф сшIэныр, шъошакIэхэр язгъэдынхэр. Творческэ цIыфым зиушэтыжьынымкIэ ар амалышIу: зым укъыхэкIышъ, фэшъхьафым ухэхьэ. ЕтIанэ ижъырэ къашъохэр згъэуцунхэр сшIогъэшIэгъоныгъ. АхэмкIэ тилъэпкъ баи. «Налмэсми» «Ислъамыеми» къагъэлъагъоба. Ау ахэм татекIын фэягъ зыгорэущтэу. Джа модернэу егъэжьапIэ хъугъагъэр IэпыIэгъу къысфэхъужьыгъ», — къытфиIотагъ Едыдж Викторие.
Джар иушъхьагъоу «Синдикэр» творческэ зэхахьэу «Ошъадэм» иапэрэ купэу мэхъу ыкIи а уахътэм къыкIоцI къыдэхъугъэр бэ. Непэ ащ нэбгырэ 18 къыщэшъо. НэбгырихыкIэ яIофшIэн аублэгъагъ. Ахэм ащыщэу тIур непи «Синдикэм» къыщэшъох. Гъонэжьыкъо Мурат къэшъокIо купым хэтхэмкIэ апэу «АР-м изаслуженнэ артист» зыфиIорэ щытхъуцIэр мыгъэ къыфагъэшъошагъ.
«ЦIыкIу-цIыкIоу, илъэсым зэ тирепертуар кIэ горэ хэтэгъахьэ. Шъыпкъэ, къэшъуакIэхэр нахьыбэу дгъэуцунхэ тлъэкIыщт, ау зэкIэри мылъку имыкъум епхыгъ. Ары къэс мэкъамэр кIэу теттхэн фае, шъошакIэхэр тищыкIагъэх. Арышъ, тымыгуIэу, тиамал къызэрихьэу хахъохэр тэшIых. Къыддэхъугъэмэ зэу ащыщ Пушкинскэ картэмкIэ Iоф зэрэтшIэшъурэр, джащ фэдэу республикэм игъунапкъэхэри зэпытчыгъэх. Мары шIэхэу апэрэ концертхэр Краснодар, Налщык, Ставрополь «Синдикэм» къащитыщтых», — къытфиIотагъ Едыдж Викторие.
«Синдикэр» зыхэт творческэ зэхахьэу «Ошъадэм» илъэсипшI хъугъэу Iоф ешIэ. КъэшъокIо ансамблэм фэшъхьафэу хъулъфыгъэ орэдыIо купэу «Ащэмэз» ыкIи лъэпкъ Iэмэ-псымэхэм къязыгъаIоу «Бэгъэуджыр» хэхьэх. Щыми зырызэуи зэхэубытагъэуи концертхэр къатых. Мы илъэсым къыкIоцI къэгъэлъэгъон 80 рагъэкIокIыгъ. ЗэкIэри зэфэдэу цIыфхэм якIасэх. «Ащэмэз» ижъырэ орэдыжъхэр щыIэныгъэм къыхэщэжьыгъэнхэмкIэ кIочIэшху. Пэсэрэ къэIуакIэм имызакъоу гъэкIэжьыгъэхэуи орэдхэр къаIох. Лъэпкъ творчествэм ылъэныкъокIэ заслуженнэ цIэр купым къыфагъэшъошагъ. Телевизионнэ ыкIи Урысые зэнэкъокъухэм ахэлажьэ, хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэри къыдехых. «Бэгъэуджыри» джащ фэдэу ауж къинэрэп. Лъэпкъ Iэмэ-псымэхэм, пэсэрэ орэдыжъхэм непэрэ щыIэныгъэм чIыпIэ щагъотыжьынымкIэ ащ Iофышхо ешIэ. Мы лъэныкъомкIэ узыгъэгушхохэрэм ащыщ Нэгъой Заур. Къамылым, шыкIэпщынэм, пщынэм мэкъамэхэр къарищырэ къодыеп, адыгэ фольклорыр, пэсэрэ лъэпкъ орэдыжъхэр енэкъокъун щымыIэу ешIэх ыкIи къеIох. Адыгеим имызакъоу, Урысыем ишъолъыр зэфэшъхьафхэм, дунаим ащырекIокIырэ фестивальхэм адыгэ орэдыжъхэм, мэкъамэхэм ядэхагъэ ащегъэIу.
«Мы илъэсым «Бэгъэуджым» хахъо иI. Iоф щишIэнэу пшъэшъэ ныбжьыкIэу Сихъу Джэнэт къедгъэблэгъагъ. СымышIахэу хъытыум инэкIубгъо ишыкIэпщынэ къеуакIи, иорэд къэIуакIи ислъэгъуагъ. Адыгабзэр, адыгэ фольклорыр дэгъоу ешIэ, орэдыжъхэр дэхэ дэдэу къеIох. Ар лъэшэу сыгу рихьи, купым къыхэсщагъ. Джы ащ елъытыгъэу цIыкIу-цIыкIоу «Бэгъэуджым» ирепертуар зэблэтхъущт. Джэнэт иамалхэр дгъэфедэхэзэ Iоф тшIэщт. Ащ фэдэ сэнаущыгъэ зыхэлъ цIыф бэрэ уапэ къифэщтэп», — къытфиIотагъ Викторие. Илъэсым къыкIоцI зэхащэрэ концертхэм афэшъхьафэу «Ошъадэм» зэфэхьысыжь пчыхьэзэхахьэ илъэсым ыкIэ къэс зэхещэ. Ятворчествэ изэмылIэужыгъуагъэ зикIасэхэр Лъэпкъ театрэм иунэу
Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэм мыгъэ щиугъоигъэх. Адыгэ лъэпкъ къашъохэр, пэсэрэ орэдыжъхэр — лъэпкъ культурэм, жэрыIо творчест- вэм ядэхагъэ лъэныкъо пстэумкIи артистхэм къырагъэлъэгъукIыгъ.
Анцокъо Ирин.